Luận án Tiến sĩ: Phát triển công nghiệp hỗ trợ ở Đông Á và Bài học cho Việt Nam

• Tác giả: Đỗ Trung Hiếu
• Người hướng dẫn: PGS-TS. Lê Ngọc Tòng
• Trường học: Viện Hàn Lâm Khoa Học Xã Hội Việt Nam
• Chuyên ngành: Kinh Tế Quốc Tế
• Đề tài: Phát Triển Công Nghiệp Hỗ Trợ Ở Một Số Nước Đông Á Và Bài Học Cho Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
• 0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
• 0.4. Phương pháp nghiên cứu của luận án
• 0.5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
• 0.6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
• 0.7. Kết cấu của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ Ở CÁC NƯỚC ĐÔNG Á VÀ VIỆT NAM
• 1.1. Những công trình nước ngoài có liên quan
• 1.2. Nhóm công trình nghiên cứu cơ sở lý luận về công nghiệp hỗ trợ
• 1.3. Nhóm công trình nghiên cứu về phát triển công nghiệp hỗ trợ
• 1.4. Nhóm công trình nghiên cứu về chính sách và bài học phát triển công nghiệp hỗ trợ
• 1.5. Các công trình nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.6. Nhóm công trình nghiên cứu về cơ sở lý luận công nghiệp hỗ trợ
• 1.7. Nhóm công trình nghiên cứu về phát triển CNHT
• 1.8. Nhóm công trình nghiên cứu về chính sách và giải pháp phát triển công nghiệp hỗ trợ
• 1.9. Những kết luận rút ra từ tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án
• 1.10. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ
• 2.1. Một số vấn đề lý luận về công nghiệp hỗ trợ
• 2.2. Một số khái niệm liên quan đến phát triển công nghiệp hỗ trợ
• 2.3. Khái niệm công nghiệp hỗ trợ ở một số nước và Việt Nam
• 2.4. Phạm vi của ngành công nghiệp hỗ trợ
• 2.5. Các giai đoạn phát triển của công nghiệp hỗ trợ
• 2.6. Đặc điểm ngành công nghiệp hỗ trợ
• 2.7. Vai trò của ngành công nghiệp hỗ trợ
• 2.8. Nội dung cơ bản của việc phát triển CNHT
• 2.9. Khái niệm phát triển công nghiệp hỗ trợ
• 2.10. Nội dung phát triển công nghiệp hỗ trợ
• 2.11. Tiêu chí đánh giá mức độ phát triển công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam
• 2.12. Tiểu kết Chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ CỦA MỘT SỐ NƯỚC ĐÔNG Á
• 3.1. Khái quát thực trạng phát triển CNHT của một số nước Đông Á (Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan)
• 3.2. Thực trạng chung phát triển CNHT của các nước Đông Á
• 3.3. Thực trạng phát triển CNHT tại Nhật Bản
• 3.4. Thực trạng phát triển công nghiệp hỗ trợ tại Trung Quốc
• 3.5. Thực trạng phát triển công nghiệp hỗ trợ tại Thái Lan
• 3.6. Các nhân tố tác động đến CNHT của một số nước Đông Á
• 3.7. Một số thành tựu đạt được và hạn chế trong phát triển CNHT ở các nước Đông Á
• 3.7.1. Một số kết quả đạt được trong phát triển CNHT ở Nhật Bản
• 3.7.2. Một số kết quả đạt được trong phát triển CNHT ở Trung Quốc
• 3.8. Bài học kinh nghiệm trong phát triển CNHT của một số nước Đông Á
• 3.8.1. Những bài học thành công
• 3.8.2. Những bài học thất bại
• 3.9. Tiểu kết chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: QUAN ĐIỂM ĐỊNH HƯỚNG VÀ BÀI HỌC PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ PHÙ HỢP CHO VIỆT NAM
• 4.1. Thực trạng công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam nghiên cứu ở một số ngành công nghiệp
• 4.2. Thực trạng công nghiệp hỗ trợ trong ngành công nghiệp dệt may
• 4.3. Công nghiệp hỗ trợ trong ngành công nghiệp điện tử
• 4.4. Công nghiệp hỗ trợ trong ngành công nghiệp ô tô
• 4.5. Công nghiệp hỗ trợ trong ngành công nghiệp da giày
• 4.6. Đánh giá thực trạng phát triển công nghiệp hỗ trợ ở Việt Nam
• 4.7. Những kết quả đạt được trong phát triển Công nghiệp hỗ trợ ở Việt Nam
• 4.8. Hạn chế và nguyên nhân
• 4.9. Quan điểm và định hướng về phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đến năm 2030
• 4.9.1. Quan điểm về phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đến năm 2030
• 4.9.2. Định hướng về phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đến năm 2030
• 4.10. Một số bài học phù hợp nhằm phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam từ các nước Đông Á
• 4.10.1. Bài học chung phát triển ngành CNHT tại Việt Nam
• 4.10.2. Nhóm bài học rút ra phát triển công nghiệp hỗ trợ trong ngành ô tô, dệt may và điện tử, da giày
• CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHẦN PHỤ LỤC 01

