Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của tiếng Anh như ngôn ngữ giao tiếp quốc tế, việc hiểu và sử dụng các biểu thức giảm nhẹ (hedging expressions) trong giao tiếp trở nên vô cùng quan trọng. Theo ước tính, trong 22 bài diễn thuyết TED được phân tích từ năm 2019 đến 2022, có tổng cộng 1480 biểu thức giảm nhẹ xuất hiện, cho thấy tần suất sử dụng rất cao trong các bài nói tiếng Anh chuyên nghiệp. Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc khám phá các biểu thức giảm nhẹ được thể hiện ở cấp độ từ vựng và cú pháp trong các bài diễn thuyết TED, đồng thời phân tích mối quan hệ giữa việc sử dụng hedging và đặc điểm của diễn ngôn TED. Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là xác định tần suất xuất hiện của các biểu thức giảm nhẹ ở cấp độ từ vựng và cú pháp, cũng như làm rõ chức năng giao tiếp của chúng trong bối cảnh TED. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 22 bài diễn thuyết TED do các diễn giả nói tiếng Anh trình bày, được lựa chọn dựa trên tiêu chí có phụ đề và đa dạng lĩnh vực chuyên môn. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc nâng cao nhận thức về vai trò của hedging trong giao tiếp hiệu quả, góp phần cải thiện kỹ năng ngôn ngữ cho người học tiếng Anh, đặc biệt trong môi trường học thuật và chuyên nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính về hedging: phân loại theo cấp độ ngôn ngữ và phân loại theo chức năng giao tiếp. Về cấp độ ngôn ngữ, hedging được chia thành hai nhóm lớn: các đơn vị từ vựng và các đơn vị cú pháp. Các đơn vị từ vựng bao gồm tám loại chính: động từ copular/tri thức (ngoại trừ "to be"), động từ giới thiệu/từ vựng/nhận thức, động từ khuyết thiếu và bán khuyết thiếu, tính từ khả năng/tri thức/khuyết thiếu, trạng từ khả năng/tri thức/khuyết thiếu, danh từ khả năng/tri thức/khuyết thiếu, từ lượng từ và định từ, trạng từ tần suất. Các đơn vị cú pháp gồm có cấu trúc giả định và ngôn ngữ phi cá nhân. Về chức năng, nghiên cứu áp dụng phân loại của Prince và cộng sự (1982) với hai nhóm chính: approximators (bao gồm adaptors và rounders) và shields (bao gồm plausibility shields và attribution shields). Approximators ảnh hưởng đến nghĩa của mệnh đề, làm giảm tính chắc chắn, trong khi shields tác động đến khía cạnh ngữ dụng, thể hiện thái độ hoặc sự cam kết của người nói. Ngoài ra, nghiên cứu cũng dựa trên lý thuyết về diễn ngôn của James Paul Gee để phân tích đặc điểm giao tiếp trong TED talks, nhấn mạnh vai trò của thiết kế người nhận (recipient design) và thiết kế vị trí (position design) trong việc lựa chọn ngôn ngữ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính. Về định lượng, tác giả tiến hành đếm tần suất xuất hiện các biểu thức giảm nhẹ trong 22 bài diễn thuyết TED, với tổng cỡ mẫu là 1480 biểu thức. Về định tính, tác giả phân loại các biểu thức này theo khung lý thuyết đã xây dựng, đồng thời phân tích mối quan hệ giữa việc sử dụng hedging và đặc điểm diễn ngôn TED. Dữ liệu được thu thập từ các kịch bản phụ đề của 22 bài TED talks được lựa chọn dựa trên tiêu chí có phụ đề, đa dạng lĩnh vực và diễn giả là người nói tiếng Anh bản ngữ. Quá trình phân tích dữ liệu bao gồm việc đánh dấu thủ công các biểu thức hedging, phân loại theo cấp độ từ vựng và cú pháp, sau đó phân loại theo chức năng giao tiếp. Timeline nghiên cứu kéo dài từ việc thu thập dữ liệu, phân tích định tính và định lượng đến tổng hợp kết quả và thảo luận.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tần suất xuất hiện của biểu thức giảm nhẹ ở cấp độ từ vựng chiếm ưu thế: Trong tổng số 1480 biểu thức giảm nhẹ, 86% là các đơn vị từ vựng, trong khi chỉ 14% là đơn vị cú pháp. Điều này cho thấy các diễn giả TED ưu tiên sử dụng các từ và cụm từ để giảm nhẹ ý kiến hơn là cấu trúc câu phức tạp.

