Phân Định Biên Giới Biển Giữa Việt Nam và Campuchia: Thực Trạng và Giải Pháp

Phân định biên giới biển là quá trình hoạch định và phân chia các vùng biển thuộc chủ quyền quốc gia, bao gồm nội thủy và lãnh hải, đặc biệt khi có sự chồng lấn giữa hai hay nhiều quốc gia. Việc này có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định phạm vi chủ quyền biển đảo, tạo cơ sở pháp lý cho việc quản lý và khai thác tài nguyên biển. Phân định biên giới biển được nhận định là vấn đề trung tâm của Luật Biển và là một vấn đề quan trọng trong thực tiễn phân định biển. Vấn đề này không chỉ có ý nghĩa đối với mỗi quốc gia có biển trong xác định biên giới vùng biển quốc gia mà còn có vai trò đối với việc xác lập trật tự trên biển.

Việc xác lập đường biên giới quốc gia trên biển dựa trên nhiều căn cứ pháp lý quốc tế, bao gồm các điều ước quốc tế song phương và đa phương, các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế, và các tập quán quốc tế được thừa nhận rộng rãi. Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 là một văn kiện pháp lý quan trọng, quy định về các vùng biển mà các quốc gia ven biển có quyền được hưởng, cũng như việc sử dụng và khai thác biển và đại dương. Các điều ước song phương ký kết giữa các quốc gia về vấn đề phân định biên giới trên biển và phân định các vùng biển thuộc chủ quyền quốc gia hay quyền chủ quyền quốc gia.

Lịch sử vấn đề biên giới trên biển giữa Việt Nam và Campuchia trải qua nhiều giai đoạn, từ thời kỳ thuộc địa đến nay. Hiện trạng giải quyết vấn đề phân định biên giới trên biển giữa hai nước vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc xác định ranh giới trong vùng nước lịch sử và vùng đặc quyền kinh tế. Hiện nay, giữa hai bên vẫn còn tồn tại vấn đề phân định đường biên giới nội thủy và lãnh hải trong vùng nước lịch sử là và đường biên giới trong vùng đặc quyền về kinh tế và thềm lục địa. Mong muốn của hai bên là sẽ tiếp tục giải quyết vấn đề tồn tại trên theo tinh thần bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, vì lợi ích quan hệ hợp tác hữu nghị giữa hai quốc gia, phù hợp với pháp luật và thực tiễn quốc tế.

Một số vấn đề pháp lý vẫn còn tồn tại và cần được giải quyết trong quá trình phân định biên giới biển, bao gồm việc xác định quy chế pháp lý của đường Brévié và việc vận dụng nguyên tắc Uti Possidetis. Do lập trường của Campuchia là phân định biên giới trên bộ xong mới phân định biên giới trên biển, năm 2013, còn phía Việt Nam mong muốn giải quyết triệt để song song vấn đề phân định biên giới trên bộ và trên biển. Việt Nam và Campuchia mới hoàn thành xong phân giới cắm mốc trên bộ nên thời gian tới, hai nước sẽ tập trung phân định biên giới trên biển.

Giải pháp hàng đầu để giải quyết tranh chấp biên giới biển là lựa chọn biện pháp hòa bình, thông qua đối thoại và đàm phán trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau và tuân thủ luật pháp quốc tế. Việc này đòi hỏi sự kiên nhẫn và thiện chí từ cả hai phía, cũng như sự sẵn sàng tìm kiếm các giải pháp sáng tạo và linh hoạt. Một trong 1 z những lý do hai bên chưa phân định được biên giới trên biển là do những khác biệt về lập trường phân định, chính vì vậy, luận văn sẽ là một cơ hội để có thể tập trung, phân tích, làm rõ những khác biệt này và đề xuất phương án giải quyết mang tính thực tiễn và tính khả thi cao hơn.

Việc giải quyết các vấn đề pháp lý còn tồn tại, như quy chế pháp lý của đường Brévié và việc vận dụng nguyên tắc Uti Possidetis, là rất quan trọng để đạt được một thỏa thuận phân định biên giới biển công bằng và bền vững. Điều này đòi hỏi sự phân tích kỹ lưỡng các căn cứ pháp lý và thực tiễn quốc tế, cũng như sự tham gia của các chuyên gia pháp lý có kinh nghiệm. Vấn đề này vẫn chưa phải là cấp thiết nhưng nó vẫn đang để ngỏ cho tất cả các học giả, chuyên gia nghiên cứu tìm hướng giải quyết trên cơ sở xây dựng những luận điểm, lập luận để hài hòa được lập trường, nhu cầu, lợi ích và các yêu sách mà các bên đưa ra.