I. Giới thiệu về công nghiệp hỗ trợ ở Đông Á

Công nghiệp hỗ trợ (CNHT) đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp đầu vào cho các ngành công nghiệp khác. Tại khu vực Đông Á, các quốc gia như Nhật Bản, Trung Quốc và Thái Lan đã phát triển mạnh mẽ ngành này, góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế bền vững. Sự phát triển của CNHT không chỉ giúp giảm thiểu tác động của khủng hoảng kinh tế mà còn thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa. Các quốc gia này đã xây dựng chính sách hỗ trợ mạnh mẽ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Đặc biệt, chính sách công nghiệp của họ đã tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của CNHT, từ đó tạo ra những bài học quý giá cho Việt Nam.

1.1. Tình hình phát triển CNHT ở Nhật Bản

Nhật Bản là một trong những quốc gia tiên phong trong phát triển CNHT. Chính phủ Nhật Bản đã áp dụng nhiều chính sách khuyến khích đầu tư vào công nghệ và phát triển nguồn nhân lực. Các doanh nghiệp Nhật Bản đã xây dựng được chuỗi cung ứng mạnh mẽ, giúp họ duy trì vị thế cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Sự kết hợp giữa công nghệ sản xuất hiện đại và đầu tư dài hạn vào nghiên cứu và phát triển đã giúp Nhật Bản trở thành một trong những nước dẫn đầu trong lĩnh vực này.

1.2. Thực trạng CNHT tại Trung Quốc

Trung Quốc đã có những bước tiến vượt bậc trong phát triển CNHT. Chính phủ Trung Quốc đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ, bao gồm ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp trong ngành. Sự phát triển của CNHT tại Trung Quốc không chỉ giúp tăng cường năng lực sản xuất mà còn tạo ra hàng triệu việc làm. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức mà Trung Quốc phải đối mặt, bao gồm việc nâng cao chất lượng sản phẩm và cải thiện khả năng cạnh tranh.

II. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

Việt Nam có thể học hỏi nhiều từ kinh nghiệm phát triển CNHT của các nước Đông Á. Đầu tiên, việc xây dựng chính sách hỗ trợ mạnh mẽ cho CNHT là rất cần thiết. Chính phủ cần tạo ra môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp, bao gồm việc giảm thiểu thủ tục hành chính và cung cấp các ưu đãi về thuế. Thứ hai, việc đầu tư vào công nghệ sản xuất và phát triển nguồn nhân lực cũng cần được chú trọng. Các doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua việc áp dụng công nghệ hiện đại và cải thiện chất lượng sản phẩm. Cuối cùng, việc xây dựng chuỗi cung ứng mạnh mẽ sẽ giúp Việt Nam giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu.

2.1. Chính sách công nghiệp hỗ trợ

Chính sách công nghiệp hỗ trợ cần được xây dựng dựa trên các bài học từ Nhật Bản và Trung Quốc. Việt Nam cần xác định rõ các ngành công nghiệp ưu tiên và xây dựng các chính sách hỗ trợ cụ thể cho từng ngành. Việc này sẽ giúp tạo ra động lực cho sự phát triển của CNHT và nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.

2.2. Đầu tư vào công nghệ và nguồn nhân lực

Đầu tư vào công nghệ sản xuất và phát triển nguồn nhân lực là yếu tố quyết định cho sự thành công của CNHT. Việt Nam cần khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, đồng thời nâng cao chất lượng đào tạo để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Việc này không chỉ giúp cải thiện chất lượng sản phẩm mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động.