Nghiên cứu biện pháp phát triển cây họ đậu keo giậu stylosanthes cho gia súc ăn cỏ

• Trường học: Trường Đại Học Nông Nghiệp
• Chuyên ngành: Chăn Nuôi
• Đề tài: Phát Triển Cây Họ Đậu Keo Giậu Stylosanthes Làm Thức Ăn Cho Gia Súc
• Loại tài liệu: Đề Tài Nghiên Cứu
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đặc điểm sinh trưởng và phát triển của cây thức ăn chăn nuôi
• 1.1.1. Khái niệm về cây thức ăn xanh
• 1.1.2. Khái niệm về sinh trưởng và phát triển
• 1.1.3. Đặc điểm sinh trưởng và phát triển của thân lá
• 1.1.4. Đặc điểm sinh trưởng và phát triển của rễ
• 1.2. Những nghiên cứu về sinh thái và dinh dưỡng đất đối với cây thức ăn xanh
• 1.2.1. Khí hậu
• 1.2.1.1. Ánh sáng

I. Tính cấp thiết của đề tài

Chăn nuôi gia súc ăn cỏ là một trong những thế mạnh của Việt Nam, góp phần quan trọng trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Mục tiêu phát triển chăn nuôi gia súc ăn cỏ theo hướng hàng hóa, cung cấp sản phẩm giá trị cao và đảm bảo an toàn thực phẩm là rất cần thiết. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn thức ăn thô xanh chủ yếu từ cỏ tự nhiên và sản phẩm phụ nông nghiệp không đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng cho gia súc. Việc sử dụng cây họ đậu như keo giậu và stylosanthes trong khẩu phần ăn của gia súc có thể cải thiện chất lượng thức ăn, tăng năng suất và giảm chi phí thức ăn tinh. Các nghiên cứu cho thấy rằng cây họ đậu cung cấp protein và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển của gia súc, đồng thời không cạnh tranh với thức ăn của con người.

1.1. Nhu cầu dinh dưỡng cho gia súc

Nguồn thức ăn chính cho gia súc hiện nay chủ yếu là cỏ hoà thảo, nhưng hàm lượng protein trong các loại cỏ này thường thấp. Cây họ đậu như keo giậu và stylosanthes có hàm lượng protein cao, từ 15-25%, giúp đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho gia súc. Việc bổ sung các loại cây này vào khẩu phần ăn không chỉ cải thiện chất lượng thức ăn mà còn giúp tăng năng suất chăn nuôi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng cây họ đậu có thể thay thế nguồn thức ăn protein thương mại đắt tiền mà không ảnh hưởng đến năng suất của gia súc.

II. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chung của nghiên cứu là phát triển và sử dụng hai giống cây keo giậu và stylosanthes trong sản xuất nhằm cải thiện chất lượng thức ăn thô xanh cho gia súc. Mục tiêu cụ thể bao gồm xác định biện pháp kỹ thuật canh tác phù hợp để đảm bảo tỷ lệ cây thức ăn xanh họ đậu trong khẩu phần ăn hàng ngày của gia súc đạt từ 15-20%. Nghiên cứu cũng sẽ xác định phương pháp chế biến, bảo quản và sử dụng cây thức ăn họ đậu trong khẩu phần chăn nuôi bò thịt, nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người chăn nuôi.

2.1. Phát triển kỹ thuật canh tác

Việc xác định biện pháp kỹ thuật canh tác thích hợp cho hai giống cây keo giậu và stylosanthes là rất quan trọng. Các nghiên cứu cần tập trung vào việc cải thiện quy trình trồng, chăm sóc và thu hoạch để tối ưu hóa năng suất và chất lượng của cây. Điều này không chỉ giúp tăng tỷ lệ cây họ đậu trong khẩu phần ăn của gia súc mà còn góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi. Các biện pháp như bón phân hữu cơ, tưới nước hợp lý và áp dụng kỹ thuật thâm canh sẽ được nghiên cứu và áp dụng.

