Luận Án Tiến Sĩ: Phương Pháp Dạy Học Kỹ Thuật Cơ Sở Theo Hướng Quy Nạp Trong Đào Tạo Ngành Cơ Khí Trình Độ Cao Đẳng

• Tác giả: Trần Văn Việt
• Người hướng dẫn: PGS.TS Thái Thế Hùng
• Trường học: Đại học Bách khoa Hà Nội
• Chuyên ngành: Cơ khí
• Đề tài: Phương Pháp Dạy Học Kỹ Thuật Cơ Sở Theo Hướng Quy Nạp Trong Đào Tạo Cơ Khí Cao Đẳng
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do lựa chọn đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.3.1. Khách thể nghiên cứu
• 0.3.2. Đối tượng nghiên cứu
• 0.3.3. Phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Giả thuyết khoa học
• 0.5. Nội dung và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.5.1. Nội dung nghiên cứu
• 0.5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.6. Phương pháp nghiên cứu
• 0.6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
• 0.6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
• 0.6.3. Nhóm các phương pháp hỗ trợ
• 0.7. Đóng góp của luận án
• 0.8. Cấu trúc của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA DẠY HỌC KỸ THUẬT HƯỚNG QUY NẠP VÀ THỰC TRẠNG DẠY HỌC PHẦN CƠ SỞ KỸ THUẬT THEO HƯỚNG QUY NẠP TRONG ĐÀO TẠO NGÀNH CƠ KHÍ TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới về dạy học và dạy học theo hướng quy nạp
• 1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam về dạy học và dạy học theo hướng quy nạp
• 1.1.3. Những nhận xét rút ra từ tổng quan nghiên cứu vấn đề và nhận định cho nghiên cứu của luận án
• 1.2. Cơ sở lý luận của dạy học phần Cơ sở kỹ thuật theo hướng quy nạp
• 1.2.1. Một số khái niệm
• 1.2.2. Lý luận về dạy học kỹ thuật hiện đại
• 1.2.3. Lý luận về dạy học kỹ thuật theo hướng quy nạp
• 1.2.4. Quy trình dạy học phần Cơ sở kỹ thuật theo hướng quy nạp
• 1.2.5. Đặc điểm của các học phần cơ sở kỹ thuật
• 1.3. Dạy học phần Cơ sở kỹ thuật theo hướng quy nạp trong đào tạo ngành cơ khí trình độ cao đẳng
• 1.3.1. Phương pháp và quy trình dạy học theo hướng quy nạp
• 1.3.2. Phương tiện dạy học theo hướng quy nạp
• 1.4. Thực trạng dạy học phần Cơ sở kỹ thuật theo hướng quy nạp trong đào tạo ngành cơ khí trình độ cao đẳng
• 1.4.1. Mục đích khảo sát
• 1.4.2. Thiết kế phương pháp khảo sát
• 1.4.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát
• 1.4.4. Nội dung, công cụ và quy mô khảo sát
• 1.5. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ CÁC BÀI GIẢNG DẠY HỌC PHẦN CƠ SỞ KỸ THUẬT THEO HƯỚNG QUY NẠP TRONG ĐÀO TẠO NGÀNH CƠ KHÍ TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG
• 2.1. Phân tích trường hợp chương trình đào tạo ngành/nghề cơ khí trình độ Cao đẳng
• 2.2. Định hướng lựa chọn nội dung soạn các bài giảng trong học phần Cơ sở kỹ thuật dạy học theo hướng quy nạp trong đào tạo
• 2.3. Quy trình soạn các bài giảng trong các học phần cơ sở kỹ thuật ngành cơ khí theo hướng quy nạp
• 2.4. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: KIỂM NGHIỆM VÀ ĐÁNH GIÁ
• 3.1. Mục đích, nội dung, đối tượng kiểm nghiệm và đánh giá
• 3.1.1. Mục đích kiểm nghiệm và đánh giá
• 3.1.2. Nội dung kiểm nghiệm và đánh giá
• 3.1.3. Đối tượng kiểm nghiệm
• 3.2. Phương pháp kiểm nghiệm và đánh giá
• 3.2.1. Phương pháp chuyên gia
• 3.2.2. Cách thực hiện
• 3.2.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
• 3.2.3.1. Nội dung thực nghiệm
• 3.2.3.2. Thành phần và đối tượng
• 3.2.3.3. Cách thực hiện
• 3.3. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA LUẬN ÁN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

I. Phương pháp dạy học kỹ thuật cơ sở theo hướng quy nạp

Phương pháp dạy học theo hướng quy nạp là một phương pháp giáo dục hiện đại, tập trung vào việc phát triển tư duy logic và khả năng sáng tạo của người học. Phương pháp này đặc biệt phù hợp trong đào tạo cơ khí cao đẳng, nơi mà các kỹ thuật cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nền tảng kiến thức và kỹ năng cho sinh viên. Giáo dục kỹ thuật hiện đại đòi hỏi sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, và phương pháp quy nạp giúp sinh viên tiếp cận kiến thức một cách tự nhiên, từ các ví dụ cụ thể đến khái quát hóa.

