Luận văn thạc sĩ: Nguyên tắc và giải pháp đồng quản lý tại Khu bảo tồn Thần Sa Phượng Hoàng, Võ Nhai, Thái Nguyên

• Tác giả: Điền Thị Hồng
• Người hướng dẫn: PGS. Lê Sỹ Trung
• Trường học: Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Lâm học
• Đề tài: Nghiên cứu đề xuất một số nguyên tắc và giải pháp đồng quản lý tại khu bảo tồn Thần Sa - Phượng Hoàng, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
• 1.1. Khái niệm đồng quản lý
• 1.2. Tính pháp lý về quản lý rừng đặc dụng
• 1.3. Đồng quản lý nhằm kết hợp giữa bảo tồn thiên nhiên với sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững
• 1.4. Cơ sở thực tiễn
• 1.4.1. Đồng quản lý rừng đặc dụng vận dụng khoa học tiên tiến kết hợp kiến thức bản địa
• 1.4.2. Đồng quản lý rừng đặc dụng giải quyết mâu thuẫn giữa lợi ích Quốc gia và lợi ích các bên liên quan
• 1.4.3. Đồng quản lý rừng đặc dụng với chiến lược xóa đói giảm nghèo
• 1.5. Tình hình nghiên cứu ở ngoài nước
• 1.6. Tình hình nghiên cứu ở trong nước
• 2. CHƯƠNG 2: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN THẦN SA - PHƯỢNG HOÀNG
• 2.1. Điều kiện tự nhiên khu BTTN Thần Sa - Phượng Hoàng
• 2.2. Vị trí địa lý
• 2.3. Thực trạng kinh tế. Kinh tế - xã hội
• 2.4. Thực trạng cơ sở hạ tầng xã hội. Tình hình kinh tế, xã hội xã Thượng Nung
• 2.5. Lịch sử hình thành xã Thượng Nung
• 2.6. Cơ sở hạ tầng
• 2.7. Tình hình dân sinh
• 3. CHƯƠNG 3: MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 3.1.1. Mục tiêu tổng quát
• 3.1.2. Mục tiêu cụ thể
• 3.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.2.1. Phạm vi nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Phương pháp kế thừa số liệu thứ cấp
• 3.4.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp
• 3.5. Xử lý số liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Thực trạng tài nguyên rừng tại khu Bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.1.1. Thảm thực vật rừng
• 4.1.2. Hiện trạng khu hệ thực vật
• 4.1.3. Hiện trạng khu hệ động vật
• 4.1.4. Thực trạng một số loài động - thực vật quý hiếm
• 4.2. Thực trạng công tác quản lý bảo vệ rừng tại khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.2.1. Sự phụ thuộc của người dân vào rừng
• 4.2.2. Cơ cấu tổ chức ban quản lý khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.2.3. Kết quả công tác quản lý bảo vệ rừng tại Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng từ năm 2009 - 2011
• 4.2.4. Thuận lợi, khó khăn, cơ hội, thách thức trong công tác quản lý bảo vệ rừng tại khu BTTN Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.3. Phân tích các bên liên quan
• 4.3.1. Phân tích mối quan tâm và vai trò của các bên liên quan
• 4.3.2. Phân tích mâu thuẫn và khả năng hợp tác giữa các bên liên quan
• 4.4. Phong tục tập quán, kiến thức và thể chế bản địa của cộng đồng dân cư tại xã Thượng Nung liên quan đến công tác quản lý rừng
• 4.4.1. Trong đời sống hàng ngày và sản xuất nông nghiệp
• 4.4.2. Trong khai thác sử dụng lâm sản
• 4.5. Đề xuất một số nguyên tắc và giải pháp thực hiện đồng quản lý rừng Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.5.1. Đề xuất một số nguyên tắc
• 4.5.2. Đề xuất một số giải pháp thực hiện đồng quản lý rừng Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đồng quản lý

Đồng quản lý là một phương thức quản lý tài nguyên thiên nhiên dựa trên sự hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm cộng đồng địa phương, nhà nước và các tổ chức khác. Tại Khu bảo tồn Thần Sa Phượng Hoàng, đồng quản lý được xem là giải pháp hiệu quả để giải quyết mâu thuẫn giữa bảo tồn và phát triển kinh tế. Các bên cùng tham gia vào quá trình ra quyết định, chia sẻ trách nhiệm và quyền lợi, đảm bảo sự bền vững của tài nguyên rừng.

