I. Tiềm năng xuất khẩu hàng công nghệ cao của Việt Nam
Luận án tập trung phân tích tiềm năng xuất khẩu hàng công nghệ cao của Việt Nam, một lĩnh vực đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và cạnh tranh quốc tế. Việt Nam, với tư cách là một quốc gia đang phát triển, đã có những bước tiến đáng kể trong việc xuất khẩu các sản phẩm công nghệ cao, đặc biệt là trong lĩnh vực điện tử và điện. Tuy nhiên, tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế do sự phụ thuộc vào nguồn vốn FDI và chất lượng nguồn nhân lực. Luận án sử dụng các phương pháp định lượng để đo lường tiềm năng xuất khẩu, bao gồm các chỉ số như bổ sung thương mại, biên độ xuất khẩu, và lợi thế so sánh hiển thị.
1.1. Khái niệm và đo lường tiềm năng xuất khẩu
Luận án đưa ra khái niệm về tiềm năng xuất khẩu như là khoảng cách giữa mức xuất khẩu thực tế và mức xuất khẩu tối đa có thể đạt được. Các yếu tố ảnh hưởng đến tiềm năng xuất khẩu bao gồm các chính sách thương mại, chất lượng nguồn nhân lực, và khả năng R&D. Phương pháp đo lường được sử dụng là mô hình trọng lực biên ngẫu nhiên, giúp xác định các yếu tố cản trở xuất khẩu và đánh giá tiềm năng xuất khẩu chưa được khai thác.
1.2. Xu hướng xuất khẩu hàng công nghệ cao của Việt Nam
Xuất khẩu hàng công nghệ cao của Việt Nam đã tăng trưởng mạnh mẽ trong hai thập kỷ qua, từ 250 triệu USD năm 1997 lên gần 100 tỷ USD năm 2019. Tỷ trọng hàng công nghệ cao trong tổng kim ngạch xuất khẩu cũng tăng từ 2.67% lên 37.51%. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào FDI và hạn chế về chất lượng nguồn nhân lực đã làm giảm chất lượng sản phẩm và lợi thế cạnh tranh quốc tế của Việt Nam.
II. Các yếu tố ảnh hưởng đến tiềm năng xuất khẩu
Luận án phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tiềm năng xuất khẩu hàng công nghệ cao của Việt Nam, bao gồm đầu tư công nghệ, chất lượng nguồn nhân lực, và khả năng R&D. Các yếu tố này được xem xét trong bối cảnh kinh tế quốc tế và thị trường quốc tế, nơi mà sự cạnh tranh ngày càng gay gắt. Luận án cũng đánh giá tác động của các chính sách thương mại và tự do kinh tế đến tiềm năng xuất khẩu.
2.1. Đầu tư công nghệ và R D
Đầu tư vào công nghệ cao và R&D là yếu tố then chốt để nâng cao tiềm năng xuất khẩu. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn hạn chế trong việc thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn vốn FDI cho mục đích này. Luận án chỉ ra rằng, việc tăng cường đầu tư vào R&D và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực sẽ giúp giảm phi hiệu quả xuất khẩu và tăng tiềm năng xuất khẩu chưa được khai thác.
2.2. Chính sách thương mại và tự do kinh tế
Các chính sách thương mại và tự do kinh tế có tác động đáng kể đến tiềm năng xuất khẩu. Luận án đánh giá rằng, việc thực hiện các hiệp định thương mại tự do và cải thiện môi trường kinh doanh sẽ giúp Việt Nam khai thác tốt hơn tiềm năng xuất khẩu. Tuy nhiên, các yếu tố cản trở như chi phí nhập khẩu và sự tương đồng ngôn ngữ vẫn cần được giải quyết.
III. Chiến lược khai thác tiềm năng xuất khẩu
Luận án đề xuất các chiến lược xuất khẩu nhằm khai thác tối đa tiềm năng xuất khẩu hàng công nghệ cao của Việt Nam. Các chiến lược này bao gồm việc tăng cường đầu tư công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, và cải thiện môi trường kinh doanh. Luận án cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia như Thái Lan, Trung Quốc, và Hàn Quốc.
3.1. Học hỏi kinh nghiệm quốc tế
Luận án phân tích kinh nghiệm của các quốc gia như Thái Lan, Trung Quốc, và Hàn Quốc trong việc khai thác tiềm năng xuất khẩu hàng công nghệ cao. Các quốc gia này đã thành công nhờ việc đầu tư mạnh vào R&D, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, và thực hiện các chính sách thương mại tự do. Việt Nam có thể học hỏi từ những kinh nghiệm này để cải thiện tiềm năng xuất khẩu của mình.
3.2. Đề xuất chính sách
Luận án đề xuất một số chính sách cụ thể nhằm khai thác tiềm năng xuất khẩu, bao gồm việc tăng cường tự do kinh tế, cải thiện các yếu tố đầu vào quan trọng, và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Các chính sách này sẽ giúp Việt Nam nâng cao chất lượng sản phẩm và lợi thế cạnh tranh quốc tế trong lĩnh vực hàng công nghệ cao.
