Luận Văn Thạc Sĩ: Nghiên Cứu Các Yếu Tố Tác Động Đến Bảo Tồn Đa Dạng Sinh Học Tại Khu Bảo Tồn Nam Xuân Lạc, Chợ Đồn, Bắc Kạn

• Tác giả: Phan Trung Nghĩa
• Người hướng dẫn: ThS. Trương Quốc Hưng
• Trường học: Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Lâm nghiệp
• Đề tài: Nghiên Cứu Các Yếu Tố Tác Động Đến Bảo Tồn Đa Dạng Sinh Học Tại Khu Bảo Tồn Loài Và Sinh Cảnh Nam Xuân Lạc, Chợ Đồn, Bắc Kạn
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Ý nghĩa của đề tài
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 2.1. Một số khái niệm liên quan đến ĐDSH và bảo tồn đa dạng sinh học
• 2.2. Khái niệm về ĐDSH
• 2.3. Bảo tồn ĐDSH và một số phương pháp bảo tồn ĐDSH
• 2.3.1. Bảo tồn nguyên vị (in situ)
• 2.3.2. Bảo tồn chuyển vị (ex situ)
• 2.3.3. Phục hồi (rehabilitation)
• 2.4. Khái niệm KBT thiên nhiên
• 2.5. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
• 2.5.1. Trên thế giới
• 3. PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.2. Đối tượng nghiên cứu
• 3.3. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
• 3.4. Nội dung và phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Nội dung nghiên cứu
• 3.4.2. Phương pháp nghiên cứu
• 4. PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Khái quát về khu bảo tồn loài và sinh cảnh Nam Xuân Lạc, huyện Chợ Đồn tỉnh Bắc Kạn
• 4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bảo tồn đa dạng sinh học tại Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Nam Xuân Lạc, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn
• 4.2.1. Các nhân tố nội tại
• 4.2.2. Các nhân tố ngoại cảnh
• 4.2.3. Đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố
• 4.2.3.1. Khai thác gỗ trái phép
• 4.2.3.2. Thu hái lâm sản ngoài gỗ
• 4.2.3.3. Chăn thả gia súc
• 4.2.3.4. Một số chính sách của địa phương chưa đi vào thực tế
• 4.2.3.5. Xâm lấn rừng lấy đất canh tác
• 4.2.3.6. Tập quán sống và sinh hoạt của người dân
• 4.3. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn tại KBT loài và sinh cảnh Nam Xuân Lạc, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn
• 4.3.1. Lồng ghép giải pháp bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội trong khu vực
• 4.3.2. Nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn ĐDSH
• 4.3.3. Xây dựng các văn bản pháp luật
• 4.3.4. Chính sách tài chính và đầu tư cho bảo tồn ĐDSH
• 4.3.5. Xây dựng và quy hoạch vùng đệm, kể cả vùng đệm trong khu vực bảo vệ nghiêm ngặt
• 4.3.6. Giải pháp về khoa học công nghệ
• 4.3.7. Tăng cường sự tham gia của cộng đồng, bảo tồn và chia sẻ lợi ích từ ĐDSH
• 4.3.8. Quy hoạch sử dụng đất
• 5. PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Bảo tồn đa dạng sinh học

Bảo tồn đa dạng sinh học là quá trình quản lý mối tác động qua lại giữa con người với các gen, các loài và các hệ sinh thái nhằm mang lại lợi ích lớn nhất cho thế hệ hiện tại và duy trì tiềm năng cho các thế hệ tương lai. Khu Bảo tồn Nam Xuân Lạc tại Chợ Đồn, Bắc Kạn là một ví dụ điển hình về nỗ lực bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học. Các phương pháp bảo tồn bao gồm bảo tồn nguyên vị (in situ) và bảo tồn chuyển vị (ex situ), nhằm bảo vệ các loài và hệ sinh thái trong môi trường tự nhiên hoặc di dời chúng ra khỏi môi trường sống tự nhiên để nhân giống và lưu giữ.

