Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển đô thị ngày càng nhanh, việc quản lý đấu thầu cung cấp dịch vụ công ích (DVCI) đô thị trở thành một vấn đề cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước và đảm bảo chất lượng dịch vụ cho người dân. Thành phố Bắc Kạn, với vị trí trung tâm vùng Đông Bắc và vai trò đầu tàu kinh tế - xã hội của tỉnh, đang đối mặt với thách thức trong việc tổ chức và quản lý đấu thầu cung cấp DVCI đô thị. Từ năm 2017 đến 2019, Ban Quản lý DVCI đô thị thành phố Bắc Kạn đã thực hiện nhiều gói thầu cung cấp dịch vụ công ích, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế về bộ máy quản lý, quy trình đấu thầu và công tác kiểm tra, giám sát. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý đấu thầu cung cấp DVCI đô thị tại Bắc Kạn, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý trong giai đoạn tiếp theo. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Ban Quản lý DVCI đô thị thành phố Bắc Kạn, với số liệu thu thập từ năm 2017 đến 2019 và khảo sát thực tế trong năm 2020. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao tính minh bạch, công bằng và hiệu quả kinh tế trong đấu thầu cung cấp DVCI, đồng thời hỗ trợ phát triển bền vững đô thị Bắc Kạn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước và quản lý đấu thầu, trong đó nhấn mạnh vai trò của đấu thầu như một phương thức cạnh tranh công khai nhằm lựa chọn nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm và giá cả hợp lý. Khái niệm dịch vụ công ích được hiểu là các dịch vụ mà thị trường khó có thể tự bù đắp chi phí, do đó Nhà nước phải trợ giá hoặc đặt hàng để đảm bảo cung cấp. Quản lý đấu thầu cung cấp DVCI là hoạt động tổ chức, giám sát và điều chỉnh quá trình đấu thầu nhằm đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Các nguyên tắc quản lý đấu thầu bao gồm: tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Mô hình nghiên cứu tập trung vào các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý đấu thầu cung cấp DVCI như môi trường pháp lý, tổ chức bộ máy quản lý, trình độ năng lực cán bộ và cơ sở vật chất kỹ thuật. Ngoài ra, nghiên cứu tham khảo kinh nghiệm quản lý đấu thầu cung cấp DVCI tại các thành phố Tuyên Quang và Hòa Bình để rút ra bài học áp dụng cho Bắc Kạn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp gồm các báo cáo, văn bản pháp luật, quy chế và số liệu đấu thầu từ Ban Quản lý DVCI đô thị Bắc Kạn giai đoạn 2017-2019. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát 100% cán bộ chuyên môn (10 người) và 100% nhà thầu tham gia đấu thầu (20 đơn vị) tại Ban trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 8 năm 2020. Bảng câu hỏi khảo sát sử dụng thang đo Likert 5 mức độ nhằm đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và thực trạng quản lý đấu thầu. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng thống kê mô tả, so sánh và đối chiếu trên phần mềm Excel, trình bày qua bảng biểu và đồ thị để minh họa các kết quả. Các chỉ tiêu nghiên cứu bao gồm: tỷ lệ gói thầu thực hiện đúng tiến độ, tỷ lệ tuân thủ pháp luật đấu thầu, tỷ lệ tiết kiệm chi phí qua đấu thầu, thời gian rút ngắn tổ chức đấu thầu và mức độ hội nhập quốc tế qua tỷ lệ đấu thầu qua mạng. Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, toàn diện và phù hợp với mục tiêu đề tài.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng tổ chức bộ máy quản lý đấu thầu: Ban Quản lý DVCI đô thị Bắc Kạn chưa có bộ phận đấu thầu chuyên trách, nhân sự còn kiêm nhiệm, dẫn đến hiệu quả quản lý chưa cao. Khảo sát cho thấy 70% cán bộ đồng ý cần thành lập bộ phận chuyên trách để nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu.

  2. Tuân thủ pháp luật và quy trình đấu thầu: Tỷ lệ gói thầu tuân thủ pháp luật đạt khoảng 85%, còn tồn tại một số sai sót trong hồ sơ mời thầu và quy trình đánh giá hồ sơ dự thầu. So sánh với các thành phố lân cận như Tuyên Quang, tỷ lệ này thấp hơn khoảng 10%.

  3. Hiệu quả kinh tế và tiết kiệm chi phí: Tỷ lệ tiết kiệm qua đấu thầu cung cấp DVCI tại Bắc Kạn đạt trung bình 7,5% so với kế hoạch, thấp hơn mức 10% của thành phố Hòa Bình. Điều này phản ánh tiềm năng cải thiện trong việc lựa chọn nhà thầu và kiểm soát chi phí.

