Quản Lý Hoạt Động Giáo Dục Tính Tự Lập Cho Trẻ 4-5 Tuổi Tại Trường Mầm Non Huyện Mường Ảng

• Tác giả: Nguyễn Thị Thục Hà
• Người hướng dẫn: TS. Mai Trung Dũng
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Giáo Dục Tính Tự Lập Cho Trẻ 4-5 Tuổi Tại Trường Mầm Non Huyện Mường Ảng
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thái Nguyên

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC TÍNH TỰ LẬP CHO TRẺ 4 -5 TUỔI THÔNG QUA TỔ CHỨC CHẾ ĐỘ SINH HOẠT HÀNG NGÀY Ở TRƯỜNG MẦM NON
• 1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề
• 1.2. Các nghiên cứu ở nước ngoài
• 1.3. Các nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.4. Một số khái niệm cơ bản
• 1.4.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý trường học
• 1.4.2. Tính tự lập, giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 -5 tuổi ở trường MN
• 1.4.3. Chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 1.4.4. Giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 1.4.5. Quản lý giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 1.4.6. Những vấn đề cơ bản về tính tự lập và giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi ở trường mầm non thông qua chế độ sinh hoạt hàng ngày
• 1.4.7. Chế độ sinh hoạt hàng ngày của trẻ 4 - 5 tuổi ở trường mầm non
• 1.4.8. Tính tự lập của trẻ 4 - 5 tuổi
• 1.4.9. Sự cần thiết của giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 1.4.10. Các thành tố của quá trình giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 1.4.11. Quản lý giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 1.4.12. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 1.4.13. Nội dung quản lý giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 1.4.14. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 1.4.14.1. Các yếu tố khách quan
• 1.4.14.2. Các yếu tố chủ quan
• 1.5. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ GIÁO DỤC TÍNH TỰ LẬP CHO TRẺ 4 - 5 TUỔI THÔNG QUA TỔ CHỨC CHẾ ĐỘ SINH HOẠT HÀNG NGÀY Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN
• 2.1. Khái quát về điều kiện kinh tế, xã hội và giáo dục mầm non của huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên
• 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội
• 2.1.2. Tình hình giáo dục mầm non
• 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng
• 2.2.1. Mục đích khảo sát
• 2.2.2. Nội dung khảo sát
• 2.2.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát
• 2.2.4. Phương pháp khảo sát
• 2.2.5. Thời gian khảo sát
• 2.2.6. Tiêu chí và thang đánh giá
• 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng
• 2.3.1. Thực trạng tính tự lập của trẻ 4 – 5 tuổi ở các trường mầm non huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên
• 2.3.2. Thực trạng giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên
• 2.3.3. Thực trạng quản lý giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên
• 2.3.4. Đánh giá chung về thực trạng
• 2.3.5. Ưu điểm, nguyên nhân. Hạn chế, nguyên nhân
• 2.4. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC TÍNH TỰ LẬP CHO TRẺ 4 - 5 TUỔI THÔNG QUA TỔ CHỨC CHẾ ĐỘ SINH HOẠT HÀNG NGÀY Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN MƯỜNG ẢNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
• 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo phối hợp đồng bộ giữa các lực lượng giáo dục
• 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
• 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và hiệu quả
• 3.2. Biện pháp quản lý giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày ở trường mầm non
• 3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày
• 3.2.2. Xây dựng và hoàn thiện công tác kế hoạch hoá hoạt động giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày
• 3.2.3. Chỉ đạo tổ chức tích hợp, lồng ghép giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi đồng bộ trong mọi hoạt động của chế độ sinh hoạt hàng ngày
• 3.2.4. Tăng cường sử dụng các phương pháp thực hành, trải nghiệm vào giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày
• 3.2.5. Tổ chức xây dựng các tiêu chí bộ công cụ đánh giá tính tự lập cho trẻ mẫu giáo và sử dụng trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ
• 3.2.6. Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình trẻ trong giáo dục tính tự lập cho trẻ
• 3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.2.8. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất
• 3.2.8.1. Mục đích, nội dung, đối tượng, phương pháp khảo nghiệm
• 3.2.8.2. Sự cần thiết của các giải pháp đề xuất
• 3.2.8.3. Tính khả thi của các giải pháp đề xuất
• 3.3. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

