Nghiên Cứu Về Chế Định Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: TÔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án

1.2. Các công trình nghiên cứu lý luận về chế định ủy ban thường vụ Quốc hội ở Việt Nam

1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài và những vấn đề mà Luận án cần tiếp tục nghiên cứu

1.4. Cơ sở lý thuyết nghiên cứu

1.5. Giả thuyết khoa học và câu hỏi nghiên cứu của Luận án

1.6. Kết luận chương 1

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẾ ĐỊNH ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI Ở VIỆT NAM

2.1. Cơ sở hình thành và phát triển của chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội ở Việt Nam

2.2. Khái niệm, đặc điểm, nội dung chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội ở Việt Nam

2.2.1. Khái niệm chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội

2.2.2. Đặc điểm chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội

2.2.3. Nội dung chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội

2.3. Chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội trong các bản Hiến pháp Việt Nam

2.3.1. Chế định Ban thường vụ Nghị viện trong Hiến pháp năm 1946

2.3.2. Chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội trong Hiến pháp năm 1959

2.3.3. Chế định Hội đồng Nhà nước trong Hiến pháp năm 1980

2.3.4. Chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội trong Hiến pháp năm 1992

2.3.5. Chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội trong Hiến pháp năm 2013

2.4. Chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội ở Liên Xô, Trung Quốc và một số tham chiếu với Việt Nam

2.5. Địa vị pháp lý

2.6. Cơ cấu tổ chức

2.7. Nhiệm vụ, quyền hạn

2.8. Kết luận chương 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CHẾ ĐỊNH ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

3.1. Thực trạng thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban thường vụ Quốc hội

3.1.1. Việc tổ chức chuẩn bị, triệu tập và chủ trì các kỳ họp Quốc hội

3.1.2. Về hoạt động lập pháp

3.1.3. Về hoạt động giám sát

3.1.4. Việc xem xét, quyết định tổ chức bộ máy, nhân sự và các vấn đề quan trọng khác

3.1.5. Việc chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội

3.1.6. Giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh

3.1.7. Một số nhiệm vụ khác

3.2. Thực trạng tổ chức, phương thức hoạt động, chế độ làm việc và quan hệ công tác của Ủy ban thường vụ Quốc hội

3.2.1. Cơ cấu tổ chức, phương thức hoạt động và chế độ làm việc

3.2.2. Các phiên họp của Ủy ban thường vụ Quốc hội

3.2.3. Sự lãnh đạo của Đảng và mối quan hệ công tác với các cơ quan, tổ chức hữu quan

3.3. Nguyên nhân, bài học kinh nghiệm

3.3.1. Bài học kinh nghiệm

3.4. Kết luận chương 3

4. CHƯƠNG 4: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CHẾ ĐỊNH ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI

4.1. Quan điểm đổi mới chế định Ủy ban thường vụ Quốc hội

4.1.1. Đổi mới nhận thức về chế định ủy ban thường vụ Quốc hội

4.1.2. Đổi mới chế định ủy ban thường vụ Quốc hội cần thực hiện từng bước, có lộ trình và điều kiện bảo đảm

4.1.3. Đổi mới cần gắn với việc xây dựng môi trường dân chủ và pháp quyền trong tổ chức và hoạt động của ủy ban thường vụ Quốc hội

4.2. Các giải pháp đổi mới chế định ủy ban thường vụ Quốc hội

4.2.1. Thu hẹp và tiến tới loại bỏ một số thẩm quyền của ủy ban thường vụ Quốc hội

4.2.2. Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, chế độ làm việc và các mảng hoạt động chính của ủy ban thường vụ Quốc hội

4.2.3. Tiếp tục hoàn thiện quy trình, thủ tục làm việc của ủy ban thường vụ Quốc hội

4.2.4. Đổi mới các cơ quan giúp việc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

4.3. Kết luận chương 4

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Về Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội

Nghiên cứu về Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), cơ quan thường trực của Quốc hội Việt Nam, đóng vai trò then chốt trong hệ thống chính trị. Các nghiên cứu hiện có thường tập trung vào Quốc hội nói chung mà ít đi sâu vào chế định UBTVQH. Theo Hiến pháp 2013, Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất, nhưng hoạt động giữa các kỳ họp phụ thuộc lớn vào UBTVQH. Việc đánh giá và đổi mới UBTVQH là cần thiết để tăng cường hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Nhiều công trình đã đề cập đến vai trò của UBTVQH trong việc thực thi quyền lực nhà nước, nhưng cần có những nghiên cứu chuyên sâu hơn để làm rõ hơn về cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