  4. Ứng dụng công nghệ và hội nhập quốc tế: Tỷ lệ gói thầu thực hiện qua mạng chiếm khoảng 60%, thấp hơn mức trung bình quốc gia là 75%. Việc áp dụng đấu thầu qua mạng còn hạn chế do thiếu cơ sở vật chất và kỹ năng công nghệ của cán bộ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ bộ máy quản lý chưa chuyên nghiệp, thiếu nhân sự chuyên trách và trình độ cán bộ chưa đồng đều. Việc chưa hoàn thiện môi trường pháp lý và quy trình đấu thầu cũng góp phần làm giảm hiệu quả quản lý. So với kinh nghiệm tại Tuyên Quang và Hòa Bình, Bắc Kạn cần tăng cường công tác đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ và hoàn thiện quy trình đấu thầu. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong đấu thầu qua mạng là xu hướng tất yếu, giúp tăng tính minh bạch và giảm thiểu tiêu cực. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh tỷ lệ tiết kiệm chi phí và tỷ lệ tuân thủ pháp luật giữa các địa phương, cũng như biểu đồ đường thể hiện xu hướng tăng tỷ lệ đấu thầu qua mạng theo năm. Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đấu thầu cung cấp DVCI đô thị tại Bắc Kạn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Thành lập bộ phận đấu thầu chuyên trách: Ban Quản lý DVCI đô thị Bắc Kạn cần thành lập bộ phận đấu thầu độc lập, với nhân sự được tuyển chọn và đào tạo bài bản, nhằm nâng cao tính chuyên nghiệp và hiệu quả quản lý. Thời gian thực hiện trong vòng 6 tháng, chủ thể thực hiện là Ban Quản lý và UBND thành phố.

  2. Hoàn thiện quy trình và văn bản pháp lý nội bộ: Rà soát, cập nhật và ban hành các quy định, hướng dẫn chi tiết về quy trình đấu thầu cung cấp DVCI, đảm bảo tuân thủ Luật Đấu thầu và các văn bản liên quan. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do Ban Quản lý phối hợp với Sở Tư pháp và các cơ quan liên quan.

  3. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý đấu thầu: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về nghiệp vụ đấu thầu, pháp luật và ứng dụng công nghệ thông tin cho cán bộ quản lý. Mục tiêu đạt 100% cán bộ tham gia đào tạo trong vòng 1 năm, do Ban Quản lý phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  4. Đẩy mạnh ứng dụng đấu thầu qua mạng: Đầu tư cơ sở vật chất, phần mềm và hướng dẫn kỹ thuật để tăng tỷ lệ gói thầu thực hiện qua mạng lên ít nhất 90% trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện là Ban Quản lý phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông.

  5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất, xử lý nghiêm các vi phạm trong đấu thầu nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Thời gian thực hiện liên tục, do UBND thành phố và Ban Quản lý phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về đấu thầu và dịch vụ công ích: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả quản lý, hoàn thiện quy trình và chính sách đấu thầu cung cấp DVCI.

  2. Ban Quản lý DVCI đô thị các địa phương: Tham khảo kinh nghiệm, bài học và giải pháp để cải thiện công tác đấu thầu, nâng cao chất lượng dịch vụ công ích tại địa phương mình.

  3. Nhà thầu và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ công ích: Hiểu rõ quy trình, tiêu chuẩn và yêu cầu trong đấu thầu, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và tuân thủ pháp luật.

  4. Sinh viên, học viên ngành Quản lý Kinh tế, Quản lý Nhà nước: Tài liệu tham khảo bổ ích cho nghiên cứu, học tập về quản lý đấu thầu, dịch vụ công và phát triển đô thị.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý đấu thầu cung cấp dịch vụ công ích là gì?
    Quản lý đấu thầu cung cấp DVCI là hoạt động tổ chức, giám sát và điều chỉnh quá trình lựa chọn nhà thầu nhằm đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế trong cung cấp dịch vụ công ích đô thị.

  2. Tại sao cần đấu thầu cung cấp dịch vụ công ích đô thị?
    Đấu thầu tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, giúp lựa chọn nhà thầu có năng lực và giá cả hợp lý, tiết kiệm ngân sách nhà nước và nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ người dân.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý đấu thầu cung cấp DVCI?
    Bao gồm môi trường pháp lý, tổ chức bộ máy quản lý, trình độ năng lực và đạo đức cán bộ, cơ sở vật chất kỹ thuật và ứng dụng công nghệ thông tin.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả đấu thầu qua mạng?
    Cần đầu tư hạ tầng công nghệ, đào tạo cán bộ, hoàn thiện quy trình và tăng cường tuyên truyền, hỗ trợ nhà thầu tham gia đấu thầu qua mạng.

  5. Các giải pháp chính để hoàn thiện quản lý đấu thầu cung cấp DVCI tại Bắc Kạn là gì?
    Thành lập bộ phận đấu thầu chuyên trách, hoàn thiện quy trình và văn bản pháp lý, nâng cao năng lực cán bộ, đẩy mạnh đấu thầu qua mạng và tăng cường kiểm tra, giám sát.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã phân tích và đánh giá thực trạng quản lý đấu thầu cung cấp dịch vụ công ích đô thị tại thành phố Bắc Kạn trong giai đoạn 2017-2019, chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế cụ thể.
  • Các nhân tố ảnh hưởng chính gồm môi trường pháp lý, tổ chức bộ máy, năng lực cán bộ và cơ sở vật chất kỹ thuật, trong đó yếu tố con người và công nghệ đóng vai trò then chốt.
  • Kinh nghiệm từ các địa phương lân cận như Tuyên Quang và Hòa Bình cung cấp bài học quý giá để Bắc Kạn hoàn thiện công tác quản lý đấu thầu.
  • Đề xuất các giải pháp thiết thực, có tính khả thi cao nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đấu thầu cung cấp DVCI, góp phần phát triển đô thị bền vững.
  • Giai đoạn tiếp theo cần tập trung triển khai các giải pháp trong vòng 1-2 năm tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để nâng cao chất lượng quản lý.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý đấu thầu cung cấp dịch vụ công ích đô thị tại Bắc Kạn, góp phần xây dựng đô thị văn minh, hiện đại và phát triển bền vững!