Tóm tắt

I. Tổng Quan Về Quản Lý Giáo Dục Tính Tự Lập Mầm Non 4 5 Tuổi

Giáo dục tính tự lập cho trẻ mầm non, đặc biệt là lứa tuổi 4-5, đang ngày càng được quan tâm. Nhiều nghiên cứu, cả trong và ngoài nước, đã chứng minh tầm quan trọng của việc phát triển tính tự lập từ sớm, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Tính tự lập không chỉ giúp trẻ tự tin hơn trong các hoạt động hàng ngày mà còn thúc đẩy khả năng tư duy độc lập, giải quyết vấn đề và thích nghi với môi trường xung quanh. Các nghiên cứu tập trung vào các khía cạnh khác nhau của tính tự lập, từ định nghĩa, cấu trúc, đến các yếu tố ảnh hưởng và phương pháp giáo dục hiệu quả. Giáo dục tính tự lập mầm non là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường. Việc quản lý hiệu quả quá trình này đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục và sự phát triển toàn diện của trẻ. Các tác giả như Maria Montessori nhấn mạnh vai trò của môi trường giáo dục trong việc thúc đẩy tính tự lập của trẻ.

1.1. Nghiên cứu quốc tế về phát triển tính tự lập cho trẻ

Các nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra nhiều phương pháp và mô hình giáo dục hiệu quả trong việc phát triển tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi. Các nhà nghiên cứu người Nga như G. Kuzovkova, Yuri Serov, và N. Bukina xem xét tính tự lập dưới góc độ tâm lý học và hành vi, nhấn mạnh tính tự lập là “một phẩm chất của nhân cách”. Maria Montessori đề cao việc để trẻ tự ra quyết định và chịu trách nhiệm, đồng thời tạo môi trường giáo dục phù hợp. Các tác giả khác tập trung vào vai trò của gia đình và nhà trường trong việc hỗ trợ trẻ phát triển tính tự lập. Nghiên cứu của Christie Burnett nhấn mạnh tầm quan trọng của người lớn trong việc trao quyền và hướng dẫn trẻ. Những nghiên cứu này cung cấp cơ sở lý luận vững chắc cho việc xây dựng chương trình giáo dục giáo dục tính tự lập mầm non phù hợp.

1.2. Tổng quan nghiên cứu trong nước về giáo dục tính tự lập

Ở Việt Nam, các nghiên cứu về giáo dục tính tự lập mầm non cũng ngày càng được chú trọng. Các nhà nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá thực trạng, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục. Nhiều nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của giáo viên trong việc tạo môi trường học tập khuyến khích tính tự lập và hỗ trợ trẻ phát triển các kỹ năng tự phục vụ. Các nghiên cứu cũng chỉ ra sự cần thiết của việc phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục tính tự lập cho trẻ. Việc quản lý giáo dục mầm non hiệu quả là yếu tố quan trọng để đảm bảo chất lượng giáo dục và sự phát triển toàn diện của trẻ. Các nghiên cứu này đóng góp vào việc xây dựng chương trình và phương pháp giáo dục phù hợp với đặc điểm văn hóa và xã hội Việt Nam.

II. Thách Thức Quản Lý Giáo Dục Tính Tự Lập tại Mường Ảng

Việc quản lý giáo dục tính tự lập mầm non cho trẻ 4-5 tuổi tại các trường mầm non huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên đối mặt với nhiều thách thức. Điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn, trình độ dân trí chưa cao, ảnh hưởng đến nhận thức của phụ huynh về tầm quan trọng của phát triển tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được yêu cầu của việc tổ chức các hoạt động hoạt động giáo dục tính tự lập hiệu quả. Đội ngũ giáo viên mầm non còn thiếu về số lượng và hạn chế về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm trong việc áp dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến. Hơn nữa, việc tích hợp giáo dục tính tự lập vào chương trình giáo dục mầm non còn chưa đồng bộ, hiệu quả chưa cao. Vai trò của giáo viên trong giáo dục tự lập là yếu tố then chốt. Cần có giải pháp đồng bộ để giải quyết những thách thức này, nhằm nâng cao chất lượng quản lý giáo dục mầm non và phát triển tính tự lập cho trẻ.

