Phong Trào Chống Phá Ấp Chiến Lược Ở Tỉnh Kon Tum (1961 – 1965)

Kon Tum nằm ở vị trí chiến lược, là ngã ba Đông Dương, kết nối Việt Nam, Lào và Campuchia. Vị trí này khiến Kon Tum trở thành điểm tranh chấp quyết liệt giữa ta và địch. Mỹ xem Kon Tum là bàn đạp để kiểm soát khu vực Đông Dương, còn ta xem Kon Tum là căn cứ địa quan trọng để mở rộng vùng giải phóng. "Đối với Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, Kon Tum là vị trí tiền tiêu, là trung tâm căn cứ quân sự nối liền với hạ Lào, đông Miên, miền Tây Quảng Nam, Quảng Ngãi."

Địa hình Kon Tum đa dạng, chủ yếu là đồi núi, cao nguyên và thung lũng xen kẽ. Rừng núi hiểm trở tạo điều kiện cho chiến tranh du kích. Khí hậu Kon Tum có hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Lượng mưa trung bình hàng năm lớn, đặc biệt ở vùng núi phía Bắc và Đông Bắc. "Phần lớn tỉnh Kon Tum nằm ở phía Tây của dãy Trường Sơn, địa hình thấp dần từ ắc xuống Nam và từ Đông sang Tây."

Mục tiêu chính của chính sách ấp chiến lược là kiểm soát nhân dân, cắt đứt liên lạc giữa quân giải phóng và dân thường. Bản chất của chính sách này là một hình thức cưỡng bức, tước đoạt quyền tự do của nhân dân. "Ấp chiến lược được xem là “xương sống”, là “quốc sách” của loại hình chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”. Mặt dù với các tên gọi khác nhau như “ấp tự vệ”, “ấp chiến lược”, “ấp tân sinh”., nhưng mục đích và bản chất của chúng không thay đổi đó là đẩy mạnh việc chiếm đất, giành dân, cách li nhân dân miền Nam với quân giải phóng."

Chính quyền Sài Gòn sử dụng nhiều biện pháp để thực hiện chính sách ấp chiến lược ở Kon Tum, chủ yếu là cưỡng chế quân sự. Dân chúng bị dồn vào các khu vực tập trung, bị kiểm soát chặt chẽ. Điều này gây ra nhiều khó khăn và bất bình trong nhân dân. "Vì vậy, chính quyền Sài Gòn dùng mọi biện pháp, chủ yếu là dùng quân sự cưỡng chế, để gom dân từ những vùng xa xôi hẻo lánh dồn về gần đồn, dọc trục đường giao thông, dinh điền để dễ bề kiểm soát, kìm kẹp."

Nhân dân Kon Tum sử dụng nhiều hình thức đấu tranh để chống lại chính sách ấp chiến lược, bao gồm đấu tranh chính trị, đấu tranh vũ trang và kết hợp cả hai. Đấu tranh chính trị bao gồm biểu tình, mít tinh, tuyên truyền vận động. Đấu tranh vũ trang bao gồm tấn công đồn bốt, phá hoại cơ sở vật chất của địch. "Cùng với phong trào đấu tranh chống phá ấp chiến lược ở miền Nam từ năm 1961 đến năm 1965, ở Kon Tum, phong trào chống lập ấp và phá ấp chiến lược diễn ra sôi nổi, quyết liệt."

Lực lượng vũ trang đóng vai trò quan trọng trong việc phá ấp, mở rộng vùng giải phóng. Nhân dân cung cấp thông tin, lương thực, thực phẩm và hỗ trợ lực lượng vũ trang chiến đấu. Sự phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng vũ trang và nhân dân là yếu tố quan trọng làm nên thắng lợi của phong trào. "Nhân dân Kon Tum phối hợp với lực lượng vũ trang đấu tranh phá ấp chiến lược, mở rộng vùng giải phóng."

Phong trào chống phá ấp chiến lược ở Kon Tum đã gây ra nhiều khó khăn cho Mỹ và chính quyền Sài Gòn trong việc thực hiện chiến lược "Chiến tranh đặc biệt". Phong trào đã làm chậm tiến độ xây dựng ấp chiến lược, gây bất ổn chính trị và làm suy yếu tinh thần chiến đấu của binh lính địch. "Phong trào chống phá ấp chiến lược của nhân dân các dân tộc tỉnh Kon Tum trong giai đoạn này đã góp phần làm thất bại “quốc sách ấp chi n lược” và chính sách “bình định” của Mỹ và chính quyền Sài Gòn."

Thắng lợi của phong trào chống phá ấp chiến lược ở Kon Tum có ý nghĩa lịch sử to lớn. Nó thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường bất khuất của nhân dân Kon Tum. Nó cũng là bài học quý giá về sự đoàn kết, phối hợp giữa lực lượng vũ trang và nhân dân trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. "Thắng lợi của phong trào là cơ sở để mở rộng vùng giải phóng, tạo điều kiện để xây dựng hậu phương tại chỗ, chuẩn bị cho sự nghiệp chống Mỹ tiếp theo."

Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng là yếu tố then chốt làm nên thắng lợi của phong trào chống phá ấp chiến lược ở Kon Tum. Đảng đã đề ra đường lối đúng đắn, phù hợp với tình hình thực tế, đồng thời phát huy được sức mạnh của nhân dân. "Đảng nắm bắt kịp thời tình hình thực tế để đề ra nhiệm vụ, mục tiêu, phương hướng phù hợp."

Phong trào chống phá ấp chiến lược ở Kon Tum là minh chứng cho sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc. Đồng bào các dân tộc thiểu số đã đóng góp to lớn vào thắng lợi của phong trào. Cần tiếp tục phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. "Phát huy vai trò của đồng bào các dân tộc thiểu số tại chỗ trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước."