Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Thuế TNDN Của Các Doanh Nghiệp Nhỏ Và Vừa Trên Địa Bàn Quận Bình Thạnh

• Tác giả: Bùi Tuấn Nghĩa
• Người hướng dẫn: PGS. Phan Đình Nguyên
• Trường học: Trường Đại Học Công Nghệ TP. HCM
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Thuế TNDN Của Doanh Nghiệp Nhỏ Và Vừa Tại Quận Bình Thạnh
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CÁM ƠN
• TÓM TẮT
• ABSTRACT
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do nghiên cứu đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Các nghiên cứu nước ngoài
• 1.2. Các nghiên cứu trong nước
• 1.3. Nhận xét và điểm mới đề tài nghiên cứu
• 1.3.1. Điểm mới đề tài nghiên cứu
• 1.3.2. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 2.1. Lý luận cơ bản về thuế TNDN và doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.1.1. Lý luận về thuế TNDN
• 2.1.1.1. Đặc điểm cơ bản của thuế TNDN
• 2.1.1.2. Các yếu tố cấu thành chi phí thuế TNDN
• 2.1.1.3. Vai trò của thuế TNDN
• 2.1.2. Lý luận về doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.1.2.1. Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.1.2.2. Đặc điểm doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.1.3. Lý luận về gánh nặng từ chi phí thuế TNDN của doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.1.3.1. Lý thuyết về gánh nặng từ thuế TNDN
• 2.1.3.1.1. Lý thuyết về gánh nặng thuế thực tế
• 2.1.3.1.2. Các thành phần cấu thành nên gánh nặng thuế thực tế
• 2.1.3.2. Tác động của gánh nặng từ chi phí thuế TNDN tới sự phát triển của DNNVV
• 2.1.4. Chính sách thuế TNDN hỗ trợ DNNVV giảm gánh nặng từ chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp
• 2.1.4.1. Chính sách thuế TNDN hỗ trợ DNNVV giảm gánh nặng từ chi phí thuế TNDN trên thế giới
• 2.1.4.2. Chính sách thuế TNDN hỗ trợ DNNVV giảm gánh nặng từ chi phí thuế TNDN ở Việt Nam
• 2.1.4.2.1. Chính sách thuế TNDN hỗ trợ riêng cho DNNVV
• 2.1.4.2.2. Chính sách thuế TNDN hỗ trợ cho doanh nghiệp nói chung (trong đó có DNNVV)
• 2.1.5. Các lý thuyết liên quan đến nghiên cứu
• 2.1.5.1. Lý thuyết về cơ cấu vốn
• 2.1.5.2. Lý thuyết chi phí chính trị (Political cost theory)
• 2.1.5.3. Lý thuyết quyền lực chính trị (Political power theory)
• 2.1.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.1.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3.1.2. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.2. Mô tả các biến trong mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3.2.1. Biến phụ thuộc
• 3.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến thuế TNDN của các DNNVV (Biến giải thích)
• 3.3. Nguồn dữ liệu nghiên cứu
• 3.4. Thiết kế nghiên cứu
• 3.4.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.2. Phương pháp chọn mẫu
• 3.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 4.1. Thực trạng về DNNVV ở địa bàn quận Bình Thạnh
• 4.2. Kết quả nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến thuế TNDN của các DNNVV trên địa bàn quận Bình Thạnh
• 4.2.1. Phân tích thống kê mô tả
• 4.2.2. Phân tích ma trận hệ số tương quan
• 4.2.3. Phân tích kết quả hồi quy
• 4.2.3.1. Kiểm định hiện tượng Đa cộng tuyến
• 4.2.3.2. Kiểm định phương sai thay đổi
• 4.2.3.3. Kiểm định tự tương quan
• 4.2.3.4. Kiểm định Breusch-Pagan cho việc lựa chọn giữa mô hình tác động ngẫu nhiên (Random Effect Model) và mô hình hồi quy gộp (Pooled OLS)
• 4.2.3.5. Kiểm định Hausman cho việc lựa chọn giữa mô hình tác động cố định (Fixed Effect Model) và mô hình tác động ngẫu nhiên (Random Effect Model)
• 4.2.3.6. Kết quả hồi quy mô hình tác động cố định (FEM)
• 4.3. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Kiến nghị hỗ trợ DNNVV trên địa bàn quận Bình Thạnh giảm gánh nặng từ chi phí thuế TNDN
• 5.2. Kiến nghị về việc bổ sung một số quy định trong chính sách thuế TNDN hỗ trợ DNNVV giảm gánh nặng từ chi phí thuế TNDN
• 5.3. Hạn chế đề tài và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.3.1. Hạn chế đề tài
• 5.3.2. Đề xuất cho hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH

I. Tổng Quan Thuế TNDN DNNVV Quận Bình Thạnh Giới Thiệu

Thuế TNDN đóng vai trò then chốt trong nguồn thu ngân sách quốc gia, định hướng phát triển kinh tế và đảm bảo công bằng xã hội. Đối với doanh nghiệp, chi phí thuế là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh. Nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến thuế TNDN của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Quận Bình Thạnh có ý nghĩa thiết thực trong quản lý kinh tế và quản lý doanh nghiệp. Theo Bùi Tuấn Nghĩa (2017), nghiên cứu này giúp đánh giá các nhân tố tác động, đề xuất hoàn thiện chính sách thuế, giảm thiểu chi phí thuế và nâng cao hiệu quả kinh doanh. DNNVV chiếm tỷ lệ lớn trong nền kinh tế, tạo việc làm và đóng góp vào GDP. Việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến thuế TNDN giúp các doanh nghiệp này tối ưu hóa hoạt động và đóng góp hiệu quả hơn vào ngân sách nhà nước.

1.1. Vai trò của thuế TNDN đối với ngân sách nhà nước

Thuế TNDN là nguồn thu quan trọng, chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng thu ngân sách nhà nước. Nguồn thu này được sử dụng để tài trợ cho các hoạt động của chính phủ, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế và các dịch vụ công cộng khác. Việc quản lý hiệu quả nguồn thu từ thuế TNDN giúp đảm bảo sự ổn định tài chính và phát triển kinh tế của đất nước. Theo số liệu thống kê, thuế TNDN đóng góp một phần lớn vào tổng thu ngân sách, cho thấy tầm quan trọng của nó trong việc duy trì hoạt động của nhà nước.

1.2. Tầm quan trọng của DNNVV trong nền kinh tế Việt Nam

DNNVV đóng vai trò quan trọng trong tạo việc làm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đóng góp vào ngân sách nhà nước. Các doanh nghiệp này thường linh hoạt, dễ thích ứng với thay đổi của thị trường và có khả năng tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ đa dạng. Sự phát triển của DNNVV góp phần vào sự ổn định và bền vững của nền kinh tế. Theo thống kê, DNNVV chiếm phần lớn số lượng doanh nghiệp tại Việt Nam và đóng góp đáng kể vào GDP.

II. Thách Thức Thuế TNDN Cho DNNVV Tại Quận Bình Thạnh

Mặc dù có vai trò quan trọng, DNNVV thường gặp nhiều khó khăn trong việc tuân thủ các quy định về thuế TNDN. Sự phức tạp của luật thuế, thiếu nguồn lực tài chính và nhân lực chuyên môn là những thách thức lớn. Điều này có thể dẫn đến sai sót trong kê khai thuế, tăng rủi ro bị phạt và ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh. Nghiên cứu của Bùi Tuấn Nghĩa (2017) chỉ ra rằng, việc hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến thuế TNDN giúp DNNVV giảm thiểu gánh nặng thuế và nâng cao năng lực cạnh tranh. Ngoài ra, sự thay đổi liên tục của chính sách thuế TNDN cũng tạo ra những khó khăn nhất định cho DNNVV trong việc thích ứng và tuân thủ.

2.1. Sự phức tạp của quy định thuế TNDN hiện hành

Hệ thống luật thuế TNDN hiện hành thường xuyên thay đổi và có nhiều quy định phức tạp, gây khó khăn cho DNNVV trong việc hiểu và tuân thủ. Các quy định về chi phí được trừ, doanh thu chịu thuế, và các khoản ưu đãi thuế có thể không rõ ràng, dẫn đến việc áp dụng sai và phát sinh tranh chấp với cơ quan thuế. Việc đơn giản hóa và minh bạch hóa các quy định thuế là cần thiết để giảm bớt gánh nặng cho DNNVV.

2.2. Hạn chế về nguồn lực của DNNVV trong quản lý thuế

DNNVV thường có nguồn lực tài chính và nhân lực hạn chế, gây khó khăn trong việc đầu tư vào hệ thống kế toán, phần mềm quản lý thuế và thuê chuyên gia tư vấn. Điều này dẫn đến việc quản lý thuế không hiệu quả, tăng rủi ro sai sót và bị phạt. Việc hỗ trợ DNNVV nâng cao năng lực quản lý thuế là cần thiết để đảm bảo tuân thủ và tối ưu hóa chi phí thuế.

2.3. Rủi ro và chi phí tuân thủ thuế TNDN cho DNNVV

Việc không tuân thủ các quy định về thuế TNDN có thể dẫn đến rủi ro bị phạt, truy thu thuế và ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp. Chi phí tuân thủ thuế bao gồm chi phí thuê kế toán, tư vấn thuế, chi phí đào tạo nhân viên và chi phí thời gian để thực hiện các thủ tục kê khai, nộp thuế. Việc giảm thiểu rủi ro và chi phí tuân thủ thuế là mục tiêu quan trọng của DNNVV.

III. Các Yếu Tố Nội Tại Ảnh Hưởng Thuế TNDN DNNVV Bình Thạnh

Nhiều yếu tố nội tại của DNNVV ảnh hưởng đến thuế TNDN phải nộp. Quy mô doanh nghiệp, hiệu quả hoạt động, cơ cấu vốn và chính sách kế toán là những yếu tố quan trọng. Doanh nghiệp có quy mô lớn hơn thường có lợi thế về quy mô và khả năng tiếp cận các nguồn lực, trong khi doanh nghiệp có hiệu quả hoạt động cao hơn sẽ tạo ra lợi nhuận lớn hơn và do đó phải nộp thuế TNDN nhiều hơn. Theo nghiên cứu của Bùi Tuấn Nghĩa (2017), các yếu tố này cần được xem xét kỹ lưỡng để đưa ra các giải pháp tối ưu hóa chi phí thuế.

3.1. Tác động của quy mô doanh nghiệp SIZE đến thuế TNDN

Quy mô doanh nghiệp, thường được đo lường bằng tổng tài sản hoặc doanh thu, có thể ảnh hưởng đến thuế TNDN phải nộp. Doanh nghiệp lớn hơn có thể có lợi thế về quy mô, khả năng tiếp cận các nguồn lực và các ưu đãi thuế. Tuy nhiên, doanh nghiệp lớn hơn cũng có thể phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn từ cơ quan thuế và các quy định pháp lý phức tạp hơn.

3.2. Ảnh hưởng của hiệu quả hoạt động ROE đến nghĩa vụ thuế

Hiệu quả hoạt động, thường được đo lường bằng tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thuế TNDN. Doanh nghiệp có ROE cao hơn thường tạo ra lợi nhuận lớn hơn và do đó phải nộp thuế TNDN nhiều hơn. Tuy nhiên, doanh nghiệp có thể sử dụng các biện pháp quản lý thuế để giảm thiểu gánh nặng thuế mà vẫn duy trì hiệu quả hoạt động.

3.3. Cơ cấu vốn LEV và tác động đến chi phí thuế TNDN

Cơ cấu vốn, thường được đo lường bằng tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (LEV), có thể ảnh hưởng đến thuế TNDN. Việc sử dụng nợ có thể giúp doanh nghiệp giảm thuế TNDN do chi phí lãi vay được trừ vào thu nhập chịu thuế. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều nợ có thể làm tăng rủi ro tài chính và ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp.

IV. Yếu Tố Bên Ngoài Tác Động Thuế TNDN DNNVV Bình Thạnh

Ngoài các yếu tố nội tại, thuế TNDN của DNNVV còn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như chính sách thuế TNDN, môi trường kinh doanh và các quy định pháp lý. Chính sách thuế TNDN có thể thay đổi theo thời gian, ảnh hưởng đến chi phí thuế của doanh nghiệp. Môi trường kinh doanh thuận lợi có thể giúp doanh nghiệp tăng doanh thu và lợi nhuận, trong khi các quy định pháp lý phức tạp có thể làm tăng chi phí tuân thủ. Nghiên cứu của Bùi Tuấn Nghĩa (2017) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân tích các yếu tố bên ngoài để đưa ra các quyết định kinh doanh phù hợp.