III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Nghiên cứu về cây họ đậu như keo giậu và stylosanthes không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao. Việc phát triển hai giống cây này sẽ giúp cải thiện chất lượng thức ăn cho gia súc, đồng thời tăng năng suất và giảm chi phí thức ăn. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho các cơ sở chăn nuôi, giúp họ trồng và sử dụng hiệu quả hai loại cây này. Ngoài ra, việc trồng cây họ đậu còn có tác dụng cải thiện độ phì của đất, chống xói mòn và tăng hiệu quả trồng trọt.

3.1. Tác động đến môi trường

Việc trồng cây họ đậu không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn có tác động tích cực đến môi trường. Cây họ đậu giúp cải thiện độ phì của đất nhờ vào khả năng cố định đạm từ không khí, từ đó làm tăng năng suất cây trồng khác. Hệ thống rễ của cây họ đậu cũng giúp chống xói mòn, bảo vệ đất và duy trì độ ẩm. Điều này rất quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự suy thoái của đất nông nghiệp hiện nay.

IV. Những đóng góp mới về học thuật và lý luận

Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng việc bón phân hữu cơ cho cây họ đậu stylosanthes CIAT 184 và keo giậu K636 ở mức độ hợp lý sẽ mang lại hiệu suất cao nhất. Kết quả cho thấy rằng việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật như tưới nước và bón phân hợp lý có thể làm tăng năng suất và chất lượng của hai giống cây này. Phương pháp phát triển cây họ đậu vào sản xuất thức ăn thô xanh đã được xác định là tối ưu, giúp giảm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi.

4.1. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc áp dụng các kỹ thuật canh tác hiện đại, kết hợp với việc theo dõi và đánh giá hiệu quả của các biện pháp kỹ thuật. Việc lựa chọn giống cây, thời điểm trồng và thu hoạch cũng như phương pháp chế biến sẽ được thực hiện một cách khoa học để đảm bảo đạt được kết quả tốt nhất. Nghiên cứu này sẽ là cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về cây họ đậu và ứng dụng của chúng trong chăn nuôi.

Tổng quan nghiên cứu

Chăn nuôi gia súc ăn cỏ là một trong những thế mạnh của Việt Nam, đóng góp quan trọng trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho nông dân, đặc biệt tại các tỉnh miền núi. Theo định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, phát triển chăn nuôi gia súc ăn cỏ theo mô hình trang trại, sản xuất hàng hóa với số lượng lớn, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm là mục tiêu đến năm 2020. Tuy nhiên, hiệu quả chăn nuôi hiện nay còn thấp do nguồn thức ăn thô xanh không đảm bảo về số lượng và chất lượng, chủ yếu dựa vào cỏ hòa thảo như cỏ voi, ghinê, brachiaria, trong khi cây họ đậu giàu protein lại chưa được sử dụng rộng rãi.

Luận văn tập trung nghiên cứu biện pháp kỹ thuật phát triển và sử dụng hai giống cây họ đậu là Keo giậu (Leucaena leucocephala K636) và Stylosanthes guianensis CIAT 184 nhằm cải thiện chất lượng thức ăn thô xanh, tăng năng suất và hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi gia súc ăn cỏ. Nghiên cứu được thực hiện trong điều kiện sản xuất tại nhiều vùng sinh thái khác nhau của Việt Nam, với mục tiêu nâng tỷ lệ cây họ đậu trong khẩu phần thức ăn xanh đạt từ 15-20%. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nguồn thức ăn giàu protein, góp phần nâng cao năng suất vật nuôi và phát triển bền vững ngành chăn nuôi.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình về sinh trưởng và phát triển cây thức ăn xanh, đặc biệt là cây họ đậu và cây hòa thảo. Hai nhóm cây thức ăn xanh chính gồm cây họ hòa thảo (Grasses) cung cấp năng lượng chủ yếu nhưng protein thấp (5-12% vật chất khô) và cây họ đậu (Legumes) có hàm lượng protein cao (15-25% vật chất khô), cung cấp đạm quan trọng cho gia súc nhai lại. Lý thuyết về sinh trưởng cây phân chia thành các giai đoạn sinh trưởng chậm, nhanh và chậm trở lại, ảnh hưởng đến thời điểm thu hoạch và năng suất. Ngoài ra, các yếu tố sinh thái như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm và dinh dưỡng đất cũng được xem xét để tối ưu hóa sinh trưởng cây họ đậu.

