Phát Triển Bền Vững Tài Nguyên Lâm Sản Ngoài Gỗ Tại Vùng Đệm Khu Bảo Tồn Thiên Nhiên Kẻ Gỗ

• Trường học: Trường Đại Học Lâm Nghiệp
• Chuyên ngành: Lâm Nghiệp
• Đề tài: Phát Triển Bền Vững Tài Nguyên Lâm Sản Ngoài Gỗ Tại Vùng Đệm Khu Bảo Tồn Thiên Nhiên Kẻ Gỗ
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2008
• Địa điểm: Hà Tĩnh

• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Nhận thức chung về quy hoạch
• 1.2. Lâm sản ngoài gỗ, quy hoạch LSNG

I. Tổng Quan Về Phát Triển Bền Vững TLNG Tại Kẻ Gỗ

Ở Việt Nam, việc sử dụng Tài nguyên lâm sản ngoài gỗ (TLNG) gắn liền với sự sinh tồn của cộng đồng dân cư sống dựa vào rừng. TLNG đóng vai trò quan trọng trong kinh tế hộ gia đình, địa phương và cả nước. Nhiều sản phẩm TLNG trở thành nguồn hàng xuất khẩu, như quế, hồi, cây thuốc. Giá trị sản phẩm mây tre đan xuất khẩu năm 2005 đạt trên 130 triệu đô la Mỹ. Phát triển TLNG tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân, nhất là vùng sâu, vùng xa; góp phần xóa đói giảm nghèo. TLNG còn góp phần bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học. Muốn phát triển TLNG bền vững, người dân phải có ý thức bảo vệ rừng, bảo vệ đa dạng sinh học và tích cực trồng rừng để khôi phục và bảo vệ các loài TLNG quý.

1.1. Giá trị kinh tế của TLNG Tiềm năng và Thực tế

TLNG không chỉ là nguồn sống cho cộng đồng địa phương mà còn là nguồn thu ngoại tệ đáng kể. Việc khai thác và chế biến TLNG tạo ra chuỗi giá trị, từ thu hái, sơ chế đến chế biến sâu thành các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, dược liệu, thực phẩm... Sự đa dạng của TLNG mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế cho vùng đệm Kẻ Gỗ, giúp người dân có thêm nguồn thu nhập. Cần có chính sách hỗ trợ để khai thác tối đa giá trị kinh tế của TLNG một cách bền vững.

1.2. Bảo tồn đa dạng sinh học và vai trò của TLNG

TLNG là một phần không thể tách rời của hệ sinh thái rừng. Phát triển TLNG bền vững cần đi đôi với bảo tồn đa dạng sinh học. Khai thác TLNG hợp lý giúp duy trì cân bằng sinh thái, bảo vệ các loài thực vật, động vật quý hiếm. Ngược lại, khai thác quá mức sẽ gây suy thoái rừng, ảnh hưởng tiêu cực đến đa dạng sinh học. Cần có các biện pháp quản lý, khai thác, tái sinh TLNG phù hợp để đảm bảo bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển kinh tế.

II. Thách Thức Khai Thác TLNG Bền Vững Tại Vùng Đệm

Việt Nam trước đây chủ yếu khai thác gỗ, ít quan tâm đến bảo tồn và phát triển bền vững tài nguyên TLNG. Nguồn tài nguyên này ngày càng cạn kiệt do khai thác và sử dụng không bền vững. Việc khai thác và buôn bán TLNG không được quản lý, không chịu sự điều tiết cụ thể. TLNG bị khai thác tự do và phụ thuộc vào thiên nhiên, thị trường buôn bán tự phát, một lượng lớn được xuất khẩu trái ngạch. Các địa phương ít quan tâm đến việc bảo tồn và phát triển nhiều loài có giá trị, hoặc việc gây trồng chỉ chú trọng vào một vài loài có thị trường lớn nhưng đòi hỏi quy trình kỹ thuật và chế biến phức tạp nên thường thất bại. Tất cả những vấn đề trên làm nguồn tài nguyên TLNG ở nhiều vùng miền núi ngày càng khan hiếm.