1.1. Bảo tồn nguyên vị

Bảo tồn nguyên vị là phương pháp bảo vệ các loài và hệ sinh thái trong môi trường tự nhiên của chúng. Tại Khu Bảo tồn Nam Xuân Lạc, phương pháp này được áp dụng thông qua việc thành lập các khu bảo tồn nghiêm ngặt và đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp. Các khu bảo tồn này không chỉ bảo vệ các loài động thực vật quý hiếm mà còn duy trì các quá trình sinh thái tự nhiên, góp phần vào việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

1.2. Bảo tồn chuyển vị

Bảo tồn chuyển vị liên quan đến việc di dời các loài ra khỏi môi trường sống tự nhiên để nhân giống và lưu giữ. Phương pháp này thường được áp dụng khi môi trường sống tự nhiên bị suy thoái hoặc hủy hoại. Tại Khu Bảo tồn Nam Xuân Lạc, các vườn thực vật và bộ sưu tập vi sinh vật được sử dụng để bảo tồn các loài quý hiếm, đảm bảo sự đa dạng di truyền và cung cấp nguồn tài nguyên cho nghiên cứu khoa học.

II. Yếu tố tác động đến bảo tồn đa dạng sinh học

Các yếu tố tác động đến bảo tồn đa dạng sinh học tại Khu Bảo tồn Nam Xuân Lạc bao gồm cả nhân tố nội tại và ngoại cảnh. Nhân tố nội tại liên quan đến các đặc điểm sinh thái và quản lý khu bảo tồn, trong khi nhân tố ngoại cảnh bao gồm các hoạt động của con người như khai thác gỗ trái phép, thu hái lâm sản ngoài gỗ, và xâm lấn rừng lấy đất canh tác. Những yếu tố này đã gây ra sự suy thoái nghiêm trọng đối với đa dạng sinh học trong khu vực.

2.1. Nhân tố nội tại

Các nhân tố nội tại bao gồm các đặc điểm sinh thái và quản lý của Khu Bảo tồn Nam Xuân Lạc. Sự đa dạng về hệ sinh thái và các loài động thực vật là yếu tố quan trọng trong việc duy trì đa dạng sinh học. Tuy nhiên, việc quản lý khu bảo tồn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là trong việc đào tạo và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, dẫn đến hiệu quả bảo tồn chưa cao.

2.2. Nhân tố ngoại cảnh

Các nhân tố ngoại cảnh chủ yếu liên quan đến các hoạt động của con người. Khai thác gỗ trái phép, thu hái lâm sản ngoài gỗ, và xâm lấn rừng lấy đất canh tác là những nguyên nhân chính gây suy thoái đa dạng sinh học tại Khu Bảo tồn Nam Xuân Lạc. Những hoạt động này không chỉ làm giảm diện tích rừng mà còn đe dọa đến sự tồn tại của nhiều loài động thực vật quý hiếm.

III. Giải pháp nâng cao hiệu quả bảo tồn

Để nâng cao hiệu quả bảo tồn đa dạng sinh học tại Khu Bảo tồn Nam Xuân Lạc, cần thực hiện các giải pháp đồng bộ. Các giải pháp bao gồm lồng ghép bảo tồn vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, nâng cao nhận thức cộng đồng, xây dựng các văn bản pháp luật, và tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong công tác bảo tồn. Những giải pháp này không chỉ giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của khu vực.

3.1. Lồng ghép bảo tồn vào phát triển kinh tế

Việc lồng ghép bảo tồn đa dạng sinh học vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội là một giải pháp quan trọng. Tại Khu Bảo tồn Nam Xuân Lạc, cần xây dựng các chính sách tài chính và đầu tư cho bảo tồn, đồng thời quy hoạch sử dụng đất một cách hợp lý để đảm bảo sự cân bằng giữa bảo tồn và phát triển.

3.2. Nâng cao nhận thức cộng đồng

Nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của bảo tồn đa dạng sinh học là yếu tố then chốt. Các chương trình giáo dục và tuyên truyền cần được triển khai rộng rãi để người dân hiểu rõ giá trị của tài nguyên thiên nhiên và tham gia tích cực vào công tác bảo tồn. Điều này sẽ giúp giảm thiểu các hoạt động gây hại đến môi trường và tăng cường sự bền vững của hệ sinh thái.