Mô hình nghiên cứu tập trung vào việc áp dụng kỹ thuật bón phân hữu cơ và vô cơ, tưới nước hợp lý, phương pháp trồng thuần và xen canh giữa cây họ đậu và cỏ hòa thảo nhằm tăng tỷ lệ cây họ đậu trong khẩu phần thức ăn xanh, đồng thời nghiên cứu phương pháp chế biến, bảo quản thức ăn họ đậu để nâng cao hiệu quả sử dụng.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu thu thập từ các thí nghiệm canh tác thực địa tại nhiều vùng sinh thái khác nhau, với cỡ mẫu khoảng hàng chục ha diện tích trồng thử nghiệm. Phương pháp chọn mẫu theo phương pháp ngẫu nhiên có kiểm soát nhằm đảm bảo tính đại diện và so sánh giữa các biện pháp kỹ thuật khác nhau.

Phân tích số liệu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả và phân tích phương sai (ANOVA) để đánh giá ảnh hưởng của các biện pháp kỹ thuật đến năng suất, chất lượng cây họ đậu và tỷ lệ protein trong khẩu phần thức ăn. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2015 đến 2019, bao gồm các giai đoạn khảo nghiệm kỹ thuật trồng, thu hoạch, chế biến và thử nghiệm sử dụng thức ăn cho gia súc.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Biện pháp bón phân hữu cơ và tưới nước: Bón phân hữu cơ cho Stylosanthes CIAT 184 ở mức 20 tấn/ha/năm và Keo giậu K636 ở mức 15 tấn/ha/năm trên nền phân vô cơ N:P:K (30:120:120) cho hiệu suất sử dụng phân cao nhất và chi phí sản xuất 1 kg chất xanh thấp nhất. Tưới nước trong vụ đông với lượng 30.000 lít/ha/lứa cắt cho Stylosanthes và 20.000 lít/ha/lứa cắt cho Keo giậu làm tăng năng suất và chất lượng cây, giải quyết nguồn thức ăn xanh trong mùa đông.

2. Phương pháp trồng: Trồng thuần hai giống cây họ đậu tách biệt với nhóm cỏ hòa thảo theo tỷ lệ diện tích 1:1 (50% cây họ đậu, 50% cỏ hòa thảo) đạt tỷ lệ cây họ đậu trong khẩu phần thức ăn xanh 29-35%, giá trị protein đạt 14-15%. Phương thức trồng xen với tỷ lệ 2:1 (cỏ hòa thảo:cây họ đậu) cũng đáp ứng được tỷ lệ thức ăn họ đậu từ 16-25% và giảm thiếu hụt tổng lượng thức ăn xanh so với trồng thuần cỏ hòa thảo.

3. Chế biến và bảo quản: Cỏ họ đậu Stylosanthes CIAT 184 và Keo giậu K636 có thể phơi khô ngoài trời hoặc làm giàn có mái che bằng nilon. Bảo quản bánh cỏ không có bao gói nilon sau 6 tháng hao hụt vật chất khô 13-14%, trong khi có bao gói nilon chỉ còn 6%. Phương pháp này giúp bảo quản thức ăn thô xanh lâu dài, giảm hao hụt dinh dưỡng.