2.1. Khó khăn về điều kiện kinh tế xã hội địa phương

Huyện Mường Ảng là một huyện miền núi còn nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến nguồn lực đầu tư cho giáo dục. Mức sống của người dân còn thấp, nhận thức về giáo dục mầm non, đặc biệt là giáo dục tính tự lập, còn hạn chế. Phụ huynh ít có điều kiện quan tâm, hỗ trợ con em trong quá trình học tập, rèn luyện. Việc huy động nguồn lực xã hội hóa giáo dục gặp nhiều khó khăn. Điều này tác động không nhỏ đến việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non và các hoạt động phát triển tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi.

2.2. Hạn chế về cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên

Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tại các trường mầm non huyện Mường Ảng còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được yêu cầu tối thiểu. Số lượng giáo viên còn thiếu so với quy định, đặc biệt là giáo viên có trình độ chuyên môn cao, kinh nghiệm trong việc giáo dục tính tự lập. Giáo viên còn gặp khó khăn trong việc tiếp cận, áp dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến, sáng tạo. Việc bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên còn hạn chế. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động giáo dục tính tự lập và phát triển tính tự lập cho trẻ.

III. Phương Pháp Nâng Cao Nhận Thức Giáo Dục Tự Lập 4 5 Tuổi

Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý (CBQL) và giáo viên về giáo dục tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi là một trong những biện pháp quan trọng hàng đầu. Cần tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, chia sẻ kinh nghiệm, tạo điều kiện cho CBQL và giáo viên cập nhật kiến thức, phương pháp giáo dục tiên tiến. Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động phụ huynh và cộng đồng về tầm quan trọng của phát triển tính tự lập cho trẻ. Xây dựng tài liệu, ấn phẩm truyền thông, tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo, tạo diễn đàn trao đổi thông tin, kinh nghiệm. Phối hợp với các cơ quan truyền thông đại chúng để lan tỏa thông điệp về giáo dục tính tự lập mầm non. Việc nâng cao nhận thức sẽ tạo sự đồng thuận và thống nhất trong hành động, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục mầm non và phát triển tính tự lập cho trẻ.

3.1. Tổ chức tập huấn bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên

Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về giáo dục tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi theo hình thức đa dạng, phong phú. Mời các chuyên gia, nhà khoa học, giáo viên có kinh nghiệm chia sẻ kiến thức, phương pháp giáo dục tiên tiến. Tạo điều kiện cho giáo viên tham quan, học hỏi kinh nghiệm tại các trường mầm non điển hình. Khuyến khích giáo viên tự học, tự bồi dưỡng thông qua sách báo, internet, các khóa học trực tuyến. Đánh giá, công nhận kết quả bồi dưỡng, tạo động lực cho giáo viên không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn.

3.2. Tuyên truyền vận động phụ huynh và cộng đồng

Xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động phụ huynh và cộng đồng về tầm quan trọng của phát triển tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi. Sử dụng các hình thức tuyên truyền đa dạng, phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, từng đối tượng. Tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo, tư vấn cho phụ huynh về cách giáo dục tính tự lập cho con em tại gia đình. Xây dựng góc truyền thông tại trường mầm non, cung cấp thông tin, tài liệu về giáo dục tính tự lập. Phối hợp với các tổ chức xã hội, đoàn thể để lan tỏa thông điệp về giáo dục tính tự lập mầm non.

IV. Xây Dựng Kế Hoạch Hóa Hoạt Động Giáo Dục Tính Tự Lập 4 5

Xây dựng và hoàn thiện công tác kế hoạch hóa hoạt động giáo dục tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày. Xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức, thời gian thực hiện các hoạt động giáo dục tính tự lập trong chương trình giáo dục mầm non. Phân công trách nhiệm cụ thể cho từng cá nhân, bộ phận trong việc thực hiện kế hoạch. Đảm bảo tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế của trường mầm non. Thường xuyên rà soát, điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp với tình hình thực tế. Kế hoạch hóa hoạt động giáo dục tính tự lập sẽ giúp cho các hoạt động được triển khai một cách bài bản, khoa học, hiệu quả.