ASEAN có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác biển giữa Việt Nam và Campuchia, thông qua việc tạo ra một khuôn khổ pháp lý và chính trị thuận lợi, cũng như hỗ trợ các dự án hợp tác cụ thể. Việc tăng cường vai trò của ASEAN trong vấn đề này có thể giúp củng cố hòa bình và ổn định khu vực. Phía Campuchia thì tiêu biểu có luận án tiến sỹ của Sarin Chhak (“Les Fronties Du Cambodge”), Khim Y (“Le Limites Du Domaine Cambodge “) và các tài liệu chuyên sâu, tác giả đã nỗ lực tham khảo và sử dụng các nguồn tài liệu để làm phong phú nguồn tư liệu tham khảo sau này.

Các lĩnh vực hợp tác biển tiềm năng giữa Việt Nam và Campuchia bao gồm bảo vệ môi trường biển, khai thác tài nguyên chung, và an ninh hàng hải. Tuy nhiên, việc hợp tác này cũng đối mặt với những thách thức, như sự khác biệt về quan điểm và lợi ích, cũng như các vấn đề liên quan đến an ninh biển. Đề tài luận văn này tiếp tục nghiên cứu những vấn đề nhằm giải quyết vấn đề phân định biên giới trên biển giữa Việt Nam và Campuchia nhưng theo một cách tiếp cận và một góc độ khai thác mới. Bởi lẽ, các đề tài, công trình nghiên cứu khoa học vấn đề phân định biên giới biển Việt Nam và Campuchia đã được tiếp cận ở góc độ khai thác những quan điểm các bên đưa ra nói chung.

Việc phân định biên giới biển rõ ràng có thể tạo điều kiện cho việc khai thác tài nguyên biển một cách bền vững, bao gồm dầu khí, hải sản, và các nguồn tài nguyên khác. Điều này có thể mang lại lợi ích kinh tế lớn cho cả Việt Nam và Campuchia. Do mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn được xây dựng với mong muốn có những đóng góp của đề tài về mặt khoa học xây dựng cơ sở pháp lý vững chắc và có nhiều lý luận sắc bén cũng như thực tiễn làm căn cứ để trong vấn đề giải quyết triệt để phân định biên giới trên biển giữa Việt Nam và Campuchia trong tương lai.

Việc phân định biên giới biển có tác động trực tiếp đến an ninh quốc phòng trên biển của cả Việt Nam và Campuchia. Một thỏa thuận phân định rõ ràng có thể giúp giảm thiểu nguy cơ xung đột và tăng cường hợp tác trong việc bảo vệ an ninh biển. Nghiên cứu được tiến hành trên đối tượng là các Công ước luật biển năm 1982, Hiệp định phân định biển giữa Việt Nam – Thái Lan, Hiệp định về vùng nước lịch sử chung giữa Việt Nam – Campuchia, các tài liệu văn kiện lý luận trước đây về vấn đề biển Việt Nam và Campuchia.

Triển vọng hợp tác trong tương lai giữa Việt Nam và Campuchia trong vấn đề biên giới biển là rất lớn, đặc biệt nếu cả hai nước có thể vượt qua những thách thức hiện tại và xây dựng một mối quan hệ tin cậy và tôn trọng lẫn nhau. Luận văn được nghiên cứu dựa trên các phương pháp duy vật biện chứng để tiếp cận vấn đề và định hướng về vấn đề cần viết. Đây là các phương pháp định hướng, phương pháp cơ bản. Ngoài ra, để hoàn thành tốt luận văn này, Việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như đánh giá tổng hợp, so sánh và phân tích chuyên sâu để phù hợp với phạm vi và nội dung nghiên cứu đã giới hạn từ đầu, tránh bị xao lãng hay dàn trải mà không đạt được mục tiêu nghiên cứu.

Để thúc đẩy quá trình phân định biên giới biển và tăng cường hợp tác biển giữa Việt Nam và Campuchia, cần có những đề xuất chính sách và khuyến nghị cụ thể, bao gồm việc tăng cường đối thoại và đàm phán, tìm kiếm sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế và khu vực, và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực như bảo vệ môi trường biển và khai thác tài nguyên chung. Việc nghiên cứu tài liệu và xây dựng được nội dung chi tiết luận văn, Luận văn đã được tận dụng các điều kiện thuận lợi để nghiên cứu. Cụ thể là, Luận văn được dành khối lượng lớn và phần nhiều thời gian cho việc nghiên cứu các tài liệu phía Campuchia xây dựng các luận điểm của họ đối với vấn 5 z đề phân định biên giới biển với Việt Nam và các nước láng giềng của Campuchia dựa trên các nguồn tư liệu từ thư viện, các mối quan hệ ngoại giao với các cơ quan có liên quan, mạng trực tuyến.