Quá Trình Hình Thành và Phát Triển Thành Phố Thanh Hóa (1804-2010)

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỞ ĐẦU

0.1. Lý do chọn đề tài

0.2. Mục đích nghiên cứu của luận án

0.3. Nhiệm vụ, đối tượng, phạm vi nghiên cứu của luận án

0.4. Phương pháp nghiên cứu

0.5. Nguồn tài liệu của luận án

0.6. Đóng góp của luận án

0.7. Bố cục của luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ THÀNH PHỐ THANH HÓA VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN

1.1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu

1.1.1. Những tài liệu nghiên cứu về đô thị ở Việt Nam và nghiên cứu gián tiếp đến thành phố Thanh Hoá

2. CHƯƠNG 2: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN THÀNH PHỐ THANH HÓA TỪ 1804 ĐẾN 1884

2.1. Những tiền đề cho sự hình thành tỉnh lỵ Thanh Hoá

2.2. Từ Dương Xá đến trấn thành Thọ Hạc

2.3. Vị thế của trấn thành Thọ Hạc

2.4. Kinh tế ở tỉnh lỵ Thanh Hoá từ năm 1804 đến năm 1884

2.4.1. Tình hình ruộng đất và kinh tế nông nghiệp

2.4.2. Tình hình thủ công nghiệp từ năm 1804 đến năm 1884

2.4.3. Thương nghiệp từ năm 1804 đến năm 1884

2.5. Tình hình giao thông vận tải từ năm 1804 đến năm 1884

2.6. Tình hình chính trị - xã hội và văn hoá - giáo dục ở tỉnh lỵ Thanh Hoá từ năm 1804 đến năm 1884

2.6.1. Tình hình chính trị - xã hội

2.6.2. Tình hình văn hoá - giáo dục khoa cử ở tỉnh lỵ Thanh Hoá

3. CHƯƠNG 3: THÀNH PHỐ THANH HÓA TRONG THỜI KỲ THUỘC ĐỊA (1884-1945)

3.1. Thực dân Pháp chiếm đóng thành Thanh Hoá

3.2. Từ đô thị Thanh Hoá đến sự ra đời của thành phố Thanh Hoá

3.2.1. Quá trình thành lập đô thị Thanh Hoá

3.2.2. Sự ra đời của thành phố Thanh Hoá

3.3. Những chuyển biến của thành phố Thanh Hoá thời kỳ thuộc địa (1884-1945)

3.3.1. Quy hoạch, xây dựng cơ sở hạ tầng và đầu tư của Pháp vào thành phố Thanh Hoá

3.3.2. Những chuyển biến về kinh tế từ 1884 đến 1945

3.3.3. Những biến chuyển về chính trị - xã hội

3.3.4. Những biến chuyển về văn hoá, giáo dục

3.4. Các phong trào yêu nước ở thành phố Thanh Hoá từ cuối thế kỷ XIX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945

4. CHƯƠNG 4: THÀNH PHỐ THANH HÓA TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 2010

4.1. Thành phố Thanh Hoá trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mĩ (1945 - 1975)

4.1.1. Hoàn cảnh lịch sử

4.1.2. Không gian đô thị và tổ chức hành chính giai đoạn 1945 - 1975

4.1.3. Tình hình kinh tế

4.1.4. Tình hình chính trị - xã hội, văn hoá - giáo dục và y tế

4.2. Sự phát triển của thành phố Thanh Hoá từ năm 1975 đến năm 2010

4.2.1. Những điều kiện lịch sử tác động đến sự phát triển của thành phố Thanh Hóa

4.2.2. Không gian đô thị và tổ chức hành chính giai đoạn 1975 - 2010

4.2.3. Tình hình kinh tế

4.2.4. Tình hình chính trị - xã hội, văn hoá - giáo dục, y tế và môi trường

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Quá trình hình thành và phát triển thành phố Thanh Hóa từ 1804 đến 1884

Quá trình hình thành và phát triển của thành phố Thanh Hóa bắt đầu từ năm 1804, khi khu vực Thọ Hạc trở thành trung tâm kinh tế, chính trị và văn hóa của xứ Thanh. Lịch sử thành phố Thanh Hóa gắn liền với sự phát triển của tỉnh lỵ, nơi mà vua Gia Long đã đặt nền móng cho sự hình thành của một đô thị. Từ đó, quá trình hình thành diễn ra qua nhiều giai đoạn, từ việc xây dựng cơ sở hạ tầng đến việc phát triển kinh tế nông nghiệp và thủ công nghiệp. Tình hình ruộng đất và kinh tế nông nghiệp trong giai đoạn này cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ của kinh tế Thanh Hóa. Thương nghiệp cũng phát triển, với các tuyến giao thông vận tải được cải thiện, tạo điều kiện cho việc giao thương. Tình hình chính trị - xã hội và văn hóa - giáo dục cũng có những bước tiến đáng kể, với sự xuất hiện của các trường học và các hoạt động văn hóa phong phú.

1.1 Những tiền đề cho sự hình thành tỉnh lỵ Thanh Hóa

Sự hình thành tỉnh lỵ Thanh Hóa không chỉ là kết quả của các chính sách của triều Nguyễn mà còn là sự phản ánh nhu cầu phát triển của cộng đồng cư dân. Di sản văn hóa Thanh Hóa đã đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành bản sắc địa phương. Vị thế của trấn thành Thọ Hạc đã được củng cố qua các chính sách phát triển kinh tế và xã hội, tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển sau này. Các giai đoạn phát triển này đã tạo ra những tiền đề quan trọng cho sự hình thành và phát triển của thành phố Thanh Hóa trong các giai đoạn tiếp theo.