4.1. Ảnh hưởng của chính sách thuế TNDN đến DNNVV

Chính sách thuế TNDN, bao gồm thuế suất, các khoản ưu đãi thuế, và các quy định về chi phí được trừ, có ảnh hưởng trực tiếp đến thuế TNDN phải nộp của DNNVV. Sự thay đổi trong chính sách thuế có thể tạo ra cơ hội hoặc thách thức cho doanh nghiệp. Việc theo dõi và phân tích chính sách thuế là cần thiết để đưa ra các quyết định kinh doanh phù hợp.

4.2. Tác động của môi trường kinh doanh đến lợi nhuận và thuế

Môi trường kinh doanh, bao gồm các yếu tố như tăng trưởng kinh tế, lạm phát, lãi suất, và cạnh tranh, có thể ảnh hưởng đến doanh thu và lợi nhuận của DNNVV. Môi trường kinh doanh thuận lợi có thể giúp doanh nghiệp tăng doanh thu và lợi nhuận, trong khi môi trường kinh doanh khó khăn có thể làm giảm doanh thu và lợi nhuận. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến thuế TNDN phải nộp.

4.3. Vai trò của quy định pháp lý trong quản lý thuế TNDN

Các quy định pháp lý, bao gồm luật thuế, luật kế toán, và các quy định về quản lý doanh nghiệp, có vai trò quan trọng trong việc quản lý thuế TNDN. Việc tuân thủ các quy định pháp lý là bắt buộc và có thể ảnh hưởng đến chi phí tuân thủ và rủi ro pháp lý của doanh nghiệp. Việc hiểu rõ và tuân thủ các quy định pháp lý là cần thiết để đảm bảo hoạt động kinh doanh hợp pháp và hiệu quả.

V. Giải Pháp Giảm Gánh Nặng Thuế TNDN Cho DNNVV Bình Thạnh

Để giảm gánh nặng thuế TNDN cho DNNVV tại Quận Bình Thạnh, cần có các giải pháp đồng bộ từ phía doanh nghiệp và chính phủ. Doanh nghiệp cần nâng cao năng lực quản lý thuế, tối ưu hóa chi phí và tận dụng các ưu đãi thuế. Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện chính sách thuế TNDN, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và hỗ trợ DNNVV tiếp cận các nguồn lực. Nghiên cứu của Bùi Tuấn Nghĩa (2017) đề xuất các giải pháp cụ thể để giúp DNNVV giảm thiểu chi phí thuế và nâng cao năng lực cạnh tranh.

5.1. Nâng cao năng lực quản lý thuế cho DNNVV

DNNVV cần đầu tư vào việc nâng cao năng lực quản lý thuế thông qua đào tạo nhân viên, sử dụng phần mềm quản lý thuế và thuê chuyên gia tư vấn. Việc quản lý thuế hiệu quả giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định, tránh sai sót và tối ưu hóa chi phí thuế. Các khóa đào tạo về kê khai thuế TNDN, quy định thuế TNDN sẽ giúp ích rất nhiều.

5.2. Tối ưu hóa chi phí và tận dụng ưu đãi thuế TNDN

DNNVV cần rà soát và tối ưu hóa các khoản chi phí để giảm thu nhập chịu thuế. Đồng thời, doanh nghiệp cần tận dụng các ưu đãi thuế hiện hành, như ưu đãi thuế cho doanh nghiệp mới thành lập, doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực ưu đãi, và doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động. Việc này giúp giảm đáng kể số thuế TNDN phải nộp.

5.3. Kiến nghị hoàn thiện chính sách thuế TNDN hỗ trợ DNNVV

Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện chính sách thuế TNDN theo hướng đơn giản hóa thủ tục, minh bạch hóa quy định và tăng cường hỗ trợ cho DNNVV. Các biện pháp hỗ trợ có thể bao gồm giảm thuế suất, mở rộng phạm vi các khoản chi phí được trừ, và tăng cường tư vấn, hướng dẫn về thuế cho doanh nghiệp. Cần có những chính sách ưu đãi thuế TNDN riêng cho DNNVV.

VI. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Thuế TNDN Cho DNNVV

Nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến thuế TNDN của DNNVV tại Quận Bình Thạnh đã xác định được các yếu tố quan trọng như quy mô doanh nghiệp, hiệu quả hoạt động, cơ cấu vốn, chính sách thuế TNDN và môi trường kinh doanh. Các giải pháp giảm gánh nặng thuế cần được thực hiện đồng bộ từ phía doanh nghiệp và chính phủ. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá tác động của các chính sách hỗ trợ thuế đến hiệu quả hoạt động của DNNVV và đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế.