4.1. Xác định mục tiêu nội dung giáo dục tính tự lập phù hợp

Mục tiêu giáo dục tính tự lập cần cụ thể, đo lường được, phù hợp với độ tuổi và khả năng của trẻ. Nội dung giáo dục tính tự lập cần toàn diện, bao gồm các kỹ năng tự phục vụ, tự giải quyết vấn đề, tự ra quyết định, tự chịu trách nhiệm. Lựa chọn nội dung giáo dục tính tự lập phù hợp với đặc điểm văn hóa, xã hội của địa phương. Tích hợp giáo dục tính tự lập vào các hoạt động hàng ngày của trẻ, tạo cơ hội cho trẻ thực hành, trải nghiệm.

4.2. Lựa chọn phương pháp hình thức tổ chức đa dạng

Sử dụng các phương pháp giáo dục tính tự lập linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với từng nội dung, từng đối tượng. Tổ chức các hoạt động giáo dục tính tự lập theo hình thức cá nhân, nhóm, tập thể. Tạo môi trường học tập thân thiện, cởi mở, khuyến khích trẻ chủ động, tích cực tham gia. Sử dụng các trò chơi, bài hát, câu chuyện, hình ảnh sinh động để thu hút sự chú ý của trẻ. Khuyến khích trẻ tự khám phá, trải nghiệm, tự giải quyết vấn đề.

V. Ứng Dụng Phương Pháp Thực Hành Giáo Dục Tự Lập 4 5

Tăng cường sử dụng các phương pháp thực hành, trải nghiệm vào giáo dục tính tự lập cho trẻ 4-5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày. Tạo cơ hội cho trẻ thực hành các kỹ năng tự phục vụ như tự mặc quần áo, tự rửa tay, tự ăn cơm. Khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động lao động đơn giản như dọn dẹp đồ chơi, sắp xếp bàn ghế. Tổ chức các hoạt động vui chơi, khám phá, trải nghiệm để trẻ rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giao tiếp. Tạo môi trường an toàn, tin tưởng để trẻ tự do khám phá, trải nghiệm. Việc thực hành, trải nghiệm sẽ giúp trẻ ghi nhớ kiến thức sâu sắc hơn, hình thành kỹ năng tự lập một cách tự nhiên, hiệu quả.

5.1. Tạo cơ hội cho trẻ thực hành kỹ năng tự phục vụ

Hướng dẫn trẻ các kỹ năng tự phục vụ như tự mặc quần áo, tự rửa tay, tự ăn cơm, tự đi vệ sinh. Tạo điều kiện cho trẻ thực hành các kỹ năng này hàng ngày, trong mọi hoạt động. Khuyến khích trẻ giúp đỡ bạn bè, người thân. Khen ngợi, động viên trẻ khi trẻ thực hiện tốt các kỹ năng tự phục vụ. Không làm thay trẻ những việc trẻ có thể tự làm.

5.2. Tổ chức các hoạt động vui chơi khám phá trải nghiệm

Tổ chức các hoạt động vui chơi, khám phá, trải nghiệm phong phú, đa dạng, phù hợp với sở thích và khả năng của trẻ. Tạo cơ hội cho trẻ rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giao tiếp. Khuyến khích trẻ sáng tạo, tìm tòi, khám phá những điều mới lạ. Tạo môi trường an toàn, tin tưởng để trẻ tự do khám phá, trải nghiệm. Hướng dẫn trẻ cách phòng tránh các nguy hiểm, rủi ro.

VI. Đánh Giá Sự Phát Triển Tính Tự Lập Cho Trẻ Mầm Non

Tổ chức xây dựng các tiêu chí, bộ công cụ đánh giá sự phát triển tính tự lập cho trẻ mẫu giáo và sử dụng trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ. Xây dựng các tiêu chí đánh giá sự phát triển tính tự lập cụ thể, rõ ràng, phù hợp với độ tuổi và khả năng của trẻ. Sử dụng các công cụ đánh giá sự phát triển tính tự lập đa dạng, phong phú như phiếu quan sát, phiếu phỏng vấn, bài tập thực hành. Thực hiện đánh giá sự phát triển tính tự lập thường xuyên, định kỳ, khách quan, công bằng. Sử dụng kết quả đánh giá sự phát triển tính tự lập để điều chỉnh kế hoạch giáo dục, phương pháp giảng dạy cho phù hợp. Thông báo kết quả đánh giá sự phát triển tính tự lập cho phụ huynh, phối hợp với gia đình để có biện pháp hỗ trợ trẻ phát triển toàn diện.