2.1. Thực trạng khai thác TLNG không bền vững Hậu quả nghiêm trọng

Hiện nay, thực trạng khai thác TLNG diễn ra một cách xô bồ, không quy hoạch, thiếu quản lý, mạnh ai nấy làm. Cùng với sự gia tăng dân số, sự phát triển của kinh tế thị trường và nhu cầu của người dân ngày một lớn. Tình trạng người dân vùng đệm ngày càng lâm vào thiếu thốn vật chất, bởi nhu cầu của họ không ngừng tăng lên cả về số lượng và chất lượng mà nguồn tài nguyên họ thường khai thác trước kia như gỗ hay động vật hoang dã đang ngày càng khan hiếm dần hoặc đã bị kiểm soát chặt chẽ hơn.

2.2. Áp lực khai thác TLNG và nguy cơ suy thoái tài nguyên rừng

Áp lực khai thác dồn vào các đối tượng là TLNG, vì thế nguồn tài nguyên này càng nhanh chóng cạn kiệt hơn, dẫn tới nguồn thu nhập của người dân địa phương ngày càng giảm. Ruộng nương không có hoặc có rất ít, trong khi đó nhu cầu của cuộc sống lại ngày càng lớn, muốn tồn tại, họ phải tìm mọi cách, kể cả phạm pháp như khai thác gỗ, động vật hoang dã và tiếp tay cho lâm tặc. Nguy cơ của rừng phòng hộ là rất rõ ràng và hết sức cấp bách.

III. Giải Pháp Quản Lý Bền Vững TLNG Cho Vùng Đệm Kẻ Gỗ

Để chống chọi với đói nghèo, người dân vùng đồi núi hiện nay đang buộc phải vay mượn của tương lai bằng cách làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên. Hậu quả là tốc độ tàn phá rừng ngày càng tăng mà nghèo đói vẫn tiếp diễn. Nghiên cứu nhằm bảo tồn và đưa ra các giải pháp phát triển bền vững nguồn tài nguyên TLNG để nâng cao thu nhập cho cộng đồng và bảo vệ rừng bền vững là một trong những con đường đầy triển vọng cho giải quyết cái vòng luẩn quẩn nêu trên. Thực tế, ở khu vực nghiên cứu cũng đã có một số nghiên cứu về TLNG, nhưng nhìn chung hầu hết các nghiên cứu chỉ mới dừng lại ở mức chung chung, chỉ mới tập trung ở giá trị và vai trò của TLNG mà chưa đưa ra được những biện pháp cụ thể nào để phát triển TLNG.

3.1. Quản lý cộng đồng trong khai thác và bảo tồn TLNG

Quản lý cộng đồng là yếu tố then chốt để đảm bảo khai thác TLNG bền vững. Trao quyền cho cộng đồng địa phương tham gia vào quá trình quản lý, sử dụng và bảo vệ TLNG. Xây dựng quy ước, hương ước về khai thác TLNG phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương. Tăng cường năng lực cho cộng đồng về kỹ thuật khai thác, chế biến và bảo quản TLNG. Chia sẻ lợi ích từ khai thác TLNG một cách công bằng giữa cộng đồng và các bên liên quan.

3.2. Đồng quản lý tài nguyên Chia sẻ trách nhiệm và lợi ích

Đồng quản lý tài nguyên là mô hình hiệu quả để giải quyết mâu thuẫn giữa bảo tồn và phát triển. Nhà nước và cộng đồng cùng chia sẻ trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng và bảo vệ TLNG. Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các bên liên quan, đảm bảo sự tham gia đầy đủ và hiệu quả của cộng đồng. Đồng quản lý tài nguyên giúp nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo tồn TLNG và phát triển kinh tế bền vững.

IV. Phân Vùng Chức Năng Quy Hoạch Phát Triển TLNG Tại Kẻ Gỗ

Hiện nay rất cần các chính sách hỗ trợ cho hoạt động bảo tồn, sản xuất, chế biến và kinh doanh TLNG, đồng thời vấn đề quy hoạch vùng nguyên liệu, kỹ thuật nhân giống, thu hái, bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm TLNG… vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Nhận thức được tầm quan trọng đó, Bộ NN & PTNT đã ban hành "Chiến lược bảo tồn và phát triển TLNG giai đoạn 2006-2020". Đây được xem là động lực, là kim chỉ nam cho công cuộc phát triển nguồn tài nguyên TLNG của quốc gia. Cũng như những vùng miền núi khác, ở Vùng đệm Khu BTTN Kẻ Gỗ, từ lâu đời nguồn tài nguyên TLNG đã thể hiện một vai trò rất quan trọng đối với đời sống kinh tế, văn hoá và xã hội của người dân.