  2. Modal và bán modal verbs chiếm tỷ lệ cao nhất trong các đơn vị từ vựng (42%): Các động từ như "can" (177 lần), "would" (83 lần), "could" (71 lần) được sử dụng phổ biến nhất, thể hiện sự linh hoạt trong việc biểu đạt sự không chắc chắn hoặc khả năng.

  3. Quantifiers và Determiners chiếm 34%: Các từ như "all" (143 lần), "some" (58 lần), "many" (41 lần) được sử dụng rộng rãi để biểu thị mức độ hoặc số lượng không chính xác, góp phần làm giảm tính chắc chắn của phát ngôn.

  4. Ở cấp độ cú pháp, cấu trúc giả định chiếm ưu thế với 97% so với 3% của ngôn ngữ phi cá nhân: Câu điều kiện với từ "if" là cấu trúc phổ biến nhất (118 lần), cho thấy cách diễn giả sử dụng các giả định để thể hiện sự thận trọng và mở rộng phạm vi ý kiến.

  5. Về chức năng, approximators chiếm 83% tổng số biểu thức giảm nhẹ, trong đó adaptors chiếm 91% và rounders 9%; shields chiếm 17%, với plausibility shields chiếm 95% trong nhóm shields: Điều này phản ánh xu hướng các diễn giả TED sử dụng các biểu thức làm giảm mức độ chắc chắn của thông tin hơn là chuyển trách nhiệm hoặc giảm cam kết.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sự ưu tiên sử dụng các đơn vị từ vựng, đặc biệt là modal verbs và quantifiers, phù hợp với mục tiêu của diễn giả TED là truyền đạt thông tin một cách thận trọng, tránh khẳng định tuyệt đối nhằm duy trì uy tín và sự tin cậy. Việc sử dụng phổ biến các cấu trúc giả định và câu điều kiện thể hiện sự linh hoạt trong việc mở rộng hoặc giới hạn phạm vi phát ngôn, đồng thời tạo điều kiện cho người nghe tiếp nhận thông tin một cách dễ dàng hơn. So sánh với các nghiên cứu trước đây về hedging trong các loại diễn ngôn khác như bài viết học thuật hay bài phát biểu chính trị, TED talks có đặc điểm vừa mang tính học thuật vừa mang tính phổ thông, do đó việc sử dụng hedging vừa mang tính chính xác vừa mang tính giao tiếp xã hội cao. Các biểu đồ và bảng số liệu minh họa rõ ràng sự phân bố tần suất các loại hedging, giúp người đọc dễ dàng hình dung và so sánh. Kết quả cũng gợi ý về sự cần thiết điều chỉnh và làm rõ hơn các phân loại lý thuyết về hedging, đặc biệt là ranh giới giữa các đơn vị từ vựng và cú pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường giảng dạy và luyện tập sử dụng hedging trong chương trình học tiếng Anh: Các giáo viên nên tích hợp các bài tập thực hành về modal verbs, quantifiers và cấu trúc giả định nhằm nâng cao khả năng sử dụng hedging của học sinh, đặc biệt trong các bài thuyết trình và viết học thuật. Mục tiêu là tăng tỷ lệ sử dụng hedging chính xác lên khoảng 20% trong vòng 6 tháng.

  2. Phát triển tài liệu giảng dạy chuyên biệt về hedging trong giao tiếp học thuật và chuyên nghiệp: Các nhà biên soạn giáo trình cần xây dựng các module tập trung vào phân loại và chức năng của hedging, kèm theo ví dụ thực tế từ các bài TED talks để học viên dễ tiếp cận. Thời gian hoàn thiện tài liệu dự kiến trong 1 năm.

  3. Tổ chức các hội thảo, khóa đào tạo cho giảng viên và người học về vai trò của hedging trong giao tiếp hiệu quả: Qua đó nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc sử dụng ngôn ngữ giảm nhẹ để duy trì sự lịch sự và uy tín trong giao tiếp. Mục tiêu là tổ chức ít nhất 3 sự kiện trong năm học tới.

  4. Khuyến khích nghiên cứu sâu hơn về hedging trong các loại diễn ngôn khác nhau và đa ngôn ngữ: Việc mở rộng phạm vi nghiên cứu sẽ giúp làm rõ hơn các đặc điểm ngôn ngữ và văn hóa ảnh hưởng đến việc sử dụng hedging, từ đó hỗ trợ phát triển các phương pháp giảng dạy phù hợp. Thời gian nghiên cứu tiếp theo nên kéo dài 2-3 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên và giảng viên tiếng Anh: Nghiên cứu cung cấp kiến thức chuyên sâu về hedging, giúp họ thiết kế bài giảng và tài liệu phù hợp để nâng cao kỹ năng giao tiếp cho học sinh, đặc biệt trong môi trường học thuật và chuyên nghiệp.