6.1. Xây dựng tiêu chí đánh giá cụ thể rõ ràng

Tiêu chí đánh giá sự phát triển tính tự lập cần cụ thể, rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện. Tiêu chí đánh giá sự phát triển tính tự lập cần bao gồm các kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giao tiếp. Tiêu chí đánh giá sự phát triển tính tự lập cần phù hợp với độ tuổi và khả năng của trẻ. Tiêu chí đánh giá sự phát triển tính tự lập cần được xây dựng dựa trên cơ sở khoa học, thực tiễn.

6.2. Sử dụng công cụ đánh giá đa dạng phong phú

Sử dụng các công cụ đánh giá sự phát triển tính tự lập đa dạng, phong phú như phiếu quan sát, phiếu phỏng vấn, bài tập thực hành, trò chơi, câu chuyện. Công cụ đánh giá sự phát triển tính tự lập cần phù hợp với mục tiêu và nội dung đánh giá. Công cụ đánh giá sự phát triển tính tự lập cần đảm bảo tính khách quan, tin cậy, chính xác. Công cụ đánh giá sự phát triển tính tự lập cần dễ sử dụng, dễ thực hiện.

Nội dung chính

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cách mạng khoa học công nghệ 4.0 và xu thế hội nhập quốc tế, việc phát triển phẩm chất và năng lực cho thế hệ trẻ trở thành yêu cầu cấp thiết. Tính tự lập (TTL) là một trong những phẩm chất quan trọng giúp trẻ có khả năng suy nghĩ, hành động độc lập và chịu trách nhiệm với việc làm của mình. Theo ước tính, trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số trẻ em, do đó giáo dục TTL cho trẻ 4 - 5 tuổi tại trường mầm non (MN) có vai trò then chốt trong việc hình thành nhân cách và kỹ năng sống cho trẻ. Nghiên cứu tập trung vào quản lý hoạt động giáo dục TTL cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày (CĐSHHN) tại các trường MN huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên, trong giai đoạn từ tháng 11/2022 đến tháng 5/2023.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý giáo dục TTL cho trẻ 4 - 5 tuổi qua CĐSHHN, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo. Nghiên cứu khảo sát 148 cán bộ quản lý (CBQL) và giáo viên (GV) tại 13 trường MN với 55 điểm trường, phục vụ cho việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng và hiệu quả quản lý giáo dục TTL. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý giáo dục TTL, đồng thời hỗ trợ nâng cao năng lực quản lý và tổ chức hoạt động giáo dục tại các trường MN trong điều kiện đặc thù của huyện miền núi.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về quản lý giáo dục, phát triển phẩm chất nhân cách và giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

1. Lý thuyết về tính tự lập (TTL): TTL được xem là phẩm chất tâm lý quan trọng, thể hiện khả năng tự đặt mục tiêu, tự thực hiện và chịu trách nhiệm với hành động của bản thân. Theo các nhà nghiên cứu quốc tế và trong nước, TTL hình thành từ những năm đầu đời và phát triển qua từng giai đoạn, đặc biệt rõ nét ở trẻ 4 - 5 tuổi với các biểu hiện như tự phục vụ, tự quyết định và nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ.

2. Mô hình quản lý giáo dục: Quản lý giáo dục được hiểu là quá trình hoạch định, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra các hoạt động nhằm đạt mục tiêu giáo dục. Trong đó, vai trò của hiệu trưởng và CBQL là chủ thể tác động trực tiếp đến hiệu quả giáo dục TTL thông qua việc xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và đánh giá kết quả.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: quản lý giáo dục, tính tự lập, giáo dục tính tự lập, chế độ sinh hoạt hàng ngày (CĐSHHN), phương pháp giáo dục, kiểm tra đánh giá.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa phân tích tài liệu và nghiên cứu thực tiễn nhằm đảm bảo tính toàn diện và khách quan:

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các văn bản pháp luật, tài liệu khoa học, chương trình giáo dục mầm non, các báo cáo của ngành giáo dục huyện Mường Ảng. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát thực trạng với 148 CBQL và GV tại 13 trường MN trên địa bàn huyện.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp điều tra bằng phiếu khảo sát, quan sát thực tế, phỏng vấn sâu và nghiên cứu sản phẩm giáo dục. Dữ liệu được xử lý bằng các công cụ thống kê mô tả như tần suất, trung bình cộng, hệ số tương quan để đánh giá mức độ thực hiện và các yếu tố ảnh hưởng.

