Luận án tiến sĩ về phát triển văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm vùng đồng bằng sông Hồng trong bối cảnh đổi mới giáo dục

• Tác giả: Vũ Thị Quỳnh
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Dục Quang
• Trường học: Viện Khoa Học Giáo Dục Việt Nam
• Chuyên ngành: Quản Lý Giáo Dục
• Đề tài: Phát Triển Văn Hóa Nhà Trường Cao Đẳng Sư Phạm Vùng Đồng Bằng Sông Hồng Trong Bối Cảnh Đổi Mới Giáo Dục
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
• MỞ ĐẦU
• 1. Lý do chọn đề tài
• 2. Mục đích nghiên cứu
• 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
• 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài
• 5. Giả thuyết khoa học
• 6. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
• 8. Những luận điểm cần bảo vệ
• 9. Những đóng góp mới của luận án
• 10. Cấu trúc luận án
• 1. CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA NHÀ TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.2. Những nghiên cứu về Văn hóa nhà trường
• 1.3. Những nghiên cứu về phát triển VHNT
• 1.4. Các khái niệm cơ bản của đề tài
• 1.4.1. Nhà trường
• 1.4.2. Văn hóa nhà trường
• 1.4.3. Quản lý nhà trường
• 1.4.4. Phát triển văn hóa nhà trường
• 1.5. Đặc trƣng văn hóa nhà trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm vùng đồng bằng sông Hồng
• 1.5.1. Đặc trưng văn hóa vùng đồng bằng Sông Hồng
• 1.5.2. Những đặc điểm cơ bản của trường Cao đẳng sư phạm
• 1.6. Vai trò của văn hóa đối với các trường Cao đẳng Sư phạm
• 1.7. Các thành tố của văn hóa nhà trường Cao đẳng Sư phạm
• 1.8. Định hình những giá trị văn hóa cốt lõi để phát triển văn hoá trong nhà trường cao đẳng sư phạm
• 1.9. Bối cảnh đổi mới giáo dục và yêu cầu đặt ra đối với công tác phát triển văn hóa nhà trƣờng cao đẳng sƣ phạm
• 1.9.1. Bối cảnh hiện nay
• 1.9.2. Yêu cầu đặt ra đối với công tác phát triển văn hóa nhà trường
• 1.10. Phát triển văn hóa nhà trƣờng cao đẳng sƣ phạm
• 1.11. Tầm quan trọng của phát triển VHNT cao đẳng sư phạm
• 1.12. Ma trận các thành tố và chức năng quản lý trong phát triển văn hóa nhà trường
• 1.13. Nội dung phát triển văn hóa nhà trường
• 1.14. Xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm
• 1.15. Các yếu tố ảnh hƣởng tới công tác phát triển văn hóa nhà trƣờng
• 1.15.1. Năng lực của cán bộ quản lý nhà trường
• 1.15.2. Cơ sở vật chất, thiết bị trong nhà trường
• 1.15.3. Chất lượng của đội ngũ cán bộ, giảng viên trong nhà trường
• 1.15.4. Đặc điểm của sinh viên sư phạm
• 1.15.5. Quá trình xã hội hóa giáo dục
• 1.15.6. Xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế
• 1.15.7. Sự phát triển của khoa học công nghệ thông tin và truyền thông
• 1.15.8. Sự tác động của kinh tế - xã hội
• 1.16. Kết luận chương 1
• 2. CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN HÓA NHÀ TRƢỜNG Ở CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
• 2.1. Khái quát vài nét về các trƣờng Cao đẳng sƣ phạm trong địa bàn nghiên cứu
• 2.1.1. Trường cao đẳng sư phạm Trung ương
• 2.1.2. Trường cao đẳng sư phạm Hà Tây
• 2.1.3. Trường Cao đẳng sư phạm Bắc Ninh
• 2.1.4. Trường Cao đẳng sư phạm Thái Bình
• 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng
• 2.2.1. Mục đích khảo sát
• 2.2.2. Đối tượng, địa bàn và khách thể khảo sát
• 2.2.3. Nội dung khảo sát