4.1. Xác định vùng khai thác và bảo tồn TLNG Cân bằng lợi ích

Việc phân vùng chức năng rõ ràng giúp xác định các khu vực ưu tiên cho khai thác TLNG và các khu vực cần được bảo tồn nghiêm ngặt. Vùng khai thác cần được quản lý chặt chẽ, đảm bảo khai thác bền vững, không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường. Vùng bảo tồn cần được bảo vệ nghiêm ngặt, duy trì đa dạng sinh học và các chức năng sinh thái của rừng.

4.2. Tái sinh TLNG và phục hồi hệ sinh thái rừng

Tái sinh TLNG là biện pháp quan trọng để đảm bảo nguồn cung TLNG trong tương lai. Phục hồi các loài TLNG quý hiếm, có giá trị kinh tế cao. Áp dụng các biện pháp lâm sinh phù hợp để thúc đẩy tái sinh tự nhiên và trồng bổ sung TLNG. Phục hồi hệ sinh thái rừng bị suy thoái, tạo môi trường sống thuận lợi cho TLNG phát triển.

V. Nguồn Thu Nhập Bền Vững Từ TLNG Kinh nghiệm và Hướng đi

Đặc biệt, trong những năm gần đây, khi hệ thống quản lý tập trung vào một số đối tượng là gỗ, những sinh vật quý hiếm, các sinh vật đặc hữu, các sinh vật đang có nguy cơ bị tuyệt chủng… một cách chặt chẽ hơn, thì TLNG trở thành nguồn tài nguyên chính cho sự khai thác của người dân địa phương, nó đóng vai trò ngày càng quan trọng hơn, chiếm tỷ lệ lớn trong tổng thu nhập của họ. Tuy nhiên, cùng với sự gia tăng dân số, sự phát triển của nền kinh tế thị trường và nhu cầu của người dân ngày một lớn, là sự khai thác TLNG một cách rất xô bồ, không có sự quy hoạch, thiếu sự quản lý, mạnh ai nấy làm.

5.1. Phát triển du lịch sinh thái gắn với TLNG Mô hình tiềm năng

Phát triển du lịch sinh thái là hướng đi tiềm năng để tạo nguồn thu nhập bền vững từ TLNG. Khai thác các giá trị cảnh quan, văn hóa gắn liền với TLNG để thu hút khách du lịch. Xây dựng các tour du lịch khám phá rừng, tìm hiểu về TLNG, trải nghiệm cuộc sống của cộng đồng địa phương. Du lịch sinh thái không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần nâng cao nhận thức về bảo tồn TLNG.

5.2. Sản phẩm từ TLNG Phát triển thị trường và nâng cao giá trị

Phát triển các sản phẩm từ TLNG có giá trị kinh tế cao, đáp ứng nhu cầu thị trường. Đầu tư vào công nghệ chế biến, nâng cao chất lượng sản phẩm. Xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm từ TLNG trên thị trường trong nước và quốc tế. Hỗ trợ người dân địa phương tiếp cận thị trường, tạo chuỗi giá trị liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ.

VI. Kết Luận Triển Vọng Phát Triển TLNG Bền Vững Tại Kẻ Gỗ

Bên cạnh đó là tình trạng người dân vùng đệm ngày càng lâm vào tình huống thiếu thốn vật chất, bởi nhu cầu của họ không ngừng tăng lên cả về số lượng và chất lượng mà nguồn tài nguyên họ thường khai thác trước kia như gỗ hay động vật hoang dã đang ngày càng khan hiếm dần hoặc đã bị kiểm soát chặt chẽ hơn. Như vậy, áp lực khai thác lại đổ dồn vào các đối tượng là TLNG, vì thế nguồn tài nguyên này càng nhanh chóng cạn kiệt hơn, dẫn tới nguồn thu nhập của người dân địa phương ngày càng giảm. Ruộng nương không có hoặc có rất ít, trong khi đó nhu cầu của cuộc sống lại ngày càng lớn, muốn tồn tại, họ phải tìm mọi cách, kể cả phạm pháp như khai thác gỗ, động vật hoang dã và tiếp tay cho lâm tặc,… và nguy cơ của rừng phòng hộ là rất rõ ràng và hết sức cấp bách.

6.1. Biến đổi khí hậu và tác động đến TLNG Ứng phó chủ động

Biến đổi khí hậu gây ra nhiều tác động tiêu cực đến TLNG, như hạn hán, lũ lụt, sâu bệnh hại. Cần có các biện pháp ứng phó chủ động, như lựa chọn các loài TLNG có khả năng thích ứng cao với điều kiện khí hậu thay đổi. Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, phòng chống thiên tai. Áp dụng các biện pháp canh tác bền vững, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đến TLNG.