• Timeline nghiên cứu: Khảo sát thực trạng được tiến hành từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2023; phân tích, tổng hợp và đề xuất biện pháp được thực hiện trong tháng 5 năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng tính tự lập của trẻ 4 - 5 tuổi: Kết quả khảo sát cho thấy TTL của trẻ đạt mức trung bình với điểm trung bình (ĐTB) khoảng 1.5 trên thang 3 điểm. Cụ thể, 15% trẻ thể hiện TTL tốt, 43.2% đạt mức trung bình và 41.2% còn hạn chế trong việc tự thực hiện các hoạt động phù hợp với lứa tuổi.

2. Thực trạng giáo dục TTL thông qua CĐSHHN: Việc lồng ghép giáo dục TTL vào các hoạt động sinh hoạt hàng ngày tại trường MN còn nhiều hạn chế. Khoảng 60% GV thỉnh thoảng áp dụng các phương pháp giáo dục TTL, trong khi chỉ có 25% thực hiện thường xuyên. Việc tổ chức các hoạt động chưa đồng bộ, kế hoạch giáo dục TTL chưa được xây dựng chi tiết và thiếu công cụ đánh giá hiệu quả.

3. Thực trạng quản lý giáo dục TTL: CBQL và HT chưa chú trọng đầy đủ đến công tác lập kế hoạch, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá giáo dục TTL. Chỉ 65% CBQL có nhận thức tốt về vai trò quản lý giáo dục TTL, trong khi 35% còn hạn chế về năng lực và kinh nghiệm quản lý. Cơ sở vật chất và trang thiết bị hỗ trợ giáo dục TTL còn thiếu, ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức hoạt động.

4. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục TTL: Các yếu tố khách quan như văn bản chỉ đạo, điều kiện kinh tế xã hội, môi trường giáo dục và sự phối hợp giữa nhà trường với gia đình có ảnh hưởng tích cực hoặc hạn chế đến công tác quản lý. Yếu tố chủ quan gồm trình độ, nhận thức của CBQL, GV và sự phối hợp nội bộ trong nhà trường cũng đóng vai trò quyết định.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của thực trạng trên xuất phát từ nhiều yếu tố. Trình độ và kinh nghiệm quản lý của CBQL chưa đồng đều, dẫn đến việc lập kế hoạch và chỉ đạo giáo dục TTL chưa hiệu quả. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của các vùng miền núi khó khăn, nơi điều kiện kinh tế xã hội còn hạn chế. Việc thiếu công cụ đánh giá và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình cũng làm giảm hiệu quả giáo dục TTL.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố mức độ TTL của trẻ, bảng thống kê tần suất áp dụng phương pháp giáo dục TTL của GV, và biểu đồ đánh giá năng lực quản lý của CBQL. Những kết quả này nhấn mạnh sự cần thiết của việc nâng cao năng lực quản lý, hoàn thiện kế hoạch giáo dục TTL và tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao nhận thức và năng lực quản lý cho CBQL và GV: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn chuyên sâu về giáo dục TTL và kỹ năng quản lý giáo dục TTL cho đội ngũ CBQL, GV trong vòng 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện là phòng GD&ĐT huyện phối hợp với các trung tâm đào tạo giáo dục.

2. Xây dựng và hoàn thiện kế hoạch giáo dục TTL chi tiết: Các trường MN cần xây dựng kế hoạch giáo dục TTL cụ thể, tích hợp vào CĐSHHN với các mục tiêu, nội dung, phương pháp rõ ràng, áp dụng trong năm học tiếp theo. CBQL và GV chịu trách nhiệm triển khai và giám sát.

3. Tăng cường sử dụng phương pháp thực hành, trải nghiệm: Khuyến khích GV áp dụng các phương pháp giáo dục thực hành, trải nghiệm trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày nhằm phát triển kỹ năng tự lập cho trẻ. Thời gian thực hiện liên tục trong năm học.

4. Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình: Xây dựng cơ chế phối hợp thường xuyên giữa nhà trường và phụ huynh trong việc giáo dục TTL cho trẻ, tổ chức các buổi họp, hội thảo chia sẻ kinh nghiệm ít nhất mỗi quý một lần. CBQL và giáo viên chủ nhiệm chịu trách nhiệm tổ chức.

