Nguyên Tắc Tranh Tụng và Vai Trò Trong Giải Quyết Tranh Chấp Kinh Doanh Thương Mại Tại Tòa Án

• Tác giả: Trịnh Xuân Trúc
• Người hướng dẫn: PGS. Phạm Duy Nghĩa
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP.HCM
• Chuyên ngành: Luật Kinh Tế
• Đề tài: Nguyên Tắc Tranh Tụng Trong Giải Quyết Tranh Chấp Kinh Doanh, Thương Mại Tại Tòa Án
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ TRANH TỤNG TRONG GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP KINH DOANH, THƯƠNG MẠI TẠI TÒA ÁN
• 1.1. Khái quát về kinh doanh thương mại và giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại tại Tòa
• 1.2. Khái niệm tranh chấp kinh doanh, thương mại
• 1.3. Đặc điểm tranh chấp kinh doanh, thương mại
• 1.4. Khái quát tranh tụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại
• 1.5. Khái niệm về tranh tụng
• 1.6. Đặc điểm tranh tụng trong tố tụng
• 1.7. Mục tiêu và sự tác động của tranh tụng trong hoạt động tố tụng
• 1.8. Vai trò của tranh tụng trong tố tụng
• 1.8.1. Vai trò của tranh tụng trong tố tụng nói chung
• 1.8.2. Vai trò của tranh tụng trong hoạt động giải quyết các loại án
• 1.8.3. Trong xác định sự thật khách quan của vụ án
• 1.8.4. Trong giải quyết vụ án khách quan và toàn diện
• 1.8.5. Vai trò giáo dục ý thức pháp luật của nhân dân
• 1.8.6. Trong giải quyết các tranh chấp dân sự và kinh doanh thương mại
• 1.9. Chủ thể và vai trò của các chủ thể khi tham gia tranh tụng tại tòa
• 1.9.1. Thẩm phán và vai trò của Thẩm phán Tòa án
• 1.9.2. Nguyên đơn, bị đơn và vai trò của nguyên đơn, bị đơn, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên và vai trò của họ
• 1.10. Nội dung của tranh tụng tại Tòa án trong tố tụng dân sự. Vai trò các bên đương sự trong hoạt động thu thập và đánh giá chứng cứ
• 1.11. Thực hiện quyền xét hỏi tại phiên tòa
• 1.12. Trình bày quan điểm trong đánh giá chứng cứ và trong áp dụng pháp luật. Đề nghị phương pháp giải quyết tranh chấp giữa các bên
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TRANH TỤNG TRONG GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP KINH DOANH, THƯƠNG MẠI
• 2.1. Các loại hình tố tụng hiện nay
• 2.2. Hệ thống xét hỏi
• 2.3. Hệ thống tranh tụng
• 2.4. Hệ thống pha trộn. Khái quát về mô hình tố tụng dân sự Việt Nam hiện hành
• 2.5. Về những quy định chung
• 2.6. Về thủ tục giải quyết vụ án tại Tòa án cấp sơ thẩm
• 2.7. Về thủ tục giải quyết vụ án tại Tòa án cấp phúc thẩm
• 2.8. Về thủ tục xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật
• 2.9. Về thủ tục giải quyết việc dân sự
• 2.10. Về thủ tục công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoài
• 2.11. Về thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án
• 2.12. Thực trạng và những bất cập vướng mắc trong thực tiễn tranh tụng tại phiên Tòa ở nước ta hiện nay
• 2.13. Về thực trạng quy định pháp luật về tranh tụng hiện nay
• 2.14. Những bất cập, vướng mắc và tồn tại về thực tiễn tranh tụng trong giải quyết tranh chấp dân sự nói chung và kinh doanh, thương mại ở nước ta
• 2.15. Đội ngũ Thẩm phán
• 2.16. Đội ngũ Kiểm sát viên
• 2.17. Đội ngũ luật sư
• 2.18. Người tham gia tố tụng
• 2.19. Đánh giá về mô hình tố tụng dân sự Việt Nam theo pháp luật dân sự năm 2015
• 2.20. Tranh tụng là nguyên tắc trong tố tụng dân sự
• 2.21. Đề cao quyền tự định đoạt của đương sự
• 2.22. Nâng cao vai trò và trách nhiệm chứng minh của đương sự trong tố tụng
• 2.23. Nâng cao hiệu quả trong việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời
• 2.24. Nâng cao hiệu quả trong áp dụng thủ tục rút gọn trong tố tụng dân sự
• 3. CHƯƠNG 3: NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRANH TỤNG TRONG GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP KINH DOANH, THƯƠNG MẠI
• 3.1. Nâng cao hiệu quả hoạt động chứng minh trong tố tụng tranh tụng tại Tòa án
• 3.2. Hoàn thiện cơ sở pháp lý về vai trò tranh tụng trong hoạt động chứng minh của đương sự
• 3.3. Các giải pháp cụ thể hiện thực quyền chứng minh của đương sự trong hoạt động tranh tụng
• 3.4. Đề xuất thực hiện mô hình tố tụng tranh tụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại hiện nay
• 3.5. Cần quy định một trình tự, thủ tục tố tụng độc lập trong kinh doanh, thương mại
• 3.6. Thực hiện tranh tụng trong giải quyết các tranh chấp kinh doanh thương mại hiện nay
• 3.7. Những định hướng nâng cao hiệu quả hoạt động tranh tụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại tại Tòa án
• 3.8. Một số định hướng hoàn thiện mô hình tố tụng ở Việt Nam
• 3.9. Cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về nguyên tắc tranh tụng trong xét xử được bảo đảm
• 3.9.1. Về mặt pháp lý
• 3.9.2. Về mặt tổ chức
• 3.10. Bảo đảm cơ sở vật chất cho quá trình tranh tụng
• 3.11. Về chế độ, chính sách
• 3.12. Tăng cường sự phối hợp của các cơ quan liên quan trong quá trình tố tụng dân sự
• 3.13. Nâng cao nhận thức pháp luật tố tụng trong nhân dân
• DANH MỤC VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHẦN MỞ ĐẦU

