PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH

Hộ kinh doanh là một hình thức kinh doanh phổ biến ở Việt Nam, được quy định chi tiết trong các văn bản pháp luật. Theo khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh. Điểm đặc biệt của hộ kinh doanh là không có tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm vô hạn. Việc xác định rõ khái niệm và đặc điểm pháp lý của hộ kinh doanh là tiền đề quan trọng để xây dựng khung pháp lý phù hợp cho việc quản lý thuế hộ kinh doanh.Luật sư cần tư vấn rõ về sự khác biệt giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

Mặc dù quy mô nhỏ, hộ kinh doanh đóng góp đáng kể vào NSNN thông qua các khoản thuế. Doanh thu từ thuế của hộ kinh doanh góp phần quan trọng vào nguồn lực tài chính để Nhà nước thực hiện các chức năng, nhiệm vụ. Việc quản lý hiệu quả thuế hộ kinh doanh giúp tăng cường nguồn thu cho NSNN, đồng thời tạo điều kiện để Nhà nước đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng như giáo dục, y tế, hạ tầng cơ sở. Vì vậy, cần có những biện pháp cụ thể để hỗ trợ hộ kinh doanh phát triển và tuân thủ nghĩa vụ thuế.

Một trong những khó khăn lớn nhất trong quản lý thuế hộ kinh doanh là việc xác định chính xác doanh thu. Nhiều hộ kinh doanh không có hệ thống sổ sách kế toán đầy đủ, hoặc kê khai doanh thu không trung thực. Điều này gây khó khăn cho cơ quan thuế trong việc xác định số thuế phải nộp. Ngoài ra, việc thanh toán bằng tiền mặt phổ biến cũng gây khó khăn cho việc kiểm soát doanh thu. Cần có những giải pháp hiệu quả để cải thiện việc xác định doanh thu của hộ kinh doanh, chẳng hạn như khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt.

Ý thức tuân thủ pháp luật thuế của một bộ phận hộ kinh doanh còn thấp là một thách thức lớn. Nhiều hộ kinh doanh chưa nhận thức đầy đủ về nghĩa vụ thuế, hoặc cố tình trốn thuế để tăng lợi nhuận. Điều này gây thất thu cho NSNN và tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh. Cần có những biện pháp tuyên truyền, giáo dục pháp luật thuế để nâng cao ý thức tuân thủ của hộ kinh doanh. Đồng thời, cần tăng cường kiểm tra, thanh tra để phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Việc xác định mức thuế khoán hợp lý là yếu tố then chốt để đảm bảo tính công bằng của phương pháp khoán. Cần có quy trình xác định mức thuế khoán minh bạch, dựa trên các căn cứ khoa học và thực tiễn. Quy trình này cần xem xét các yếu tố như doanh thu, chi phí, ngành nghề kinh doanh, địa bàn kinh doanh, quy mô kinh doanh, số lượng lao động. Cần có sự tham gia của đại diện hộ kinh doanh trong quá trình xác định mức thuế khoán. Luật sư cần tư vấn rõ ràng về quy trình này cho hộ kinh doanh.

Cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện phương pháp khoán để phát hiện và xử lý các trường hợp kê khai không trung thực, trốn thuế, gian lận thuế. Việc kiểm tra, giám sát cần được thực hiện thường xuyên, định kỳ và đột xuất. Cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng như cơ quan thuế, cơ quan quản lý thị trường, cơ quan công an trong việc kiểm tra, giám sát. Đồng thời, cần có cơ chế phản hồi thông tin từ người dân và doanh nghiệp về việc thực hiện phương pháp khoán.

Thủ tục kê khai thuế cho hộ kinh doanh bao gồm các bước sau: (1) Xác định loại thuế phải nộp (GTGT, TNCN...). (2) Thu thập chứng từ, hóa đơn liên quan đến hoạt động kinh doanh. (3) Lập tờ khai thuế theo mẫu quy định. (4) Nộp tờ khai thuế và nộp thuế tại cơ quan thuế hoặc qua ngân hàng. Cần có hướng dẫn chi tiết về từng bước thực hiện, kèm theo ví dụ minh họa để hộ kinh doanh dễ dàng thực hiện.

Khi kê khai và nộp thuế, hộ kinh doanh cần lưu ý: (1) Kê khai đầy đủ, chính xác thông tin. (2) Nộp tờ khai thuế và nộp thuế đúng thời hạn. (3) Lưu giữ đầy đủ chứng từ, hóa đơn liên quan đến hoạt động kinh doanh. (4) Cập nhật thông tin về chính sách thuế mới. (5) Liên hệ với cơ quan thuế để được hỗ trợ khi gặp khó khăn.

Cần rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, minh bạch. Cần có những quy định cụ thể về việc xác định doanh thu, chi phí, mức thuế khoán. Đồng thời, cần có cơ chế giải quyết tranh chấp về thuế hiệu quả. Cần chú trọng đến việc phân tích pháp luật về thuế hộ kinh doanh và so sánh pháp luật về thuế hộ kinh doanh (trong nước và quốc tế).

Việc ứng dụng công nghệ thông tin giúp tăng cường hiệu quả quản lý thuế, giảm thiểu chi phí và thời gian cho cả cơ quan thuế và hộ kinh doanh. Cần đẩy mạnh việc triển khai hóa đơn điện tử, kê khai thuế qua mạng, nộp thuế điện tử. Đồng thời, cần xây dựng cơ sở dữ liệu về hộ kinh doanh đầy đủ, chính xác, cập nhật.

Sự phát triển của hộ kinh doanh sẽ tạo ra những ảnh hưởng tích cực đến nguồn thu thuế của nhà nước. Khi hộ kinh doanh phát triển lớn mạnh hơn, họ có khả năng đóng góp nhiều hơn vào NSNN. Cần có những chính sách hỗ trợ để thúc đẩy sự phát triển của hộ kinh doanh, đồng thời đảm bảo họ tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ thuế.

Trong tương lai, cần có những nghiên cứu sâu hơn về các vấn đề như: (1) Tác động của chính sách thuế đến hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh. (2) Các giải pháp nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế của hộ kinh doanh. (3) Ứng dụng các công nghệ mới vào quản lý thuế hộ kinh doanh. (4) Kinh nghiệm quốc tế về quản lý thuế hộ kinh doanh.