1.2 Tình hình kinh tế ở tỉnh lỵ Thanh Hóa từ năm 1804 đến năm 1884

Tình hình kinh tế ở tỉnh lỵ Thanh Hóa trong giai đoạn này chủ yếu dựa vào nông nghiệp, với các sản phẩm chủ lực như lúa gạo và các loại cây trồng khác. Kinh tế Thanh Hóa đã có những bước phát triển đáng kể, với sự gia tăng sản lượng nông nghiệp và sự phát triển của các ngành thủ công nghiệp. Thương mại cũng bắt đầu hình thành, với các chợ và tuyến đường giao thông được cải thiện. Sự phát triển này không chỉ tạo ra nguồn thu cho địa phương mà còn góp phần nâng cao đời sống của người dân. Tình hình giao thông vận tải cũng được cải thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao thương và phát triển kinh tế.

II. Thành phố Thanh Hóa trong thời kỳ thuộc địa 1884 1945

Thành phố Thanh Hóa trải qua nhiều biến động trong thời kỳ thuộc địa, đặc biệt là sau khi thực dân Pháp chiếm đóng. Quá trình hình thành đô thị Thanh Hóa diễn ra mạnh mẽ, với sự ra đời của các cơ sở hạ tầng và quy hoạch đô thị. Sự chuyển biến này không chỉ thể hiện qua việc xây dựng các công trình kiến trúc mà còn qua sự phát triển của các ngành kinh tế. Kinh tế Thanh Hóa trong giai đoạn này chủ yếu phụ thuộc vào sự khai thác tài nguyên và các hoạt động thương mại. Các phong trào yêu nước cũng bắt đầu hình thành, phản ánh tinh thần đấu tranh của người dân trước sự áp bức của thực dân.

2.1 Quy hoạch và xây dựng cơ sở hạ tầng

Thực dân Pháp đã đầu tư vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng tại thành phố Thanh Hóa, tạo ra những thay đổi lớn trong diện mạo đô thị. Các công trình như đường phố, cầu cống và hệ thống cấp thoát nước được xây dựng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Hệ thống giao thông Thanh Hóa cũng được cải thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển và giao thương. Những thay đổi này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tạo ra một môi trường sống tốt hơn cho cư dân.

2.2 Những biến chuyển về kinh tế từ 1884 đến 1945

Kinh tế thành phố Thanh Hóa trong thời kỳ thuộc địa có sự chuyển biến mạnh mẽ, với sự phát triển của các ngành công nghiệp và thương mại. Kinh tế Thanh Hóa không chỉ dựa vào nông nghiệp mà còn mở rộng sang các lĩnh vực khác như chế biến thực phẩm và sản xuất hàng tiêu dùng. Sự phát triển này đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân, đồng thời cũng phản ánh sự thay đổi trong cơ cấu kinh tế của địa phương. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đi kèm với những bất công xã hội và áp bức từ thực dân.

III. Thành phố Thanh Hóa từ năm 1945 đến năm 2010

Thành phố Thanh Hóa đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển quan trọng từ năm 1945 đến năm 2010. Trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, thành phố đã trở thành một trung tâm kháng chiến quan trọng. Tình hình chính trị - xã hội trong giai đoạn này có nhiều biến động, với sự tham gia của người dân trong các phong trào yêu nước. Sau năm 1975, thành phố Thanh Hóa đã có những bước phát triển mạnh mẽ, với sự đầu tư vào cơ sở hạ tầng và các ngành kinh tế. Thành phố hiện đại đã hình thành, với nhiều công trình kiến trúc và dịch vụ phát triển.

3.1 Hoàn cảnh lịch sử và không gian đô thị giai đoạn 1945 1975

Giai đoạn này chứng kiến sự thay đổi lớn trong không gian đô thị của thành phố Thanh Hóa. Tình hình chính trị - xã hội có nhiều biến động, với sự tham gia của người dân trong các phong trào kháng chiến. Không gian đô thị cũng được mở rộng, với sự xuất hiện của nhiều khu dân cư mới. Các hoạt động kinh tế cũng được khôi phục và phát triển, tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân. Sự phát triển này không chỉ góp phần nâng cao đời sống mà còn tạo ra một môi trường sống tốt hơn cho cư dân.

3.2 Sự phát triển của thành phố Thanh Hóa từ năm 1975 đến năm 2010

Từ năm 1975 đến năm 2010, thành phố Thanh Hóa đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Kinh tế Thanh Hóa đã chuyển mình, với sự phát triển của các ngành công nghiệp và dịch vụ. Các chính sách phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội đã được triển khai, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Thành phố đã trở thành một trung tâm kinh tế, chính trị và văn hóa của tỉnh Thanh Hóa, với nhiều công trình kiến trúc hiện đại và dịch vụ phát triển. Sự phát triển này không chỉ tạo ra nhiều cơ hội việc làm mà còn góp phần nâng cao vị thế của thành phố trong khu vực.

Luận Án Tiến Sĩ Về Quá Trình Hình Thành và Phát Triển Thành Phố Thanh Hóa Từ Năm 1804 Đến Năm 2010