6.2. Hợp tác quốc tế và chia sẻ kinh nghiệm phát triển TLNG

Tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm phát triển TLNG từ các nước tiên tiến. Chia sẻ thông tin, kiến thức về kỹ thuật khai thác, chế biến và bảo quản TLNG. Thu hút nguồn vốn đầu tư từ các tổ chức quốc tế để phát triển TLNG bền vững. Xây dựng mạng lưới hợp tác giữa các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng để cùng nhau giải quyết các thách thức trong phát triển TLNG.

Tổng quan nghiên cứu

Lâm sản ngoài gỗ (LSNG) đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế, văn hóa và xã hội của các cộng đồng dân cư sống gần rừng, đặc biệt tại vùng đệm Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ, Hà Tĩnh. Theo ước tính, diện tích rừng tự nhiên có khả năng khai thác LSNG tại Việt Nam khoảng 1.896 ha, chiếm 13% diện tích đất có rừng toàn quốc, trong đó vùng đệm Khu bảo tồn Kẻ Gỗ có tiềm năng đa dạng sinh học và nguồn tài nguyên LSNG phong phú với hơn 186 loài được sử dụng trong sinh hoạt và sản xuất. Tuy nhiên, việc khai thác LSNG hiện nay còn tự phát, thiếu quy hoạch và quản lý chặt chẽ, dẫn đến nguy cơ suy thoái tài nguyên và ảnh hưởng tiêu cực đến sinh kế người dân địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá tiềm năng LSNG trong vùng đệm, phân tích tác động của các yếu tố kinh tế - xã hội và thị trường đến bảo tồn và phát triển LSNG, đồng thời xây dựng quy hoạch phát triển bền vững nguồn tài nguyên LSNG tại vùng đệm Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ. Nghiên cứu được thực hiện trên phạm vi 7 xã thuộc huyện Cẩm Xuyên, với thời gian khảo sát và thu thập dữ liệu từ năm 2006 đến 2008. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân, đồng thời góp phần bảo vệ đa dạng sinh học và phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững tại khu vực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài nguyên thiên nhiên bền vững, trong đó:

• Lý thuyết phát triển bền vững: Nhấn mạnh sự cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và công bằng xã hội, đặc biệt trong quản lý tài nguyên rừng và LSNG.
• Mô hình vùng đệm (Buffer Zone Model): Vùng đệm được xem là khu vực chuyển tiếp giữa khu bảo tồn và vùng sinh sống của cộng đồng, có vai trò giảm áp lực khai thác lên rừng nguyên sinh và tạo nguồn sinh kế cho người dân.
• Khái niệm LSNG: Theo FAO (1999), LSNG bao gồm tất cả các sản phẩm có nguồn gốc sinh vật không phải gỗ, được khai thác từ rừng tự nhiên hoặc rừng trồng, phục vụ cho mục đích sinh hoạt, kinh tế và văn hóa.

Các khái niệm chính bao gồm: LSNG, vùng đệm, quy hoạch phát triển bền vững, quản lý tài nguyên rừng, sinh kế cộng đồng.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu được thu thập từ khảo sát thực địa tại 7 xã vùng đệm, với cỡ mẫu 30 hộ gia đình được chọn ngẫu nhiên theo tiêu chí đại diện về điều kiện kinh tế - xã hội (10 hộ khá giả, 10 hộ trung bình, 10 hộ nghèo). Phương pháp điều tra kết hợp điều tra diện và điểm, bao gồm:

• Khảo sát thực trạng tài nguyên rừng và LSNG qua các tiêu chí sinh trưởng, phân bố, khai thác.
• Phỏng vấn sâu và tham vấn cộng đồng về nhận thức, nhu cầu sử dụng LSNG, tác động của thị trường và chính sách.
• Thu thập số liệu thứ cấp từ các cơ quan quản lý, báo cáo ngành lâm nghiệp và các dự án liên quan.