• 2.2.4. Phương pháp khảo sát
• 2.3. Kết quả khảo sát
• 2.4. Thực trạng văn hóa nhà trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm vùng đồng bằng sông Hồng
• 2.4.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của văn hóa nhà trường
• 2.4.2. Thực trạng tầm quan trọng và mức độ biểu hiện các thành tố của văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm vùng đồng bằng sông Hồng
• 2.5. Đánh giá tầm quan trọng và mức độ biểu hiện về các thành tố của văn hóa nhà trường Cao đẳng sư phạm
• 2.6. Thực trạng phát triển văn hóa nhà trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm vùng đồng bằng sông Hồng
• 2.6.1. Nhận thức về tầm quan trọng của phát triển VHNT Cao đẳng Sư phạm
• 2.6.2. Thực trạng đánh giá trách nhiệm của các thành viên trong phát triển văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm
• 2.6.3. Thực trạng về vai trò của cán bộ quản lý trong phát triển VHNT
• 2.6.4. Thực trạng các nội dung phát triển văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm vùng đồng bằng sông Hồng
• 2.6.5. Thực trạng nhận thức về vai trò xây dựng tiêu chí VHNT trong các trường cao đẳng sư phạm vùng đồng bằng sông Hồng
• 2.6.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động phát triển VHNT
• 2.7. Đánh giá thực trạng
• 2.8. Kết luận chương 2
• 3. CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN VĂN HÓA NHÀ TRƢỜNG Ở CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống toàn diện của cấu trúc văn hóa
• 3.1.2. Nguyên tắc đảo bảo tính kế thừa và tính hội nhập
• 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo mức độ khả thi
• 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện
• 3.2. Đề xuất các giải pháp phát triển văn hóa nhà trƣờng trƣờng cao đẳng sƣ phạm vùng đồng bằng sông Hồng trong bối cảnh đổi mới giáo dục
• 3.2.1. Giải pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho các lực lượng giáo dục về tầm quan trọng của phát triển VHNT
• 3.2.2. Giải pháp 2: Tổ chức xác định các giá trị văn hóa cốt lõi phù hợp với sự phát triển của nhà trường cao đẳng sư phạm trong bối cảnh mới
• 3.2.3. Giải pháp 3: Triển khai xây dựng bộ tiêu chí đánh giá văn hóa nhà trường Cao đẳng sư phạm
• 3.2.4. Giải pháp 4: Tổ chức xây dựng mô hình phòng ban, khoa chuyên môn điển hình về văn hóa ở trường cao đẳng sư phạm vùng đồng bằng sông Hồng
• 3.2.5. Giải pháp 5: Phát triển văn hóa trong học tập và rèn luyện cho sinh viên hướng đến xây dựng trường học thân thiện, sinh viên tích cực
• 3.2.6. Giải pháp 6: Triển khai xây dựng môi trường sư phạm thông qua việc kiến tạo “nhà trường học tập” trong phát triển văn hóa nhà trường
• 3.2.7. Giải pháp 7: Tăng cường huy động các nguồn lực trong phát triển văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm trong bối cảnh đổi mới giáo dục
• 3.3. Mối quan hệ của các giải pháp
• 3.4. Kết quả khảo nghiệm và thử nghiệm các giải pháp
• 3.4.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và mức độ khả thi của hệ thống giải pháp phát triển văn hóa nhà trường Cao đẳng Sư phạm vùng đồng bằng sông Hồng
• 3.4.2. Thử nghiệm tác động thực tế của giải pháp
• 3.5. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ĐÃ CÔNG BỐ
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về văn hóa giáo dục trong nhà trường cao đẳng sư phạm