I. Khái quát về kinh doanh thương mại và giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại tại Tòa án

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường hiện nay, tranh chấp kinh doanh, thương mại ngày càng trở nên phổ biến. Khái niệm tranh chấp được hiểu là sự bất đồng giữa các bên liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ trong các giao dịch thương mại. Theo quy định của pháp luật, tranh chấp kinh doanh, thương mại có thể phát sinh giữa các cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh và đều có mục đích lợi nhuận. Việc giải quyết các tranh chấp này tại Tòa án không chỉ đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên mà còn góp phần duy trì trật tự và ổn định trong hoạt động kinh doanh. Giải quyết tranh chấp thông qua tranh tụng tại Tòa án là một phương thức hiệu quả, giúp các bên có cơ hội trình bày quan điểm và chứng minh yêu cầu của mình. Điều này không chỉ thể hiện tính dân chủ trong hoạt động tố tụng mà còn nâng cao niềm tin của các nhà đầu tư vào hệ thống pháp luật.

1.1. Khái niệm tranh chấp kinh doanh thương mại

Khái niệm tranh chấp kinh doanh, thương mại được định nghĩa là những xung đột, bất đồng về quyền lợi giữa các chủ thể trong quá trình thực hiện các giao dịch thương mại. Theo Bộ luật Tố tụng dân sự, tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh giữa các cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh. Điều này cho thấy rằng không chỉ các doanh nghiệp mà cả các cá nhân tham gia vào hoạt động kinh doanh cũng có thể trở thành bên tranh chấp. Tranh chấp có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các điều khoản trong hợp đồng, hoặc các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu tài sản. Việc xác định rõ ràng khái niệm này là rất quan trọng để có thể áp dụng đúng các quy định pháp luật trong việc giải quyết tranh chấp.