1.1. Các Nghiên Cứu Lý Luận Về Chế Định Ủy Ban Thường Vụ

Các nghiên cứu lý luận về chế định UBTVQH còn hạn chế. Hầu hết các công trình tập trung vào Quốc hội và tổ chức quyền lực nhà nước. Tuy nhiên, các nghiên cứu này thường đề cập đến vai trò của UBTVQH như một bộ phận cấu thành của Quốc hội. Cần có những nghiên cứu độc lập và hệ thống hơn về chế định UBTVQH để làm rõ cơ sở lý luận, đặc điểm và nội dung của chế định này. Các công trình nghiên cứu về Luật Tổ chức Quốc hội cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích thẩm quyền Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các quy định pháp luật liên quan. Trích dẫn từ Đặng Phương Hải, luận án cần làm rõ "những vấn đề lý luận về chế định UBTVQH - một chế định đặc biệt trong tổ chức Quốc hội và tổ chức quyền lực nhà nước ở nước ta".

1.2. Phân Tích Thực Trạng Hoạt Động Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội

Phân tích thực trạng hoạt động của UBTVQH là yếu tố quan trọng. Nghiên cứu cần tập trung vào việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức, phương thức hoạt động, chế độ làm việc và quan hệ công tác của UBTVQH. Đánh giá hiệu quả và hạn chế trong hoạt động giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Phân tích nguyên nhân của những hạn chế và bài học kinh nghiệm để cải thiện hoạt động Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Nghiên cứu cần dựa trên các báo cáo, thống kê và đánh giá từ Quốc hội, các cơ quan nhà nước và các chuyên gia.

II. Thách Thức Trong Nghiên Cứu Về Chức Năng UBTV Quốc Hội

Nghiên cứu về chức năng của UBTVQH đối mặt với nhiều thách thức. Thứ nhất, sự phức tạp trong mối quan hệ giữa Quốc hội và UBTVQH. Thứ hai, sự thay đổi liên tục trong Luật Tổ chức Quốc hội và các văn bản pháp luật liên quan. Thứ ba, sự thiếu hụt các nghiên cứu chuyên sâu và độc lập về UBTVQH. Để vượt qua những thách thức này, cần có phương pháp nghiên cứu phù hợp, tiếp cận đa chiều và sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà nghiên cứu, các chuyên gia và các cơ quan nhà nước. Cần làm rõ vai trò của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong việc đảm bảo tính liên tục và hiệu quả của hoạt động Quốc hội.

2.1. Thiếu Hụt Nghiên Cứu Chuyên Sâu Về Thẩm Quyền UBTV Quốc Hội

Thiếu hụt nghiên cứu chuyên sâu về thẩm quyền của UBTVQH là một thách thức lớn. Các nghiên cứu hiện có thường chỉ đề cập đến thẩm quyền Ủy ban Thường vụ Quốc hội một cách khái quát mà ít đi sâu vào phân tích chi tiết. Cần có những nghiên cứu cụ thể hơn về từng thẩm quyền Ủy ban Thường vụ Quốc hội, phạm vi, giới hạn và mối quan hệ với thẩm quyền của các cơ quan nhà nước khác. Điều này giúp làm rõ vai trò của UBTVQH trong hệ thống quyền lực nhà nước.

2.2. Thay Đổi Pháp Luật Về Cơ Cấu Tổ Chức UBTV Quốc Hội

Sự thay đổi liên tục trong pháp luật về cơ cấu tổ chức của UBTVQH cũng gây khó khăn cho nghiên cứu. Luật Tổ chức Quốc hội và các văn bản pháp luật liên quan thường xuyên được sửa đổi, bổ sung, gây khó khăn cho việc cập nhật thông tin và đánh giá chính xác thực trạng. Nghiên cứu cần phải theo dõi sát sao những thay đổi này và đánh giá tác động của chúng đến cơ cấu tổ chức Ủy ban Thường vụ Quốc hội và hoạt động của UBTVQH. Phân tích kỹ lưỡng thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội và sự thay đổi qua các nhiệm kỳ.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Hiệu Quả Về Nhiệm Vụ UBTV Quốc Hội

