## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục theo Nghị quyết số 29-NQ/TW, việc nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh trung học cơ sở (THCS) trở thành nhiệm vụ trọng tâm. Thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, với quy mô 14 trường THCS và hơn 6.600 học sinh năm học 2019-2020, đang đối mặt với nhiều thách thức trong quản lý giáo dục đạo đức do tác động của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tại Móng Cái, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 8/2019 đến tháng 3/2020, khảo sát 80 giáo viên, 30 cán bộ quản lý và 50 phụ huynh học sinh tại 4 trường THCS tiêu biểu. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng chính sách, nâng cao nhận thức và cải tiến phương pháp quản lý giáo dục đạo đức, góp phần phát triển nhân cách học sinh phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương và quốc gia.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và giáo dục đạo đức, trong đó:

- **Lý thuyết quản lý giáo dục**: Quản lý giáo dục là quá trình tác động có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm điều khiển các thành tố trong hệ thống giáo dục để đạt mục tiêu đề ra với hiệu quả cao nhất. Quản lý giáo dục đạo đức là một bộ phận quan trọng trong quản lý giáo dục tổng thể, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

- **Lý thuyết giáo dục đạo đức**: Giáo dục đạo đức là quá trình hình thành và phát triển ý thức, thái độ, tình cảm và hành vi phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội. Giáo dục đạo đức cho học sinh THCS tập trung vào việc phát triển phẩm chất nhân cách, ý thức trách nhiệm công dân, tình yêu quê hương đất nước và các giá trị văn hóa truyền thống.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý giáo dục đạo đức, chuẩn mực đạo đức, giáo dục toàn diện, tâm sinh lý học sinh THCS, và sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tiếp cận hệ thống và thực tiễn, kết hợp:

- **Phương pháp nghiên cứu lý luận**: Phân tích, tổng hợp các tài liệu, văn bản pháp luật, các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về quản lý giáo dục đạo đức.

- **Phương pháp nghiên cứu thực tiễn**: 
  - **Khảo sát bằng phiếu hỏi** với 80 giáo viên, 30 cán bộ quản lý và 50 phụ huynh học sinh tại 4 trường THCS (Bình Ngọc, Hòa Lạc, Hải Hòa, Vĩnh Thực).
  - **Phỏng vấn sâu** cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh và học sinh để thu thập thông tin định tính.
  - **Quan sát thực tế** các hoạt động giáo dục đạo đức tại trường.
  - **Tham khảo ý kiến chuyên gia** để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

Thời gian nghiên cứu từ tháng 8/2019 đến tháng 3/2020, đảm bảo tính khách quan và toàn diện trong thu thập và phân tích dữ liệu.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Thực trạng quản lý giáo dục đạo đức còn nhiều hạn chế**: Khoảng 78% giáo viên và 70% cán bộ quản lý đánh giá công tác quản lý giáo dục đạo đức chưa được quan tâm đúng mức. Các trường chủ yếu tập trung vào kiến thức chuyên môn, chưa chú trọng đầy đủ đến giáo dục đạo đức.

2. **Nhận thức của các lực lượng tham gia chưa đồng đều**: 65% phụ huynh và 60% giáo viên cho rằng giáo dục đạo đức chưa được phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình, dẫn đến hiệu quả giáo dục chưa cao.

3. **Phương pháp và hình thức giáo dục đạo đức còn đơn điệu**: 72% giáo viên sử dụng phương pháp truyền thống, ít áp dụng các hình thức tích hợp, ngoại khóa, hoặc dự án giáo dục đạo đức.

4. **Kế hoạch và kiểm tra đánh giá giáo dục đạo đức chưa chặt chẽ**: Chỉ 55% trường có kế hoạch giáo dục đạo đức cụ thể, và 48% có hệ thống kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục đạo đức rõ ràng.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do sự thiếu đồng bộ trong quản lý, nhận thức chưa đầy đủ về vai trò của giáo dục đạo đức, và hạn chế về nguồn lực, cơ sở vật chất. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, như mô hình giáo dục đạo đức tại Nhật Bản với sự linh hoạt trong phương pháp và sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình, Móng Cái còn nhiều điểm cần cải thiện. Việc áp dụng các phương pháp giáo dục hiện đại, tăng cường phối hợp các lực lượng giáo dục và xây dựng kế hoạch quản lý bài bản sẽ nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức, góp phần phát triển nhân cách học sinh toàn diện.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức của các nhóm đối tượng về công tác quản lý giáo dục đạo đức, bảng tổng hợp các hình thức giáo dục đạo đức được áp dụng tại các trường, và biểu đồ tròn về mức độ phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên** về tầm quan trọng của giáo dục đạo đức thông qua các khóa đào tạo, hội thảo chuyên đề trong vòng 6 tháng tới, do Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì.