5. Xây dựng bộ công cụ đánh giá TTL cho trẻ: Phát triển và áp dụng bộ tiêu chí, công cụ đánh giá TTL phù hợp với đặc điểm trẻ 4 - 5 tuổi để theo dõi, đánh giá hiệu quả giáo dục TTL định kỳ. Thời gian hoàn thiện trong 3 tháng, áp dụng từ đầu năm học mới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục mầm non: Giúp nâng cao năng lực quản lý, xây dựng kế hoạch và tổ chức hoạt động giáo dục TTL hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế địa phương.

2. Giáo viên mầm non: Cung cấp kiến thức, phương pháp và kỹ năng tổ chức giáo dục TTL thông qua chế độ sinh hoạt hàng ngày, giúp GV thực hiện tốt vai trò giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục, giáo dục mầm non: Là tài liệu tham khảo khoa học, bổ sung cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý giáo dục TTL cho trẻ mẫu giáo trong môi trường trường MN.

4. Phụ huynh và cộng đồng địa phương: Hiểu rõ vai trò của gia đình trong phối hợp giáo dục TTL cho trẻ, từ đó tăng cường sự đồng thuận và hỗ trợ nhà trường trong công tác giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

1. Tính tự lập của trẻ 4 - 5 tuổi được hiểu như thế nào?
   TTL là khả năng trẻ tự đặt mục tiêu, tự thực hiện và chịu trách nhiệm với hành động của mình, thể hiện qua các hoạt động sinh hoạt, học tập và vui chơi phù hợp với lứa tuổi.

2. Tại sao cần giáo dục TTL thông qua chế độ sinh hoạt hàng ngày?
   CĐSHHN là chu trình hoạt động lặp đi lặp lại, tạo điều kiện cho trẻ rèn luyện thói quen, kỹ năng tự lập một cách thường xuyên và liên tục trong môi trường có sự hướng dẫn của GV.

3. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý giáo dục TTL là gì?
   Hiệu trưởng là người lãnh đạo, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra và đánh giá toàn bộ hoạt động giáo dục TTL, đảm bảo kế hoạch được thực hiện hiệu quả và phù hợp với đặc điểm trẻ.

4. Những khó khăn chính trong quản lý giáo dục TTL tại các trường MN huyện Mường Ảng?
   Bao gồm hạn chế về năng lực quản lý của CBQL, nhận thức chưa đầy đủ của GV, thiếu công cụ đánh giá, cơ sở vật chất chưa đáp ứng và sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình.

5. Các biện pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục TTL?
   Nâng cao năng lực CBQL, xây dựng kế hoạch chi tiết, áp dụng phương pháp thực hành trải nghiệm, phối hợp chặt chẽ với gia đình và phát triển công cụ đánh giá TTL phù hợp.

Kết luận

• Quản lý giáo dục tính tự lập cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua tổ chức chế độ sinh hoạt hàng ngày là quá trình có kế hoạch, có mục tiêu của hiệu trưởng và CBQL nhằm tích hợp giáo dục TTL vào các hoạt động sinh hoạt tại trường MN.
• Thực trạng giáo dục TTL và quản lý giáo dục TTL tại các trường MN huyện Mường Ảng còn nhiều hạn chế, đặc biệt về năng lực quản lý, kế hoạch và công cụ đánh giá.
• Các yếu tố khách quan và chủ quan đều ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý giáo dục TTL, trong đó trình độ CBQL, nhận thức GV và sự phối hợp với gia đình là những nhân tố quyết định.
• Đề xuất các biện pháp nâng cao năng lực quản lý, xây dựng kế hoạch chi tiết, áp dụng phương pháp giáo dục thực hành, tăng cường phối hợp nhà trường - gia đình và phát triển công cụ đánh giá TTL.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho công tác quản lý giáo dục TTL tại các trường MN vùng khó khăn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo.

Next steps: Triển khai các biện pháp đề xuất trong năm học tiếp theo, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để hoàn thiện mô hình quản lý giáo dục TTL.

Call to action: Các nhà quản lý giáo dục, giáo viên và phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện hiệu quả công tác giáo dục tính tự lập cho trẻ, góp phần phát triển toàn diện thế hệ tương lai.