6.1. Tóm tắt kết quả nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các yếu tố như quy mô doanh nghiệp, hiệu quả hoạt động, cơ cấu vốn, chính sách thuế TNDN và môi trường kinh doanh đều có ảnh hưởng đến thuế TNDN của DNNVV. Mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố có thể khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm của từng doanh nghiệp và điều kiện kinh tế xã hội.

6.2. Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo về thuế TNDN và DNNVV

Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá tác động của các chính sách hỗ trợ thuế đến hiệu quả hoạt động của DNNVV. Ngoài ra, có thể nghiên cứu về vai trò của công nghệ và đổi mới sáng tạo trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của DNNVV và giảm thiểu chi phí thuế. Nghiên cứu về quản lý thuế hiệu quả cũng là một hướng đi tiềm năng.

Tổng quan nghiên cứu

Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu, chiếm khoảng 97% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam, sử dụng hơn 62% lao động và đóng góp khoảng 45% GDP cùng 33% nguồn thu ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, DNNVV thường gặp nhiều khó khăn như quy mô nhỏ, trình độ quản lý thấp, hạn chế trong tiếp cận vốn vay và áp lực từ nghĩa vụ thuế, đặc biệt là thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN). Chi phí thuế TNDN không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận giữ lại mà còn tạo ra gánh nặng tài chính, kìm hãm sự phát triển của DNNVV.

Luận văn tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến thuế TNDN của các DNNVV trên địa bàn quận Bình Thạnh trong giai đoạn 2011-2015, với mục tiêu xác định và đo lường mức độ tác động của các yếu tố này nhằm đề xuất giải pháp giúp các doanh nghiệp tiết kiệm chi phí thuế, tăng lợi nhuận giữ lại để tái đầu tư và phát triển. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong quản lý kinh tế và hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, đồng thời góp phần hoàn thiện chính sách thuế TNDN hỗ trợ DNNVV tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về gánh nặng thuế TNDN, bao gồm:

• Lý thuyết gánh nặng thuế thực tế: Định nghĩa gánh nặng thuế là tổng chi phí thuế TNDN thực tế, gánh nặng thuế VAT ở khâu lưu thông hàng hóa và chi phí tuân thủ thuế. Gánh nặng này ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận giữ lại của doanh nghiệp, từ đó tác động đến khả năng tái đầu tư và phát triển.

• Lý thuyết cơ cấu vốn: Phân tích ảnh hưởng của cấu trúc vốn (vốn chủ sở hữu và nợ vay) đến chi phí thuế TNDN, trong đó chi phí lãi vay được khấu trừ khi tính thuế giúp giảm cơ sở thuế.

• Lý thuyết chi phí chính trị và quyền lực chính trị: Giải thích mối quan hệ giữa quy mô doanh nghiệp và chi phí thuế TNDN, trong đó doanh nghiệp lớn có thể chịu chi phí thuế cao hơn do sự chú ý của Nhà nước (chi phí chính trị) hoặc có thể tận dụng nguồn lực để giảm chi phí thuế (quyền lực chính trị).

Các khái niệm chính bao gồm: quy mô doanh nghiệp (SIZE), tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), hệ số nợ (LEV), kết cấu tài sản cố định (AS), gánh nặng thuế VAT (TTB), và biến kiểm soát năm tài chính (YEAR).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng:

• Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu thực tế từ báo cáo tài chính của 62 DNNVV trên địa bàn quận Bình Thạnh trong giai đoạn 2011-2015.

• Phương pháp chọn mẫu: Mẫu được lựa chọn theo tiêu chí doanh nghiệp nhỏ và vừa theo Luật hỗ trợ DNNVV (2017), đảm bảo tính đại diện cho nhóm nghiên cứu.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm Stata 10.0 để thực hiện các phân tích thống kê mô tả, ma trận hệ số tương quan, kiểm định đa cộng tuyến (VIF), phương sai thay đổi, tự tương quan, và lựa chọn mô hình hồi quy phù hợp (Fixed Effect Model - FEM). Mô hình hồi quy được xây dựng để đo lường ảnh hưởng của các nhân tố đến tỷ lệ thuế suất thuế TNDN thực tế (ETR).