1.1. Cơ sở lý luận của phương pháp quy nạp

Cơ sở lý luận của phương pháp quy nạp dựa trên việc xây dựng kiến thức từ các trải nghiệm thực tế. Trong đào tạo nghề cơ khí, phương pháp này giúp sinh viên hiểu sâu hơn về các nguyên lý kỹ thuật thông qua việc quan sát và thực hành. Quy trình đào tạo theo hướng quy nạp bao gồm các bước: quan sát, phân tích, khái quát hóa và áp dụng. Điều này không chỉ giúp sinh viên nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề.

1.2. Ứng dụng trong dạy học kỹ thuật cơ sở

Trong dạy học kỹ thuật cơ sở, phương pháp quy nạp được áp dụng thông qua việc sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại như mô phỏng 3D, phần mềm CAD/CAM. Các kỹ thuật cơ bản được giảng dạy từ các ví dụ cụ thể, giúp sinh viên dễ dàng hình dung và áp dụng vào thực tế. Cơ khí cao đẳng đòi hỏi sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, và phương pháp này đáp ứng được yêu cầu đó.

II. Thực trạng dạy học kỹ thuật cơ sở theo hướng quy nạp

Thực trạng dạy học các học phần kỹ thuật cơ sở tại các trường cao đẳng cơ khí hiện nay còn nhiều hạn chế. Phương pháp giảng dạy chủ yếu vẫn là diễn dịch, khiến sinh viên khó tiếp thu và áp dụng kiến thức vào thực tế. Giáo dục kỹ thuật cần đổi mới để đáp ứng yêu cầu của thời đại công nghệ 4.0. Phương pháp quy nạp được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng đào tạo.

2.1. Khó khăn trong dạy học kỹ thuật cơ sở

Một trong những khó khăn lớn nhất trong dạy học kỹ thuật cơ sở là sự trừu tượng của các khái niệm lý thuyết. Sinh viên thường gặp khó khăn trong việc tưởng tượng và áp dụng các nguyên lý kỹ thuật vào thực tế. Phương pháp dạy học truyền thống không đủ để giải quyết vấn đề này, đòi hỏi sự đổi mới trong quy trình đào tạo.

2.2. Giải pháp đổi mới phương pháp dạy học

Để khắc phục những hạn chế, các trường cao đẳng cơ khí cần áp dụng phương pháp quy nạp trong dạy học kỹ thuật cơ sở. Sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại như mô phỏng 3D, phần mềm CAD/CAM giúp sinh viên dễ dàng tiếp cận và hiểu sâu hơn về các nguyên lý kỹ thuật. Giáo dục kỹ thuật cần chú trọng vào việc phát triển kỹ năng thực hành và tư duy sáng tạo của sinh viên.

III. Kiểm nghiệm và đánh giá phương pháp quy nạp

Kiểm nghiệm và đánh giá là bước quan trọng để xác định tính hiệu quả của phương pháp quy nạp trong đào tạo cơ khí cao đẳng. Các bài giảng được thiết kế theo hướng quy nạp đã được thử nghiệm và đánh giá bởi các chuyên gia và sinh viên. Kết quả cho thấy phương pháp này giúp sinh viên tiếp thu kiến thức nhanh hơn và áp dụng hiệu quả vào thực tế.

3.1. Phương pháp kiểm nghiệm

Phương pháp kiểm nghiệm bao gồm việc sử dụng các bài giảng mẫu được thiết kế theo hướng quy nạp và thực hiện các bài kiểm tra đánh giá. Phương pháp chuyên gia được sử dụng để đánh giá tính khả thi và hiệu quả của phương pháp này. Kết quả kiểm nghiệm cho thấy phương pháp quy nạp giúp sinh viên hiểu sâu hơn về các nguyên lý kỹ thuật.

3.2. Kết quả đánh giá

Kết quả đánh giá từ các bài kiểm tra và ý kiến chuyên gia cho thấy phương pháp quy nạp mang lại hiệu quả cao trong dạy học kỹ thuật cơ sở. Sinh viên có khả năng áp dụng kiến thức vào thực tế tốt hơn và phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề. Giáo dục kỹ thuật cần tiếp tục nghiên cứu và áp dụng phương pháp này để nâng cao chất lượng đào tạo.