1.2. Đặc điểm tranh chấp kinh doanh thương mại

Đặc điểm của tranh chấp kinh doanh, thương mại thường liên quan đến tính chất phức tạp và đa dạng của các quan hệ thương mại. Các tranh chấp này không chỉ đơn thuần là vấn đề pháp lý mà còn liên quan đến các yếu tố kinh tế, xã hội và văn hóa. Một trong những đặc điểm nổi bật là tính chất cạnh tranh trong môi trường kinh doanh, nơi mà các bên thường có lợi ích đối lập. Điều này dẫn đến việc các bên tham gia tranh tụng cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về chứng cứ và lập luận để bảo vệ quyền lợi của mình. Hơn nữa, tranh chấp trong lĩnh vực này thường có giá trị tài sản lớn, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và môi trường đầu tư. Do đó, việc giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả và công bằng là rất cần thiết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên và duy trì sự ổn định trong thị trường.

II. Thực trạng hoạt động tranh tụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Hoạt động tranh tụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại tại Tòa án hiện nay đang gặp nhiều khó khăn và thách thức. Một trong những vấn đề lớn nhất là sự thiếu hụt về nhận thức và hiểu biết của các bên tham gia về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong quá trình tranh tụng. Nhiều cá nhân và tổ chức chưa nhận thức đầy đủ về quyền tranh tụng của mình, dẫn đến việc không thể bảo vệ quyền lợi một cách hiệu quả. Hơn nữa, quy trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án còn tồn tại nhiều bất cập, như thời gian xử lý vụ án kéo dài, thủ tục phức tạp, và sự thiếu minh bạch trong các quyết định của Tòa án. Điều này không chỉ làm giảm niềm tin của các bên vào hệ thống pháp luật mà còn ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của họ.

2.1. Các loại hình tố tụng hiện nay

Hiện nay, có nhiều loại hình tố tụng được áp dụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại. Trong đó, hệ thống xét hỏi và hệ thống tranh tụng là hai mô hình chính. Hệ thống xét hỏi thường tập trung vào việc thẩm vấn các bên liên quan, trong khi hệ thống tranh tụng cho phép các bên tự do trình bày quan điểm và chứng minh yêu cầu của mình. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng mô hình xét hỏi vẫn chiếm ưu thế trong nhiều vụ án, dẫn đến việc tranh tụng không được thực hiện một cách hiệu quả. Điều này cần được xem xét và điều chỉnh để đảm bảo rằng quyền tranh tụng của các bên được thực hiện đầy đủ và công bằng.

2.2. Thực trạng và những bất cập vướng mắc trong thực tiễn tranh tụng

Thực trạng tranh tụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại hiện nay cho thấy nhiều bất cập. Các phiên tòa thường nặng về hoạt động xét hỏi hơn là tranh tụng, dẫn đến việc các bên không có đủ thời gian và cơ hội để trình bày quan điểm của mình. Hơn nữa, sự thiếu hụt về đội ngũ luật sư và chuyên gia pháp lý cũng làm giảm hiệu quả của quá trình tranh tụng. Nhiều vụ án kéo dài do các bên không có đủ chứng cứ hoặc không biết cách thu thập chứng cứ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên mà còn làm giảm hiệu quả của hệ thống Tòa án trong việc giải quyết tranh chấp.

III. Nâng cao hiệu quả tranh tụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Để nâng cao hiệu quả của tranh tụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại, cần có những giải pháp cụ thể và đồng bộ. Trước hết, cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật để nâng cao nhận thức của các bên về quyền và nghĩa vụ của mình trong quá trình tranh tụng. Bên cạnh đó, cần cải cách quy trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án, đơn giản hóa thủ tục và rút ngắn thời gian xử lý vụ án. Việc đào tạo và nâng cao năng lực cho đội ngũ thẩm phán, luật sư cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo rằng các vụ án được xử lý một cách công bằng và hiệu quả.

3.2. Nâng cao nhận thức pháp luật tố tụng trong nhân dân

Nâng cao nhận thức pháp luật về tranh tụng trong nhân dân là một yếu tố quan trọng để đảm bảo rằng các bên tham gia tranh tụng có đủ kiến thức và kỹ năng để bảo vệ quyền lợi của mình. Cần tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo về pháp luật cho các doanh nghiệp và cá nhân để họ hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của mình trong quá trình giải quyết tranh chấp. Điều này không chỉ giúp các bên tự tin hơn khi tham gia tranh tụng mà còn góp phần nâng cao chất lượng của hệ thống Tòa án.