  2. Sinh viên và người học tiếng Anh: Thông qua việc hiểu và áp dụng các biểu thức giảm nhẹ, người học có thể cải thiện khả năng diễn đạt ý kiến một cách thận trọng và lịch sự, tăng cường hiệu quả giao tiếp trong các bài thuyết trình và viết luận.

  3. Nhà nghiên cứu ngôn ngữ học và giao tiếp: Luận văn cung cấp dữ liệu thực tiễn và phân tích chi tiết về hedging trong một loại diễn ngôn đặc thù là TED talks, mở ra hướng nghiên cứu mới về mối quan hệ giữa ngôn ngữ và chức năng giao tiếp.

  4. Người làm công tác biên tập và dịch thuật: Hiểu rõ về hedging giúp họ chuyển tải chính xác sắc thái ngôn ngữ và ý nghĩa trong các bài phát biểu, đảm bảo tính trung thực và phù hợp văn hóa trong quá trình dịch thuật và biên tập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hedging là gì và tại sao nó quan trọng trong giao tiếp?
    Hedging là các biểu thức ngôn ngữ dùng để giảm nhẹ mức độ chắc chắn hoặc cam kết của người nói đối với thông tin được trình bày. Nó giúp duy trì sự lịch sự, tránh gây áp lực hoặc tranh cãi, đồng thời tăng tính thuyết phục và uy tín trong giao tiếp.

  2. Các loại hedging phổ biến trong tiếng Anh là gì?
    Các loại phổ biến bao gồm modal verbs (can, may, might), quantifiers (some, many, few), adverbs (possibly, probably), và cấu trúc giả định (if clauses). Mỗi loại có chức năng giảm nhẹ khác nhau, từ việc biểu thị khả năng đến thể hiện sự không chắc chắn.

  3. Tại sao các diễn giả TED lại sử dụng nhiều hedging?
    TED talks hướng đến đối tượng khán giả đa dạng và toàn cầu, do đó các diễn giả sử dụng hedging để thể hiện sự thận trọng, tránh khẳng định tuyệt đối, đồng thời tạo sự gần gũi và tôn trọng người nghe, giúp thông điệp dễ tiếp nhận hơn.

  4. Làm thế nào để học viên có thể cải thiện kỹ năng sử dụng hedging?
    Học viên nên luyện tập qua các bài tập thực hành sử dụng modal verbs, quantifiers và câu điều kiện, đồng thời phân tích các bài nói mẫu như TED talks để nhận biết cách sử dụng hedging phù hợp với ngữ cảnh giao tiếp.

  5. Hedging có ảnh hưởng như thế nào đến sự hiểu biết và phản hồi của người nghe?
    Việc sử dụng hedging giúp người nghe cảm thấy thông tin được trình bày một cách thận trọng và có cơ sở, giảm thiểu sự phản đối hoặc tranh luận, từ đó tăng khả năng tiếp nhận và đồng thuận với ý kiến của người nói.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định được tần suất và phân loại chi tiết các biểu thức giảm nhẹ trong 22 bài TED talks, với 86% là đơn vị từ vựng và 14% là đơn vị cú pháp.
  • Modal và bán modal verbs cùng quantifiers là hai nhóm từ vựng được sử dụng nhiều nhất, phản ánh xu hướng giảm nhẹ mức độ chắc chắn trong giao tiếp.
  • Cấu trúc giả định chiếm ưu thế trong các đơn vị cú pháp, thể hiện sự linh hoạt trong việc biểu đạt ý kiến thận trọng.
  • Phân loại chức năng cho thấy approximators chiếm ưu thế, đặc biệt là adaptors, cho thấy sự tập trung vào việc điều chỉnh nghĩa mệnh đề hơn là giảm cam kết cá nhân.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao kỹ năng giao tiếp tiếng Anh, đặc biệt trong môi trường học thuật và chuyên nghiệp, đồng thời mở ra hướng nghiên cứu mới về hedging trong các loại diễn ngôn khác.

Next steps: Triển khai các chương trình đào tạo và phát triển tài liệu giảng dạy về hedging, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các loại diễn ngôn và ngôn ngữ khác.

Call-to-action: Các nhà giáo dục, học viên và nhà nghiên cứu được khuyến khích áp dụng và phát triển kiến thức về hedging để nâng cao hiệu quả giao tiếp và nghiên cứu ngôn ngữ.