Tổng quan nghiên cứu

Giáo dục mầm non giữ vai trò nền tảng quan trọng trong việc phát triển nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa. Theo thống kê, đội ngũ giáo viên mầm non tại thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai cơ bản đạt chuẩn trình độ đào tạo, tuy nhiên việc bồi dưỡng nâng cao năng lực nghề nghiệp còn nhiều hạn chế. Thực trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ em trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 9 năm 2021.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ các cấp quản lý giáo dục, đặc biệt là hiệu trưởng các trường mầm non, trong việc tổ chức và quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho giáo viên. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục và phát triển toàn diện trẻ em. Các chỉ số đánh giá như mức độ nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò bồi dưỡng, hiệu quả các hình thức bồi dưỡng, cũng như công tác kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng được xem là các metrics quan trọng để đo lường hiệu quả quản lý bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và quản lý hoạt động bồi dưỡng, kết hợp với chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non theo Thông tư 26/2018/TT-BGDĐT. Hai lý thuyết trọng tâm gồm:

  • Lý thuyết quản lý giáo dục: Nhấn mạnh vai trò của các tác động có hệ thống, có kế hoạch của nhà quản lý nhằm đảm bảo hệ thống giáo dục vận hành hiệu quả, phát triển toàn diện.
  • Lý thuyết năng lực nghề nghiệp: Định nghĩa năng lực nghề nghiệp là tổ hợp các phẩm chất tâm lý, kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết để thực hiện công việc hiệu quả, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục mầm non.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý bồi dưỡng, năng lực nghề nghiệp, chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non, bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp theo chuẩn nghề nghiệp, và các tiêu chuẩn đánh giá năng lực nghề nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ các văn bản pháp luật, tài liệu chuyên ngành, kết quả khảo sát thực trạng tại 10 trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả, phân tích định tính và định lượng để đánh giá nhận thức, thực trạng và hiệu quả quản lý bồi dưỡng.
  • Cỡ mẫu: Khảo sát cán bộ quản lý, hiệu trưởng, giáo viên mầm non với số lượng khoảng vài trăm người tham gia.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích tại các trường mầm non đại diện cho các khu vực khác nhau trong thành phố.
  • Timeline nghiên cứu: Từ tháng 3 đến tháng 9 năm 2021, bao gồm khảo sát, thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Ngoài ra, phương pháp khảo nghiệm được áp dụng để đánh giá tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý được đề xuất thông qua phiếu điều tra xã hội học và tham vấn ý kiến chuyên gia.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về vai trò bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp: Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ vai trò quan trọng của hoạt động bồi dưỡng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục mầm non. Tuy nhiên, 30% trong số đó cho rằng công tác bồi dưỡng chưa được tổ chức thường xuyên và hiệu quả.

  2. Thực trạng nội dung và phương pháp bồi dưỡng: 70% giáo viên đánh giá nội dung bồi dưỡng chưa hoàn toàn phù hợp với nhu cầu thực tế, còn phương pháp bồi dưỡng chủ yếu là truyền đạt lý thuyết, thiếu các hoạt động thực hành, trải nghiệm. So với mức trung bình chung của các địa phương khác, tỷ lệ này thấp hơn khoảng 15%.

  3. Hình thức bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng: Các hình thức bồi dưỡng chủ yếu là lớp tập huấn ngắn hạn tại chỗ (chiếm 60%), còn lại là bồi dưỡng trực tuyến và tự học. Công tác lập kế hoạch và chỉ đạo bồi dưỡng còn mang tính hình thức, chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý.

  4. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng: Chỉ có khoảng 50% trường mầm non thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng một cách nghiêm túc và có hệ thống. Việc đánh giá chưa tạo được động lực thúc đẩy giáo viên tích cực tham gia bồi dưỡng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu sự quan tâm đúng mức của một số cấp quản lý, nguồn lực hạn chế về tài chính và cơ sở vật chất, cũng như chưa có cơ chế khuyến khích hiệu quả cho giáo viên tham gia bồi dưỡng. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của nhiều địa phương đang trong quá trình đổi mới giáo dục mầm non.

Việc dữ liệu được trình bày qua các biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức, mức độ hài lòng về nội dung và phương pháp bồi dưỡng, cũng như biểu đồ tròn về hình thức bồi dưỡng phổ biến sẽ giúp minh họa rõ nét hơn các phát hiện. Bảng tổng hợp đánh giá công tác kiểm tra, đánh giá cũng góp phần làm rõ những điểm mạnh và hạn chế trong quản lý bồi dưỡng.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là cơ sở để các nhà quản lý giáo dục tại thành phố Lào Cai có thể điều chỉnh, cải tiến công tác bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho giáo viên mầm non, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non theo chuẩn nghề nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò của hoạt động bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp, thông qua các hội thảo, tập huấn định kỳ nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng đầu năm học, do Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường mầm non tổ chức.

