I. Khái quát về CISG
Công ước Viên 1980 về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế (Công ước Viên 1980) được soạn thảo bởi Ủy ban Liên Hợp Quốc về Luật Thương mại quốc tế (UNCITRAL). Mục tiêu chính của công ước là thống nhất các quy định pháp lý liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế. Sự ra đời của công ước này là kết quả của những nỗ lực kéo dài từ những năm 30 của thế kỷ XX nhằm tạo ra một khung pháp lý đồng nhất cho các giao dịch thương mại quốc tế. Công ước Viên đã thay thế hai công ước La Hay năm 1964, vốn không được áp dụng rộng rãi do nhiều lý do, bao gồm sự phức tạp trong các quy định và sự thiếu đại diện từ các quốc gia đang phát triển. Đến nay, CISG đã trở thành một trong những công ước thành công nhất trong lĩnh vực thương mại quốc tế, với 89 quốc gia thành viên, điều chỉnh khoảng 80% thương mại hàng hóa toàn cầu. Sự thành công này không chỉ thể hiện qua số lượng thành viên mà còn qua việc giải quyết hàng nghìn vụ tranh chấp liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế.
1.1. Lịch sử hình thành CISG
CISG được hình thành từ những nỗ lực của UNCITRAL nhằm thay thế các công ước La Hay, với mục tiêu tạo ra một bộ quy tắc pháp lý đơn giản và dễ áp dụng hơn cho các giao dịch thương mại quốc tế. Sự ra đời của CISG vào năm 1980 đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc thống nhất luật thương mại quốc tế. Công ước này đã trải qua một quá trình dài để có được sự công nhận rộng rãi, với yêu cầu tối thiểu 10 quốc gia phê chuẩn để có hiệu lực. Đến năm 1988, CISG chính thức có hiệu lực và từ đó đến nay, số lượng quốc gia tham gia đã tăng lên đáng kể, cho thấy sự cần thiết và giá trị thực tiễn của công ước trong việc điều chỉnh các giao dịch thương mại quốc tế.
II. Phạm vi áp dụng của CISG
Phạm vi áp dụng của CISG được quy định rõ ràng trong các điều khoản đầu tiên của công ước. Theo Điều 1, CISG áp dụng cho các hợp đồng mua bán hàng hóa giữa các bên có trụ sở thương mại tại các quốc gia khác nhau, miễn là cả hai quốc gia đều là thành viên của công ước hoặc có quy định khác trong hợp đồng. Tuy nhiên, CISG không áp dụng cho một số loại hàng hóa nhất định, như hàng hóa tiêu dùng hoặc hàng hóa được bán tại đấu giá. Điều này tạo ra một số thách thức cho các bên trong việc xác định khi nào công ước có hiệu lực. Việc hiểu rõ phạm vi áp dụng của CISG là rất quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đã gia nhập công ước từ năm 2017. Các doanh nghiệp cần nắm vững các quy định này để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong các giao dịch quốc tế.
2.1. Các trường hợp áp dụng CISG
CISG áp dụng cho các hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế giữa các bên có trụ sở thương mại tại các quốc gia khác nhau. Điều này có nghĩa là các bên có thể tự do thỏa thuận về việc áp dụng CISG trong hợp đồng của mình. Tuy nhiên, công ước cũng có những điều khoản loại trừ, như hàng hóa tiêu dùng hoặc hàng hóa được bán tại đấu giá. Việc xác định rõ ràng các trường hợp áp dụng là rất quan trọng để tránh những tranh chấp pháp lý không cần thiết. Các bên cần phải xem xét kỹ lưỡng các quy định của CISG và các điều khoản trong hợp đồng để đảm bảo rằng họ đang hoạt động trong khuôn khổ pháp lý phù hợp.
III. Thực tiễn áp dụng CISG tại Việt Nam
Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên của CISG từ ngày 01/01/2017. Sự gia nhập này mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc tham gia vào thị trường quốc tế. Tuy nhiên, việc áp dụng CISG tại Việt Nam vẫn còn gặp nhiều thách thức. Các doanh nghiệp cần phải hiểu rõ các quy định của công ước và cách thức áp dụng chúng trong thực tiễn. Thực tiễn xét xử tại Việt Nam cho thấy rằng còn nhiều vấn đề chưa được thống nhất về phạm vi áp dụng của CISG, đặc biệt là trong các tranh chấp liên quan đến hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế. Do đó, việc nghiên cứu và phổ biến các quy định của CISG là rất cần thiết để nâng cao nhận thức và khả năng áp dụng của các bên liên quan.
3.1. Những thách thức trong việc áp dụng CISG
Mặc dù CISG đã được áp dụng tại Việt Nam, nhưng vẫn còn nhiều thách thức trong việc hiểu và áp dụng các quy định của công ước. Các doanh nghiệp thường gặp khó khăn trong việc xác định phạm vi áp dụng của CISG, đặc biệt là trong các trường hợp không rõ ràng. Ngoài ra, việc thiếu hụt thông tin và tài liệu hướng dẫn cụ thể về CISG cũng là một rào cản lớn. Do đó, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và tổ chức pháp lý để giúp các doanh nghiệp nắm vững các quy định của CISG và áp dụng chúng một cách hiệu quả trong các giao dịch thương mại quốc tế.