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 7 năm 2017, bao gồm thu thập dữ liệu, xử lý số liệu và phân tích kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của kết cấu tài sản (AS): Kết cấu tài sản cố định có tác động âm mạnh nhất đến thuế TNDN (β = -0,0841), cho thấy doanh nghiệp có tỷ lệ tài sản cố định cao sẽ tận dụng được chi phí khấu hao để giảm cơ sở thuế, từ đó giảm chi phí thuế TNDN.

2. Ảnh hưởng của hệ số nợ (LEV): Hệ số nợ cũng có tác động âm đáng kể (β = -0,0372), phản ánh việc sử dụng nợ vay giúp doanh nghiệp tận dụng lá chắn thuế từ chi phí lãi vay, giảm chi phí thuế TNDN.

3. Ảnh hưởng của tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE): Tỷ suất sinh lời có tác động âm (β = -0,0169), cho thấy doanh nghiệp có lợi nhuận trên vốn cao có thể giảm gánh nặng thuế thông qua các chính sách thuế ưu đãi hoặc kế hoạch thuế hợp lý.

4. Ảnh hưởng của gánh nặng thuế VAT (TTB): Gánh nặng thuế VAT ở khâu lưu thông hàng hóa có tác động âm (β = -0,0159), cho thấy doanh nghiệp chịu ảnh hưởng từ thuế gián thu này, làm tăng tổng gánh nặng thuế thực tế.

5. Ảnh hưởng của quy mô doanh nghiệp (SIZE): Quy mô doanh nghiệp có tác động dương nhỏ (β = 0,0098), cho thấy doanh nghiệp lớn hơn có thể chịu chi phí thuế TNDN cao hơn, phù hợp với lý thuyết chi phí chính trị.

6. Biến kiểm soát năm tài chính (YEAR): Không có ý nghĩa thống kê, cho thấy không có sự biến động đáng kể theo năm trong giai đoạn nghiên cứu.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các lý thuyết và nghiên cứu trước đây trên thế giới. Tác động âm của kết cấu tài sản và hệ số nợ thể hiện rõ vai trò của các khoản chi phí hợp lý được trừ khi tính thuế, giúp doanh nghiệp giảm chi phí thuế TNDN. Tỷ suất sinh lời âm với gánh nặng thuế cho thấy doanh nghiệp có hiệu quả kinh doanh cao có thể tận dụng các ưu đãi thuế hoặc kế hoạch thuế để giảm chi phí. Gánh nặng thuế VAT làm tăng tổng chi phí thuế thực tế, đặc biệt với các DNNVV có khả năng chuyển phần lớn gánh nặng thuế này sang người tiêu dùng còn hạn chế.

Mối quan hệ dương giữa quy mô doanh nghiệp và chi phí thuế TNDN phản ánh chi phí chính trị tăng theo quy mô, khi doanh nghiệp lớn hơn thường bị chú ý nhiều hơn từ cơ quan thuế và xã hội. Kết quả này cũng cho thấy các DNNVV cần có chính sách hỗ trợ riêng biệt để giảm gánh nặng thuế, giúp tăng lợi nhuận giữ lại và khả năng tái đầu tư.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ hồi quy thể hiện hệ số β của từng nhân tố và bảng phân tích thống kê mô tả các biến trong mô hình, giúp minh họa rõ ràng mức độ ảnh hưởng và ý nghĩa thống kê của từng yếu tố.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Đơn giản hóa thủ tục kê khai và quản lý thuế TNDN cho DNNVV: Giảm chi phí tuân thủ thuế bằng cách áp dụng các mẫu biểu kê khai đơn giản, giảm tần suất kê khai, và tăng cường hỗ trợ kỹ thuật cho doanh nghiệp. Chủ thể thực hiện: Cơ quan Thuế quận Bình Thạnh và Bộ Tài chính. Thời gian: 1-2 năm.

2. Ưu đãi thuế suất và mở rộng các khoản được trừ thuế cho DNNVV: Áp dụng mức thuế suất ưu đãi thấp hơn cho DNNVV và mở rộng các khoản chi phí hợp lý được trừ khi tính thuế, đặc biệt là chi phí khấu hao tài sản cố định và chi phí lãi vay. Chủ thể thực hiện: Chính phủ và Quốc hội. Thời gian: 2-3 năm.

3. Hỗ trợ tiếp cận vốn vay ưu đãi và tư vấn tài chính, thuế: Tạo điều kiện cho DNNVV tiếp cận nguồn vốn vay với lãi suất ưu đãi và cung cấp dịch vụ tư vấn thuế, kế toán nhằm giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí thuế. Chủ thể thực hiện: Ngân hàng Nhà nước, các tổ chức tín dụng và các trung tâm tư vấn doanh nghiệp. Thời gian: liên tục.

4. Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực quản trị tài chính cho DNNVV: Tổ chức các khóa đào tạo về quản lý tài chính, kế toán và thuế cho chủ doanh nghiệp và nhân viên nhằm nâng cao hiệu quả quản trị dòng tiền và giảm thiểu rủi ro thuế. Chủ thể thực hiện: Sở Kế hoạch và Đầu tư, các trường đại học và tổ chức đào tạo. Thời gian: 1-3 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Chủ sở hữu và nhà quản lý DNNVV: Nhận biết các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí thuế TNDN để áp dụng các giải pháp tiết kiệm thuế, nâng cao lợi nhuận và khả năng tái đầu tư.

2. Cơ quan quản lý thuế và chính sách: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách thuế, thiết kế các ưu đãi phù hợp nhằm hỗ trợ phát triển DNNVV.

3. Các tổ chức tài chính và ngân hàng: Hiểu rõ đặc điểm tài chính và gánh nặng thuế của DNNVV để xây dựng các sản phẩm tín dụng và dịch vụ tư vấn phù hợp.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Kế toán, Tài chính: Tham khảo mô hình nghiên cứu và phương pháp phân tích để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về thuế và doanh nghiệp nhỏ.

Câu hỏi thường gặp

1. Thuế TNDN ảnh hưởng như thế nào đến lợi nhuận của DNNVV?
   Chi phí thuế TNDN làm giảm trực tiếp lợi nhuận giữ lại của doanh nghiệp, vốn là nguồn lực chính để tái đầu tư và phát triển. Gánh nặng thuế cao có thể kìm hãm sự phát triển của DNNVV.

2. Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến chi phí thuế TNDN của DNNVV?
   Kết cấu tài sản cố định và hệ số nợ có ảnh hưởng âm mạnh nhất, giúp giảm chi phí thuế thông qua khấu hao và chi phí lãi vay được trừ khi tính thuế.

3. Tại sao quy mô doanh nghiệp lại có tác động dương đến chi phí thuế TNDN?
   Doanh nghiệp lớn hơn thường chịu chi phí chính trị cao hơn, bị chú ý nhiều hơn từ cơ quan thuế và xã hội, dẫn đến chi phí thuế TNDN cao hơn.

4. Gánh nặng thuế VAT ảnh hưởng thế nào đến DNNVV?
   DNNVV chịu gánh nặng thuế VAT ở khâu lưu thông hàng hóa, đặc biệt khi không thể chuyển phần lớn thuế này sang người tiêu dùng, làm tăng tổng chi phí thuế thực tế.

5. Làm thế nào để DNNVV giảm được chi phí thuế TNDN?
   Doanh nghiệp có thể tận dụng các ưu đãi thuế, tối ưu cấu trúc vốn, tăng tỷ lệ tài sản cố định để hưởng lợi từ khấu hao, đồng thời nâng cao quản trị tài chính và sử dụng dịch vụ tư vấn thuế hiệu quả.

Kết luận

• Luận văn đã xác định 5 nhân tố chính ảnh hưởng đến chi phí thuế TNDN của DNNVV trên địa bàn quận Bình Thạnh: kết cấu tài sản, hệ số nợ, tỷ suất sinh lời, gánh nặng thuế VAT và quy mô doanh nghiệp.
• Kết cấu tài sản và hệ số nợ có tác động giảm chi phí thuế TNDN mạnh nhất, trong khi quy mô doanh nghiệp có tác động tăng chi phí thuế.
• Gánh nặng thuế VAT và chi phí tuân thủ thuế cũng góp phần làm tăng tổng gánh nặng thuế thực tế của DNNVV.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp hỗ trợ DNNVV giảm chi phí thuế, tăng lợi nhuận giữ lại và phát triển bền vững.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các kiến nghị chính sách, đào tạo nâng cao năng lực quản trị thuế cho DNNVV và mở rộng nghiên cứu trên phạm vi rộng hơn.

Hành động ngay hôm nay: Các chủ doanh nghiệp và cơ quan quản lý nên áp dụng kết quả nghiên cứu để tối ưu hóa chi phí thuế và hoàn thiện chính sách hỗ trợ DNNVV, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và quốc gia.