Phân tích dữ liệu sử dụng các phương pháp thống kê mô tả, phân tích kinh tế (NPV, IRR, BCR) để đánh giá hiệu quả kinh tế của các phương án phát triển LSNG. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2006 đến 2008, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và chính xác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tiềm năng LSNG tại vùng đệm Khu bảo tồn Kẻ Gỗ rất đa dạng và phong phú
   Qua khảo sát, có hơn 186 loài LSNG thuộc 54 họ thực vật được người dân sử dụng, trong đó nhóm thân gỗ chiếm 21%, nhóm thân bôi, thân thảo và dây leo chiếm 71%. Diện tích rừng trồng LSNG khoảng 6.792 ha, rừng phòng hộ 3.445 ha, rừng tự nhiên 7.758 ha. Tỷ lệ che phủ cây gỗ trong rừng tự nhiên đạt trung bình 0,51, với mật độ cây từ 94 đến 196 cây/ha tùy loại rừng.

2. Việc khai thác LSNG hiện còn tự phát, thiếu quy hoạch và quản lý
   Khoảng 85-90% LSNG được khai thác từ rừng được giao khoán, phần còn lại khai thác tự do trong khu bảo tồn. Người dân khai thác LSNG chủ yếu để phục vụ nhu cầu sinh hoạt và làm thuốc, chiếm khoảng 50-60% nhu cầu vật chất hàng ngày. Tuy nhiên, việc khai thác không có kiểm soát dẫn đến suy thoái tài nguyên, giảm đa dạng sinh học.

3. Tác động của các yếu tố kinh tế - xã hội và thị trường đến LSNG
   Thu nhập bình quân của người dân vùng đệm còn thấp, khoảng 0,7-1 sào đất sản xuất nông nghiệp cho một lao động, năng suất cây trồng thấp (3-3,5 tấn lúa/ha). Người dân nghèo, trình độ dân trí thấp, thiếu kiến thức kỹ thuật và nguồn vốn đầu tư, dẫn đến khai thác LSNG mang tính tận thu, không bền vững. Thị trường LSNG còn nhỏ lẻ, chủ yếu tiêu thụ nội địa, chưa phát triển mạnh xuất khẩu.

4. Hiệu quả kinh tế của các phương án phát triển LSNG
   Phân tích kinh tế cho thấy các mô hình trồng và khai thác LSNG như trồng Sa nhân, Hương bài, Tràm hương có NPV dương, IRR trên 15%, BCR > 1, cho thấy khả năng sinh lời và thu hồi vốn tốt nếu được quy hoạch và quản lý hợp lý.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của tình trạng khai thác LSNG không bền vững là do thiếu quy hoạch phát triển dài hạn, quản lý nhà nước còn lỏng lẻo, ý thức bảo vệ tài nguyên của người dân chưa cao. So sánh với các nghiên cứu tại các khu bảo tồn khác cho thấy, việc xây dựng vùng đệm có quy hoạch rõ ràng, kết hợp quản lý cộng đồng và chính sách hỗ trợ là yếu tố then chốt để phát triển LSNG bền vững.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố diện tích rừng theo loại rừng và mật độ cây LSNG, bảng thống kê số lượng loài LSNG theo nhóm thân gỗ, thân thảo, dây leo, cùng biểu đồ phân tích hiệu quả kinh tế các mô hình trồng LSNG.

Ý nghĩa của nghiên cứu là cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng chính sách quản lý, quy hoạch phát triển LSNG tại vùng đệm Khu bảo tồn Kẻ Gỗ, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân và bảo vệ đa dạng sinh học.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Xây dựng quy hoạch phát triển LSNG dài hạn, có sự tham gia của cộng đồng
   Thiết lập bản đồ phân vùng khai thác LSNG, xác định các khu vực ưu tiên bảo tồn và phát triển, đồng thời xây dựng kế hoạch khai thác hợp lý theo mùa vụ và loại sản phẩm. Thời gian thực hiện: 1-2 năm, chủ thể: Sở Nông nghiệp & PTNT phối hợp Ban quản lý Khu bảo tồn.

2. Tăng cường quản lý, giám sát và kiểm soát khai thác LSNG
   Thiết lập hệ thống giám sát khai thác, xử lý nghiêm các hành vi khai thác trái phép, đồng thời đào tạo nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ tài nguyên. Thời gian: liên tục, chủ thể: UBND các huyện, Ban quản lý Khu bảo tồn, lực lượng kiểm lâm.

3. Phát triển các mô hình trồng, gây trồng LSNG có giá trị kinh tế cao
   Hỗ trợ kỹ thuật, giống cây trồng, vốn vay ưu đãi cho người dân phát triển các loại LSNG như Sa nhân, Hương bài, Tràm hương, nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Thời gian: 3-5 năm, chủ thể: Trung tâm nghiên cứu lâm nghiệp, các tổ chức tín dụng.