4. Hiệu quả sử dụng thức ăn họ đậu: Thay thế 25-50% cỏ xanh bằng cỏ họ đậu Stylosanthes CIAT 184 khô trong khẩu phần bò thịt tăng tỷ lệ tiêu hóa vật chất khô, tăng lượng thức ăn thu nhận, tăng khả năng tăng trọng và giảm chi phí thức ăn so với không thay thế.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc áp dụng kỹ thuật bón phân hữu cơ kết hợp phân vô cơ và tưới nước hợp lý là yếu tố then chốt để nâng cao năng suất và chất lượng cây họ đậu, đặc biệt trong điều kiện mùa đông thiếu nước. Phương pháp trồng thuần và xen canh giúp cân đối tỷ lệ cây họ đậu trong khẩu phần thức ăn, tăng hàm lượng protein, cải thiện hiệu quả chăn nuôi.

So sánh với các nghiên cứu trước đây, tỷ lệ protein trong khẩu phần thức ăn xanh đạt 14-15% là mức cao hơn đáng kể so với chỉ sử dụng cỏ hòa thảo (5-12%), phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của gia súc nhai lại. Việc bảo quản bằng bao gói nilon giúp giảm hao hụt vật chất khô và duy trì chất lượng thức ăn, phù hợp với điều kiện sản xuất công nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh năng suất và tỷ lệ protein giữa các phương pháp trồng, cũng như bảng thống kê tỷ lệ hao hụt vật chất khô trong các phương pháp bảo quản khác nhau, giúp minh họa rõ ràng hiệu quả các biện pháp kỹ thuật.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Áp dụng kỹ thuật bón phân hữu cơ kết hợp phân vô cơ: Khuyến khích các cơ sở chăn nuôi và nông dân bón phân hữu cơ cho Stylosanthes CIAT 184 ở mức 20 tấn/ha/năm và Keo giậu K636 ở mức 15 tấn/ha/năm, kết hợp phân N:P:K (30:120:120) để tối ưu năng suất và giảm chi phí sản xuất. Thời gian áp dụng: ngay từ vụ trồng đầu tiên.

2. Tưới nước hợp lý trong mùa đông: Thực hiện tưới nước với lượng 30.000 lít/ha/lứa cắt cho Stylosanthes và 20.000 lít/ha/lứa cắt cho Keo giậu nhằm duy trì sinh trưởng và năng suất trong mùa khô, đặc biệt tại các vùng miền Bắc và miền Trung. Chủ thể thực hiện: các trang trại và hộ nông dân có điều kiện tưới tiêu.

3. Phương pháp trồng thuần và xen canh: Khuyến khích trồng thuần cây họ đậu và cỏ hòa thảo theo tỷ lệ diện tích 1:1 hoặc trồng xen theo tỷ lệ 2:1 để đảm bảo tỷ lệ protein trong khẩu phần thức ăn xanh đạt 16-35%, nâng cao chất lượng thức ăn và hiệu quả chăn nuôi. Thời gian triển khai: áp dụng trong kế hoạch sản xuất hàng năm.

4. Chế biến và bảo quản thức ăn họ đậu: Áp dụng phương pháp phơi khô có mái che và đóng bánh, bao gói bằng túi nilon để giảm hao hụt vật chất khô xuống còn 6% sau 6 tháng bảo quản, đảm bảo nguồn thức ăn thô xanh ổn định quanh năm. Chủ thể thực hiện: các cơ sở chế biến thức ăn và nông hộ quy mô lớn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý và hoạch định chính sách nông nghiệp: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách phát triển chăn nuôi gia súc ăn cỏ bền vững, ưu tiên phát triển cây họ đậu làm thức ăn giàu protein, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế ngành chăn nuôi.

2. Các cơ sở chăn nuôi và trang trại: Áp dụng các biện pháp kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến và bảo quản cây họ đậu để cải thiện nguồn thức ăn thô xanh, giảm chi phí thức ăn tinh và tăng năng suất vật nuôi.