Văn hóa giáo dục trong nhà trường cao đẳng sư phạm đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của sinh viên. Văn hóa giáo dục không chỉ là một tập hợp các giá trị, phong tục tập quán mà còn là một phương tiện để nâng cao chất lượng giáo dục. Đặc biệt, trong bối cảnh đổi mới giáo dục, việc phát triển văn hóa nhà trường trở thành một nhiệm vụ cấp thiết nhằm đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại. Các trường cao đẳng sư phạm, đặc biệt ở vùng đồng bằng sông Hồng, cần chú trọng xây dựng một môi trường giáo dục tích cực, thân thiện để khuyến khích sinh viên phát triển toàn diện. Theo nghiên cứu, một môi trường văn hóa giáo dục tốt sẽ tạo ra sự gắn kết giữa cán bộ giảng viên và sinh viên, từ đó nâng cao hiệu quả giáo dục. Như một nhà giáo dục đã nói: "Văn hóa nhà trường là nền tảng cho sự phát triển bền vững của giáo dục".

1.1. Đặc trưng văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm

Văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm vùng đồng bằng sông Hồng có những đặc trưng riêng biệt, phản ánh bản sắc văn hóa của khu vực. Đặc trưng văn hóa này bao gồm các giá trị cốt lõi như tinh thần hợp tác, sự tôn trọng lẫn nhau và trách nhiệm xã hội. Những giá trị này không chỉ định hình hành vi của sinh viên mà còn ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy của giảng viên. Trong bối cảnh giáo dục đổi mới, việc nhận thức và phát huy những giá trị văn hóa này là rất cần thiết. Việc phát triển văn hóa nhà trường không chỉ giúp duy trì truyền thống tốt đẹp mà còn tạo điều kiện cho sự đổi mới sáng tạo trong giảng dạy và học tập. Như một nhà nghiên cứu đã chỉ ra: "Văn hóa nhà trường không chỉ là một yếu tố phụ trợ mà là yếu tố quyết định đến chất lượng giáo dục".

II. Thực trạng phát triển văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm

Thực trạng phát triển văn hóa nhà trường ở các trường cao đẳng sư phạm vùng đồng bằng sông Hồng cho thấy nhiều thách thức. Mặc dù có những thành tựu nhất định trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề cần giải quyết. Đặc biệt, sự thiếu đồng bộ trong các hoạt động giáo dục và sự chưa quan tâm đúng mức đến phát triển văn hóa giáo dục đã dẫn đến những hạn chế trong việc hình thành nhân cách của sinh viên. Việc thiếu các tiêu chí đánh giá văn hóa nhà trường cũng làm cho công tác quản lý trở nên khó khăn hơn. Theo một khảo sát gần đây, chỉ có 30% sinh viên cảm thấy hài lòng với môi trường văn hóa tại trường của mình. Điều này cho thấy cần có những biện pháp cải thiện và phát triển văn hóa nhà trường một cách đồng bộ và hiệu quả.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển văn hóa nhà trường

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm, bao gồm năng lực của cán bộ quản lý, chất lượng đội ngũ giảng viên và đặc điểm của sinh viên. Cán bộ quản lý đóng vai trò quyết định trong việc định hình và phát triển văn hóa giáo dục. Nếu họ có năng lực quản lý tốt, sẽ tạo ra một môi trường giáo dục tích cực. Ngược lại, nếu cán bộ quản lý thiếu kinh nghiệm và năng lực, sẽ dẫn đến sự phân tán trong các hoạt động giáo dục. Hơn nữa, chất lượng giảng viên cũng ảnh hưởng lớn đến việc truyền đạt các giá trị văn hóa cho sinh viên. Một giảng viên có năng lực và tâm huyết sẽ có khả năng truyền cảm hứng cho sinh viên, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục. Như một chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục đã nói: "Chất lượng giáo dục phụ thuộc rất nhiều vào con người, đặc biệt là những người đứng đầu".

III. Giải pháp phát triển văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm

Để phát triển văn hóa nhà trường cao đẳng sư phạm vùng đồng bằng sông Hồng, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần nâng cao nhận thức cho các lực lượng giáo dục về tầm quan trọng của việc phát triển văn hóa giáo dục. Việc tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm sẽ giúp cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên hiểu rõ hơn về vai trò của văn hóa trong giáo dục. Thứ hai, cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá văn hóa nhà trường để có thể đo lường và cải thiện các hoạt động giáo dục. Cuối cùng, việc tạo ra môi trường học tập thân thiện, tích cực cũng là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển văn hóa nhà trường. Như một nhà quản lý giáo dục đã nhấn mạnh: "Một môi trường học tập tốt không chỉ giúp sinh viên phát triển kiến thức mà còn hình thành nhân cách và giá trị sống".

3.1. Tổ chức các hoạt động văn hóa trong trường

Việc tổ chức các hoạt động văn hóa trong trường là một trong những giải pháp quan trọng để phát triển văn hóa nhà trường. Các hoạt động này không chỉ giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng mà còn tạo cơ hội để họ giao lưu, học hỏi lẫn nhau. Các chương trình như hội diễn văn nghệ, thể thao, và các hoạt động ngoại khóa khác sẽ giúp sinh viên phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Hơn nữa, việc khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động này sẽ giúp họ cảm thấy gắn bó hơn với trường, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm và tinh thần học tập. Như một giáo viên đã nói: "Hoạt động văn hóa không chỉ là một phần của giáo dục mà còn là cầu nối giúp sinh viên kết nối với nhau và với nhà trường".