Luận Văn Thạc Sĩ: Phương Pháp Dạy Học Toán Phát Triển Tư Duy Sáng Tạo Cho Học Sinh THPT Qua Chương Phương Pháp Tọa Độ Trong Mặt Phẳng Lớp 10

• Tác giả: Đào Thị Hoa
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Kiều
• Trường học: Đại học Hải Phòng
• Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Toán
• Đề tài: Phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh THPT qua dạy học giải bài tập trong chương phương pháp tọa độ trong mặt phẳng ở lớp 10
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hải Phòng

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Khái niệm tư duy và tư duy toán học
• 1.2. Đặc điểm của tư duy
• 1.3. Các giai đoạn của một quá trình tư duy
• 1.4. Các hình thức cơ bản của tư duy
• 1.5. Tư duy sáng tạo
• 1.5.1. Khái niệm sáng tạo
• 1.5.2. Quá trình sáng tạo
• 1.5.3. Khái niệm tư duy sáng tạo
• 1.5.4. Các yếu tố đặc trưng của tư duy sáng tạo
• 1.6. Dạy học phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh trong môn toán
• 1.6.1. Vai trò của giải bài tập và dạy giải bài tập toán trong việc phát triển tư duy sáng tạo
• 1.6.2. Vai trò của việc giải bài tập toán
• 1.6.3. Phương pháp dạy giải bài tập toán
• 1.6.4. Phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh qua dạy giải bài tập toán
• 1.7. Đặc điểm tâm lý và nhận thức của học sinh THPT liên quan đến phát triển tư duy sáng tạo
• 1.8. Thực trạng việc rèn luyện và phát triển tư duy sáng tạo của học sinh trong quá trình giải bài tập về phương pháp tọa độ trong mặt phẳng
• 1.8.1. Khái quát về điều tra thực trạng việc rèn luyện tư duy sáng tạo
• 1.8.2. Thực trạng nhận thức của giáo viên và học sinh về việc rèn luyện, phát triển tư duy sáng tạo
• 1.8.3. Thực trạng mức độ rèn luyện, phát triển tư duy sáng tạo qua khai thác bài tập về phương pháp tọa độ trong mặt phẳng cho học sinh lớp 10
• 1.9. Kết luận chương 1
• 2. CÁC BIỆN PHÁP GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN TƯ DUY SÁNG TẠO TOÁN HỌC CHO HỌC SINH THPT QUA DẠY HỌC BÀI TẬP PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ TRONG MẶT PHẲNG
• 2.1. Nguyên tắc xây dựng các biện pháp
• 2.2. Các biện pháp cụ thể
• 2.2.1. Biện pháp 1: Tạo cho học sinh có thói quen mò mẫm, dự đoán
• 2.2.2. Biện pháp 2: Tập cho học sinh biết phân tích tình huống, đặt ra dưới nhiều góc độ khác nhau, biết giải quyết vấn đề dưới nhiều cách khác nhau và lựa chọn cách giải quyết tối ưu
• 2.2.3. Biện pháp 3: Tập cho học sinh biết hệ thống hóa kiến thức, hệ thống hóa phương pháp trong chương phương pháp tọa độ trong mặt phẳng
• 2.3. Kết luận chương 2
• 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích của thực nghiệm
• 3.2. Nội dung thực nghiệm
• 3.3. Tổ chức thực nghiệm
• 3.4. Đối tượng thực nghiệm
• 3.5. Tài liệu thực nghiệm
• 3.6. Đánh giá kết quả thực nghiệm
• 3.6.1. Đánh giá định tính
• 3.6.2. Đánh giá kết quả định lượng
• 3.7. Kết luận chương 3
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Phát triển tư duy sáng tạo

Phát triển tư duy sáng tạo là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại, đặc biệt trong môn Toán. Tư duy sáng tạo không chỉ giúp học sinh giải quyết vấn đề một cách linh hoạt mà còn thúc đẩy khả năng tư duy phản biện và độc lập. Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, việc rèn luyện tư duy sáng tạo cho học sinh THPT thông qua dạy học Toán là cần thiết. Môn Toán với đặc thù logic và trừu tượng, là môi trường lý tưởng để phát triển các yếu tố như tính linh hoạt, độc lập và phê phán. Đặc biệt, phương pháp tọa độ trong mặt phẳng ở lớp 10 là một nội dung quan trọng, giúp học sinh rèn luyện khả năng tư duy không gian và giải quyết vấn đề.

