Dạy Học Tổ Hợp – Xác Suất Lớp 11: Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Cho Học Sinh

• Tác giả: Nguyễn Thảo Dung
• Người hướng dẫn: PGS.TSKH Vũ Đình Hòa
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Sư phạm Toán học
• Đề tài: Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Trong Dạy Học Tổ Hợp – Xác Suất Lớp 11
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
• 0.5. Phạm vi nghiên cứu
• 0.6. Giả thuyết khoa học
• 0.7. Phương pháp nghiên cứu
• 0.7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
• 0.7.2. Điều tra quan sát thực tiễn
• 0.7.3. Phương pháp thực nghiệm
• 0.8. Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Cơ sở lý luận của đề tài
• 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
• 1.1.2. Năng lực
• 1.1.3. Năng lực giải quyết vấn đề
• 1.1.4. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh
• 1.1.5. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực GQVĐ
• 1.1.5.1. Mục tiêu
• 1.1.5.2. Quy trình tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực GQVĐ
• 1.1.5.3. Một số phương pháp dạy học môn toán theo hướng phát triển năng lực GQVĐ
• 1.2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề
• 1.2.1. Mục đích, yêu cầu cần đạt chủ đề TH – XS trong chương trình SGK Đại số và Giải tích lớp 11
• 1.2.2. Thực trạng việc dạy toán TH – XS trong chương II, Đại số và Giải tích lớp 11 tại trường THPT Quảng Oai
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GQVĐ CHO HS KHI DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TH – XS TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐẠI SỐ VÀ GIẢI TÍCH LỚP 11
• 2.1. Biện pháp 1: Thiết kế các hoạt động dạy học giúp học sinh phát hiện, khám phá, nhận dạng và vận dụng được kiến thức trong chủ đề TH – XS
• 2.2. Biện pháp 2: Xây dựng một số phương pháp nhận dạng bài toán giúp học sinh giải quyết vấn đề và có khả năng giải quyết vấn đề bằng nhiều cách khác nhau
• 2.3. Biện pháp 3: Tăng cường những bài toán thực tiễn trong quá trình dạy học chủ đề TH – XS để tạo hứng thú và phát triển năng lực vận dụng kiến thức toán học vào giải quyết vấn đề trong cuộc sống
• 2.4. Biện pháp 4: Hướng dẫn học sinh phát hiện và sửa chữa sai lầm
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích, nhiệm vụ, nội dung, đối tượng của thực nghiệm sư phạm
• 3.1.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm
• 3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm
• 3.1.3. Nội dung của thực nghiệm sư phạm
• 3.1.4. Đối tượng của thực nghiệm sư phạm
• 3.2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
• 3.3. Tổ chức thực nghiệm sư phạm
• 3.4. Kế hoạch thực nghiệm sư phạm
• 3.5. Tiến hành thực nghiệm sư phạm
• 3.6. Phân tích và đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm
• 3.6.1. Đánh giá định tính
• 3.6.2. Phân tích và đánh giá định lượng
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Trong Dạy Học Tổ Hợp Xác Suất

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Đặc biệt, trong môn Toán lớp 11, chủ đề Tổ hợp – Xác suất không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn rèn luyện khả năng tư duy logic và giải quyết vấn đề. Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực sẽ tạo điều kiện cho học sinh phát triển năng lực này một cách hiệu quả.

1.1. Khái Niệm Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề

Năng lực giải quyết vấn đề được hiểu là khả năng nhận diện, phân tích và đưa ra giải pháp cho các tình huống khó khăn. Theo PGS.TSKH Vũ Đình Hoà, năng lực này bao gồm nhiều yếu tố như tư duy phản biện, khả năng sáng tạo và kỹ năng làm việc nhóm.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Dạy Học Tổ Hợp Xác Suất

Chủ đề Tổ hợp – Xác suất trong chương trình Đại số và Giải tích lớp 11 không chỉ cung cấp kiến thức lý thuyết mà còn giúp học sinh áp dụng vào thực tiễn. Việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề sẽ giúp học sinh tự tin hơn trong việc xử lý các tình huống thực tế.

II. Những Thách Thức Trong Việc Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề

Mặc dù có nhiều lợi ích, việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học Tổ hợp – Xác suất cũng gặp phải không ít thách thức. Một trong những vấn đề chính là sự thiếu hụt về phương pháp giảng dạy và tài liệu hỗ trợ. Hơn nữa, nhiều học sinh vẫn còn thụ động trong việc tiếp thu kiến thức.

2.1. Thiếu Tài Liệu Hỗ Trợ

Nhiều giáo viên gặp khó khăn trong việc tìm kiếm tài liệu phù hợp để giảng dạy chủ đề Tổ hợp – Xác suất. Điều này dẫn đến việc áp dụng các phương pháp dạy học chưa hiệu quả.

2.2. Tâm Lý Thụ Động Của Học Sinh

Nhiều học sinh vẫn có tâm lý thụ động, chỉ mong muốn tiếp thu kiến thức một cách thụ động mà không chủ động tìm hiểu và giải quyết vấn đề. Điều này cản trở sự phát triển năng lực giải quyết vấn đề của các em.

III. Phương Pháp Dạy Học Tích Cực Để Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề

Để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực là rất cần thiết. Các phương pháp này không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng tư duy và giải quyết vấn đề.

3.1. Thiết Kế Hoạt Động Nhóm

Hoạt động nhóm giúp học sinh trao đổi, thảo luận và tìm ra giải pháp cho các bài toán. Việc làm việc nhóm không chỉ phát triển kỹ năng giao tiếp mà còn giúp học sinh học hỏi lẫn nhau.

3.2. Sử Dụng Các Tình Huống Thực Tiễn

Giáo viên có thể sử dụng các tình huống thực tiễn để minh họa cho các khái niệm trong Tổ hợp – Xác suất. Điều này giúp học sinh thấy được sự liên hệ giữa kiến thức và thực tế, từ đó phát triển khả năng giải quyết vấn đề.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Của Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Trong Dạy Học

Việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề không chỉ có ý nghĩa trong học tập mà còn trong cuộc sống hàng ngày. Học sinh có thể áp dụng những gì đã học để giải quyết các tình huống thực tế, từ đó nâng cao khả năng tự lập và tự tin.

4.1. Kết Quả Nghiên Cứu Tại Trường THPT Quảng Oai

Nghiên cứu thực nghiệm tại trường THPT Quảng Oai cho thấy rằng việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực đã giúp học sinh cải thiện đáng kể năng lực giải quyết vấn đề trong môn Toán.

4.2. Phản Hồi Từ Học Sinh

Học sinh đã có những phản hồi tích cực về việc áp dụng các phương pháp dạy học mới. Các em cảm thấy hứng thú hơn với môn học và tự tin hơn trong việc giải quyết các bài toán.

V. Kết Luận Về Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học Tổ hợp – Xác suất là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết. Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực sẽ giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng cần thiết cho cuộc sống.

5.1. Tương Lai Của Dạy Học Tổ Hợp Xác Suất

Trong tương lai, việc dạy học Tổ hợp – Xác suất cần được cải tiến hơn nữa để đáp ứng nhu cầu phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh.

5.2. Khuyến Nghị Đối Với Giáo Viên

Giáo viên cần thường xuyên cập nhật các phương pháp dạy học mới và linh hoạt trong việc áp dụng để phù hợp với từng đối tượng học sinh.