  2. Đa dạng hóa nội dung và phương pháp bồi dưỡng, chú trọng các phương pháp thực hành, xử lý tình huống, học tập qua trải nghiệm và nghiên cứu điển hình để nâng cao hiệu quả bồi dưỡng. Chủ thể thực hiện là các phòng giáo dục, hiệu trưởng các trường mầm non, triển khai trong năm học tiếp theo.

  3. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chi tiết, khoa học và khả thi, dựa trên khảo sát nhu cầu thực tế của giáo viên, phân nhóm đối tượng để tổ chức bồi dưỡng phù hợp. Thời gian xây dựng kế hoạch trong quý đầu năm, do ban giám hiệu các trường chủ trì.

  4. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng, xây dựng tiêu chí đánh giá rõ ràng, minh bạch và có cơ chế khen thưởng, động viên giáo viên tích cực tham gia bồi dưỡng. Thực hiện thường xuyên hàng năm, do phòng giáo dục và hiệu trưởng phối hợp thực hiện.

  5. Tạo điều kiện về cơ sở vật chất, tài chính và môi trường học tập, hỗ trợ giáo viên tiếp cận các hình thức bồi dưỡng trực tuyến, tự học và tham gia các câu lạc bộ chuyên môn. Chủ thể thực hiện là các cấp quản lý giáo dục địa phương, triển khai trong vòng 2 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Hiệu trưởng và ban giám hiệu các trường mầm non: Nhận diện thực trạng, áp dụng các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp hiệu quả, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.

  2. Cán bộ quản lý giáo dục tại các phòng giáo dục và sở giáo dục: Làm cơ sở xây dựng chính sách, kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với đặc thù địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục mầm non.

  3. Giáo viên mầm non: Hiểu rõ chuẩn nghề nghiệp, tự đánh giá năng lực bản thân, từ đó xây dựng kế hoạch tự bồi dưỡng phù hợp nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục, giáo dục mầm non: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non là gì?
    Chuẩn nghề nghiệp là hệ thống các phẩm chất, năng lực mà giáo viên mầm non cần đạt được để thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục trẻ em theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ví dụ, giáo viên phải nắm vững chuyên môn nghiệp vụ, có kỹ năng tổ chức hoạt động giáo dục và xây dựng môi trường giáo dục an toàn.

  2. Tại sao cần quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho giáo viên mầm non?
    Quản lý giúp đảm bảo hoạt động bồi dưỡng được tổ chức bài bản, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Qua đó, góp phần phát triển toàn diện trẻ em và nâng cao chất lượng giáo dục mầm non.

  3. Phương pháp bồi dưỡng nào hiệu quả nhất cho giáo viên mầm non?
    Phương pháp kết hợp giữa giảng giải, thực hành, thảo luận nhóm và xử lý tình huống được đánh giá cao vì giúp giáo viên không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển kỹ năng thực tiễn. Ví dụ, các buổi thao giảng và dự giờ giúp giáo viên học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả hoạt động bồi dưỡng?
    Hiệu quả được đánh giá qua việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của giáo viên, sự thay đổi trong năng lực nghề nghiệp và thái độ làm việc. Các tiêu chí đánh giá bao gồm mức độ hoàn thành kế hoạch bồi dưỡng, sự tiến bộ trong chuyên môn và sự hài lòng của giáo viên.

  5. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp?
    Bao gồm yếu tố chủ quan như nhận thức, năng lực quản lý của cán bộ quản lý và giáo viên; yếu tố khách quan như nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, chính sách hỗ trợ và môi trường học tập. Ví dụ, thiếu kinh phí và thiết bị hiện đại làm hạn chế hiệu quả bồi dưỡng.

Kết luận

  • Quản lý bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho giáo viên mầm non tại thành phố Lào Cai còn nhiều hạn chế về nội dung, phương pháp và công tác kiểm tra đánh giá.
  • Đội ngũ giáo viên có nhận thức tốt về vai trò bồi dưỡng nhưng chưa được hỗ trợ đầy đủ để nâng cao năng lực nghề nghiệp theo chuẩn.
  • Các biện pháp quản lý cần được xây dựng khoa học, đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng và tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả.
  • Việc triển khai các giải pháp cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý, hiệu trưởng và giáo viên, đồng thời đảm bảo nguồn lực phù hợp.
  • Nghiên cứu đề xuất các bước tiếp theo nhằm hoàn thiện công tác quản lý bồi dưỡng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non tại địa phương.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục và hiệu trưởng các trường mầm non nên áp dụng các biện pháp đề xuất trong luận văn để nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp, từ đó phát triển đội ngũ giáo viên mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.