1.1. Khái niệm tư duy sáng tạo

Tư duy sáng tạo là quá trình tư duy giúp con người tạo ra những ý tưởng mới, giải pháp độc đáo cho các vấn đề. Trong giáo dục, tư duy sáng tạo được xem là một kỹ năng cần thiết, giúp học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn biết cách vận dụng chúng vào thực tiễn. Các yếu tố đặc trưng của tư duy sáng tạo bao gồm tính linh hoạt, độc lập, và khả năng phê phán. Trong môn Toán, tư duy sáng tạo được thể hiện qua việc học sinh có thể tìm ra nhiều cách giải khác nhau cho một bài toán, từ đó phát triển khả năng tư duy đa chiều.

1.2. Vai trò của tư duy sáng tạo trong giáo dục

Tư duy sáng tạo đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành năng lực giải quyết vấn đề và phát triển tư duy phản biện cho học sinh. Trong môn Toán, tư duy sáng tạo giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn biết cách vận dụng chúng vào các tình huống thực tế. Đặc biệt, phương pháp tọa độ trong mặt phẳng là một công cụ hữu ích để rèn luyện tư duy sáng tạo, giúp học sinh phát triển khả năng tư duy không gian và giải quyết các bài toán phức tạp.

II. Dạy học Toán và phương pháp tọa độ trong mặt phẳng

Dạy học Toán không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là quá trình rèn luyện tư duy logic và sáng tạo cho học sinh. Phương pháp tọa độ trong mặt phẳng là một nội dung quan trọng trong chương trình Toán lớp 10, giúp học sinh phát triển khả năng tư duy không gian và giải quyết vấn đề. Thông qua việc giải các bài tập về phương pháp tọa độ, học sinh có cơ hội rèn luyện tư duy sáng tạo, từ đó nâng cao khả năng tư duy độc lập và phản biện.

2.1. Phương pháp tọa độ trong mặt phẳng

Phương pháp tọa độ trong mặt phẳng là một công cụ quan trọng trong hình học, giúp học sinh giải quyết các bài toán liên quan đến điểm, đường thẳng, và các hình học khác. Phương pháp này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức hình học mà còn rèn luyện khả năng tư duy logic và sáng tạo. Thông qua việc giải các bài tập về phương pháp tọa độ, học sinh có cơ hội phát triển tư duy sáng tạo, từ đó nâng cao khả năng giải quyết vấn đề.

2.2. Ứng dụng của phương pháp tọa độ trong thực tiễn

Phương pháp tọa độ trong mặt phẳng không chỉ có ứng dụng trong môn Toán mà còn được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực khác như vật lý, kỹ thuật, và công nghệ. Việc rèn luyện phương pháp tọa độ giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức Toán học mà còn biết cách vận dụng chúng vào thực tiễn. Điều này góp phần phát triển tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề của học sinh.

III. Kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện

Kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện là hai yếu tố quan trọng trong quá trình học tập và phát triển của học sinh. Trong môn Toán, việc rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề thông qua các bài tập về phương pháp tọa độ trong mặt phẳng giúp học sinh phát triển khả năng tư duy logic và sáng tạo. Đồng thời, tư duy phản biện giúp học sinh đánh giá và phân tích các giải pháp một cách khách quan, từ đó đưa ra quyết định chính xác.

3.1. Kỹ năng giải quyết vấn đề trong Toán học

Kỹ năng giải quyết vấn đề là khả năng phân tích, đánh giá và tìm ra giải pháp cho các vấn đề phức tạp. Trong môn Toán, việc rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề thông qua các bài tập về phương pháp tọa độ trong mặt phẳng giúp học sinh phát triển khả năng tư duy logic và sáng tạo. Điều này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn biết cách vận dụng chúng vào thực tiễn.

3.2. Tư duy phản biện trong giáo dục Toán học

Tư duy phản biện là khả năng đánh giá và phân tích các thông tin một cách khách quan, từ đó đưa ra quyết định chính xác. Trong môn Toán, tư duy phản biện giúp học sinh đánh giá các giải pháp và lựa chọn phương án tối ưu. Việc rèn luyện tư duy phản biện thông qua các bài tập về phương pháp tọa độ trong mặt phẳng giúp học sinh phát triển khả năng tư duy độc lập và sáng tạo.