1.1. Khái niệm đồng quản lý

Đồng quản lý được định nghĩa là sự chia sẻ quyền ra quyết định giữa các bên liên quan trong việc quản lý tài nguyên thiên nhiên. Tại Khu bảo tồn Thần Sa Phượng Hoàng, điều này bao gồm sự hợp tác giữa Ban quản lý khu bảo tồn và cộng đồng địa phương. Các bên cùng thỏa thuận về cách thức quản lý, bảo vệ và sử dụng tài nguyên rừng một cách bền vững.

1.2. Tính pháp lý của đồng quản lý

Các văn bản pháp lý như Luật Bảo vệ và Phát triển rừng và Luật Đa dạng sinh học đã tạo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện đồng quản lý tại Khu bảo tồn Thần Sa Phượng Hoàng. Các quy định này cho phép cộng đồng địa phương tham gia vào quản lý rừng, đồng thời đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của các bên.

II. Bảo tồn đa dạng sinh học

Khu bảo tồn Thần Sa Phượng Hoàng là nơi có hệ sinh thái đa dạng, với nhiều loài động thực vật quý hiếm. Bảo tồn đa dạng sinh học là mục tiêu chính của khu bảo tồn, đòi hỏi sự kết hợp giữa khoa học kỹ thuật và kiến thức bản địa. Đồng quản lý đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển hệ sinh thái này.

2.1. Hiện trạng đa dạng sinh học

Khu bảo tồn có hệ thực vật phong phú với nhiều loài quý hiếm như gỗ đỏ, lan hài, và hệ động vật đa dạng bao gồm các loài như voọc mũi hếch, gấu ngựa. Tuy nhiên, tình trạng khai thác trái phép và săn bắn đang đe dọa nghiêm trọng đến sự tồn tại của các loài này.

2.2. Giải pháp bảo tồn

Các giải pháp bảo tồn được đề xuất bao gồm tăng cường giám sát, nâng cao nhận thức cộng đồng, và áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến. Đồng quản lý giúp huy động sự tham gia của cộng đồng địa phương trong việc bảo vệ tài nguyên rừng, đồng thời tạo nguồn thu nhập bền vững cho người dân.

III. Phát triển bền vững

Phát triển bền vững là mục tiêu quan trọng tại Khu bảo tồn Thần Sa Phượng Hoàng, đòi hỏi sự cân bằng giữa bảo tồn và phát triển kinh tế. Đồng quản lý giúp giải quyết mâu thuẫn giữa lợi ích quốc gia và lợi ích địa phương, đồng thời góp phần xóa đói giảm nghèo cho cộng đồng dân cư.

3.1. Kết hợp bảo tồn và phát triển

Đồng quản lý tạo cơ hội cho cộng đồng địa phương tham gia vào các hoạt động du lịch sinh thái, khai thác lâm sản bền vững, và các dịch vụ môi trường. Điều này không chỉ giúp bảo vệ tài nguyên rừng mà còn tạo nguồn thu nhập ổn định cho người dân.

3.2. Chiến lược xóa đói giảm nghèo

Thông qua đồng quản lý, các chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương được triển khai, giúp cải thiện đời sống của người dân. Các hoạt động như trồng rừng, nuôi ong, và phát triển du lịch sinh thái đã góp phần nâng cao thu nhập và giảm tỷ lệ nghèo tại Võ Nhai, Thái Nguyên.

IV. Vai trò của cộng đồng địa phương

Cộng đồng địa phương đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và bảo vệ Khu bảo tồn Thần Sa Phượng Hoàng. Sự tham gia của họ không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn đảm bảo tính bền vững của các giải pháp bảo tồn.

4.1. Kiến thức bản địa

Cộng đồng địa phương sở hữu kiến thức bản địa quý giá về hệ sinh thái rừng. Việc kết hợp kiến thức này với khoa học kỹ thuật hiện đại giúp nâng cao hiệu quả quản lý và bảo tồn tài nguyên rừng.

4.2. Hợp tác quản lý

Các tổ chức cộng đồng được thành lập để tham gia vào quá trình đồng quản lý. Họ có trách nhiệm giám sát, bảo vệ rừng, và tham gia vào các quyết định liên quan đến quản lý tài nguyên thiên nhiên.