2. **Xây dựng và triển khai kế hoạch giáo dục đạo đức đồng bộ** tại các trường THCS, đảm bảo phù hợp với chương trình giáo dục hiện hành, hoàn thành trong năm học tiếp theo, do Ban Giám hiệu các trường chịu trách nhiệm.

3. **Bồi dưỡng năng lực cho giáo viên và các lực lượng giáo dục** về phương pháp giáo dục đạo đức tích hợp, dự án và ngoại khóa, tổ chức định kỳ hàng năm, phối hợp với các trung tâm đào tạo giáo viên.

4. **Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội** trong quản lý và giáo dục đạo đức cho học sinh, xây dựng cơ chế trao đổi thông tin và phối hợp hoạt động, triển khai trong vòng 1 năm, do Ban Giám hiệu và Ban đại diện cha mẹ học sinh thực hiện.

5. **Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục đạo đức** khoa học, minh bạch, áp dụng từ năm học tới, nhằm theo dõi tiến độ và hiệu quả giáo dục đạo đức, do phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường thực hiện.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Cán bộ quản lý giáo dục**: Nhận diện thực trạng và các giải pháp quản lý giáo dục đạo đức, áp dụng vào công tác quản lý nhà trường.

2. **Giáo viên THCS**: Nâng cao nhận thức và phương pháp giáo dục đạo đức phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh.

3. **Phụ huynh học sinh**: Hiểu rõ vai trò phối hợp với nhà trường trong giáo dục đạo đức, tăng cường sự đồng thuận và hỗ trợ giáo dục con em.

4. **Nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách giáo dục**: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, chương trình giáo dục đạo đức phù hợp với bối cảnh địa phương và xu hướng phát triển chung.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao giáo dục đạo đức cho học sinh THCS lại quan trọng?**  
Giáo dục đạo đức giúp hình thành nhân cách, thái độ và hành vi phù hợp với chuẩn mực xã hội, đặc biệt quan trọng trong giai đoạn phát triển tâm sinh lý mạnh mẽ của học sinh THCS.

2. **Những khó khăn chính trong quản lý giáo dục đạo đức hiện nay là gì?**  
Thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường, gia đình và xã hội; nhận thức chưa đầy đủ của cán bộ quản lý và giáo viên; phương pháp giáo dục còn truyền thống, thiếu đổi mới.

3. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức trong nhà trường?**  
Cần xây dựng kế hoạch quản lý bài bản, bồi dưỡng năng lực giáo viên, áp dụng phương pháp giáo dục tích hợp, tăng cường phối hợp với gia đình và xã hội.

4. **Vai trò của phụ huynh trong giáo dục đạo đức cho học sinh là gì?**  
Phụ huynh là lực lượng giáo dục quan trọng, phối hợp với nhà trường để tạo môi trường giáo dục đồng nhất, hỗ trợ học sinh phát triển nhân cách toàn diện.

5. **Các phương pháp giáo dục đạo đức hiện đại được áp dụng như thế nào?**  
Phương pháp dự án, nêu gương, đàm thoại, kết hợp hoạt động ngoại khóa và chính khóa giúp học sinh trải nghiệm thực tế, phát triển kỹ năng và thái độ đạo đức tích cực.

## Kết luận

- Giáo dục đạo đức là nền tảng quan trọng trong giáo dục toàn diện học sinh THCS tại Móng Cái.  
- Thực trạng quản lý giáo dục đạo đức còn nhiều hạn chế do nhận thức và phương pháp chưa đồng bộ.  
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao nhận thức, xây dựng kế hoạch, bồi dưỡng năng lực và tăng cường phối hợp các lực lượng giáo dục.  
- Các giải pháp có tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế địa phương, hướng tới nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức.  
- Tiếp tục triển khai nghiên cứu mở rộng và đánh giá hiệu quả các giải pháp trong các năm học tiếp theo để hoàn thiện công tác quản lý giáo dục đạo đức.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường cần nhanh chóng áp dụng các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức các chương trình đào tạo, kiểm tra đánh giá định kỳ để đảm bảo hiệu quả bền vững của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh THCS.