3. Các nhà nghiên cứu và giảng viên trong lĩnh vực nông nghiệp và chăn nuôi: Tham khảo các phương pháp nghiên cứu, kết quả và đóng góp khoa học để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo về cây thức ăn xanh và kỹ thuật chăn nuôi.

4. Nông dân và hộ chăn nuôi quy mô nhỏ: Áp dụng các kỹ thuật canh tác đơn giản, hiệu quả để trồng và sử dụng cây họ đậu làm thức ăn bổ sung, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao cây họ đậu lại quan trọng trong chăn nuôi gia súc ăn cỏ?
   Cây họ đậu có hàm lượng protein cao (15-25% vật chất khô), cung cấp đạm thiết yếu cho vi sinh vật dạ cỏ và gia súc, giúp tăng năng suất và chất lượng vật nuôi. Ngoài ra, cây họ đậu còn cải tạo đất nhờ khả năng cố định đạm từ khí quyển.

2. Biện pháp kỹ thuật nào giúp tăng năng suất cây họ đậu?
   Bón phân hữu cơ kết hợp phân vô cơ theo liều lượng thích hợp và tưới nước hợp lý trong mùa khô là các biện pháp quan trọng giúp tăng năng suất và chất lượng cây họ đậu.

3. Tỷ lệ trồng cây họ đậu và cỏ hòa thảo như thế nào là tối ưu?
   Tỷ lệ diện tích trồng thuần 1:1 hoặc trồng xen 2:1 (cỏ hòa thảo:cây họ đậu) giúp đạt tỷ lệ cây họ đậu trong khẩu phần thức ăn xanh từ 16-35%, cân đối dinh dưỡng và giảm thiếu hụt thức ăn xanh.

4. Phương pháp bảo quản thức ăn họ đậu hiệu quả nhất là gì?
   Phơi khô có mái che và đóng bánh, bao gói bằng túi nilon giúp giảm hao hụt vật chất khô xuống còn khoảng 6% sau 6 tháng bảo quản, giữ nguyên chất lượng dinh dưỡng.

5. Việc sử dụng cây họ đậu trong khẩu phần thức ăn có ảnh hưởng gì đến hiệu quả chăn nuôi?
   Thay thế 25-50% cỏ xanh bằng cây họ đậu khô làm tăng tỷ lệ tiêu hóa, lượng thức ăn thu nhận, tăng khả năng tăng trọng và giảm chi phí thức ăn tinh, nâng cao hiệu quả kinh tế chăn nuôi.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xác định được biện pháp kỹ thuật bón phân hữu cơ và vô cơ, tưới nước hợp lý giúp tăng năng suất và chất lượng hai giống cây họ đậu Keo giậu và Stylosanthes CIAT 184.
• Phương pháp trồng thuần và xen canh với tỷ lệ diện tích phù hợp giúp nâng cao tỷ lệ protein trong khẩu phần thức ăn xanh, cải thiện hiệu quả chăn nuôi gia súc ăn cỏ.
• Phương pháp chế biến và bảo quản thức ăn họ đậu bằng phơi khô có mái che và đóng bánh, bao gói nilon giúp giảm hao hụt vật chất khô và duy trì chất lượng thức ăn lâu dài.
• Việc sử dụng cây họ đậu trong khẩu phần thức ăn giúp tăng tỷ lệ tiêu hóa, tăng trọng vật nuôi và giảm chi phí thức ăn tinh, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người chăn nuôi.
• Đề xuất áp dụng các biện pháp kỹ thuật này trong sản xuất chăn nuôi gia súc ăn cỏ tại Việt Nam nhằm phát triển bền vững ngành chăn nuôi, nâng cao thu nhập cho nông dân.

Hành động tiếp theo: Các cơ sở chăn nuôi, nông dân và nhà quản lý cần phối hợp triển khai áp dụng các biện pháp kỹ thuật đã nghiên cứu, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng để hoàn thiện quy trình sản xuất thức ăn xanh giàu protein cho gia súc ăn cỏ.