4. Xây dựng chuỗi giá trị và thị trường tiêu thụ LSNG bền vững
   Hỗ trợ phát triển chế biến, bảo quản sản phẩm LSNG, kết nối thị trường trong và ngoài nước, nâng cao giá trị gia tăng và thu nhập cho người dân. Thời gian: 2-4 năm, chủ thể: Sở Công Thương, các doanh nghiệp chế biến.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý nhà nước ngành lâm nghiệp và bảo tồn thiên nhiên
   Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy hoạch phát triển LSNG phù hợp với điều kiện địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên.

2. Các tổ chức phi chính phủ và tổ chức quốc tế hoạt động trong lĩnh vực bảo tồn và phát triển bền vững
   Áp dụng các giải pháp đề xuất để hỗ trợ cộng đồng địa phương phát triển sinh kế bền vững, giảm nghèo và bảo vệ đa dạng sinh học.

3. Các nhà nghiên cứu, học viên cao học, sinh viên ngành lâm nghiệp, môi trường và phát triển nông thôn
   Tham khảo phương pháp nghiên cứu, dữ liệu thực địa và phân tích kinh tế để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan.

4. Cộng đồng dân cư sống trong và vùng đệm các khu bảo tồn thiên nhiên
   Nâng cao nhận thức về vai trò của LSNG, áp dụng các mô hình phát triển bền vững nhằm cải thiện đời sống và bảo vệ tài nguyên rừng.

Câu hỏi thường gặp

1. LSNG là gì và tại sao nó quan trọng đối với cộng đồng vùng đệm?
   LSNG là các sản phẩm có nguồn gốc sinh vật không phải gỗ, như thuốc nam, mây tre, tinh dầu, quả rừng. Nó cung cấp nguồn thu nhập, thực phẩm và vật liệu cho người dân, đồng thời góp phần bảo vệ đa dạng sinh học.

2. Tình trạng khai thác LSNG hiện nay tại vùng đệm Khu bảo tồn Kẻ Gỗ ra sao?
   Việc khai thác chủ yếu tự phát, thiếu quy hoạch và quản lý, dẫn đến suy thoái tài nguyên, giảm đa dạng sinh học và ảnh hưởng đến sinh kế người dân.

3. Những khó khăn chính trong phát triển LSNG bền vững là gì?
   Bao gồm thiếu quy hoạch, quản lý lỏng lẻo, trình độ dân trí thấp, thiếu vốn và kỹ thuật, thị trường nhỏ lẻ và chưa phát triển.

4. Các giải pháp chính để phát triển LSNG bền vững là gì?
   Quy hoạch phát triển dài hạn, tăng cường quản lý, phát triển mô hình trồng LSNG có giá trị kinh tế, xây dựng chuỗi giá trị và thị trường tiêu thụ.

5. Ai nên tham gia vào công tác quản lý và phát triển LSNG?
   Nhà nước, cộng đồng dân cư, các tổ chức phi chính phủ, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu đều cần phối hợp để đảm bảo phát triển bền vững.

Kết luận

• Vùng đệm Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ có tiềm năng lớn về nguồn tài nguyên LSNG đa dạng và phong phú với hơn 186 loài được sử dụng.
• Việc khai thác LSNG hiện nay còn tự phát, thiếu quy hoạch và quản lý, gây nguy cơ suy thoái tài nguyên và ảnh hưởng đến sinh kế người dân.
• Các yếu tố kinh tế - xã hội như thu nhập thấp, trình độ dân trí hạn chế và thị trường nhỏ lẻ là những thách thức lớn đối với phát triển LSNG bền vững.
• Phân tích kinh tế cho thấy các mô hình trồng và khai thác LSNG có hiệu quả kinh tế tích cực nếu được quy hoạch và quản lý hợp lý.
• Cần triển khai quy hoạch phát triển LSNG dài hạn, tăng cường quản lý, phát triển mô hình trồng LSNG và xây dựng chuỗi giá trị thị trường để nâng cao thu nhập và bảo vệ tài nguyên.

Next steps: Triển khai các giải pháp quy hoạch và quản lý LSNG tại vùng đệm, đồng thời tăng cường đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật và phát triển thị trường.

Call to action: Các nhà quản lý, nhà nghiên cứu và cộng đồng cần phối hợp chặt chẽ để bảo tồn và phát triển bền vững nguồn tài nguyên LSNG, góp phần nâng cao đời sống và bảo vệ môi trường sinh thái.