Để nghiên cứu hiệu quả về nhiệm vụ của UBTVQH, cần áp dụng phương pháp luận khoa học và đa dạng hóa phương pháp nghiên cứu. Kết hợp phương pháp phân tích tài liệu, phương pháp so sánh luật học, phương pháp khảo sát thực tiễn và phương pháp chuyên gia. Tiếp cận liên ngành, kết hợp kiến thức luật học, chính trị học, xã hội học và các ngành khoa học liên quan. Đảm bảo tính khách quan, toàn diện và hệ thống trong quá trình nghiên cứu. Cần nghiên cứu sâu về giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các hoạt động lập pháp.

3.1. Phân Tích Tài Liệu Pháp Lý Về Quyền Hạn UBTV Quốc Hội

Phân tích tài liệu pháp lý là phương pháp quan trọng nhất. Nghiên cứu kỹ lưỡng Hiến pháp Việt Nam, Luật Tổ chức Quốc hội, các nghị quyết, pháp lệnh của UBTVQH và các văn bản pháp luật liên quan. Phân tích nội dung, ý nghĩa và tác động của các quy định pháp luật đến quyền hạn Ủy ban Thường vụ Quốc hội và hoạt động của UBTVQH. So sánh với quy định của Hiến pháp năm 1946 và các bản Hiến pháp sau này để thấy sự thay đổi về quyền hạn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

3.2. Khảo Sát Thực Tiễn Về Hoạt Động Của UBTV Quốc Hội

Khảo sát thực tiễn là phương pháp cần thiết để đánh giá hiệu quả hoạt động của UBTVQH. Thu thập thông tin từ các báo cáo, thống kê, kết quả giám sát, kết quả thẩm tra và các hoạt động khác của UBTVQH. Phỏng vấn các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia và cán bộ làm việc tại Văn phòng Quốc hội và các cơ quan liên quan. Quan sát trực tiếp các phiên họp của UBTVQH để hiểu rõ hơn về phương thức hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

IV. Ứng Dụng Nghiên Cứu Về UBTV Quốc Hội Trong Cải Cách

Kết quả nghiên cứu về UBTVQH cần được ứng dụng trong quá trình cải cách và hoàn thiện Luật Tổ chức Quốc hội và các văn bản pháp luật liên quan. Đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của UBTVQH, tăng cường tính chuyên nghiệp, dân chủ và minh bạch. Góp phần xây dựng Quốc hội Việt Nam ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Cải cách Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần gắn liền với đổi mới Ủy ban Thường vụ Quốc hội và xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN.

4.1. Đề Xuất Sửa Đổi Bổ Sung Luật Tổ Chức Quốc Hội

Đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Quốc hội trên cơ sở kết quả nghiên cứu. Cụ thể hóa các quy định về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của UBTVQH. Bổ sung các quy định về trách nhiệm giải trình, công khai minh bạch và kiểm soát quyền lực của UBTVQH. Đảm bảo sự phù hợp với Hiến pháp và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Cần xem xét kỹ Lịch sử hình thành Ủy ban Thường vụ Quốc hội để đưa ra những sửa đổi phù hợp.

4.2. Xây Dựng Quy Trình Làm Việc Khoa Học Cho UBTV Quốc Hội

Xây dựng quy trình làm việc khoa học cho UBTVQH để nâng cao hiệu quả hoạt động. Chuẩn hóa các quy trình về chuẩn bị chương trình kỳ họp, thẩm tra dự án luật, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Áp dụng công nghệ thông tin và các phương tiện hiện đại vào quy trình làm việc. Đảm bảo sự tham gia rộng rãi của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia và người dân vào quá trình xây dựng chính sách.

V. Kết Luận Tương Lai Đổi Mới Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội

Nghiên cứu về UBTVQH là một quá trình liên tục và không ngừng đổi mới. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến UBTVQH. Đẩy mạnh ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn xây dựng pháp luật và cải cách bộ máy nhà nước. Góp phần xây dựng Quốc hội Việt Nam ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước và hội nhập quốc tế. Đổi mới Ủy ban Thường vụ Quốc hội là một nhiệm vụ quan trọng trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN.

5.1. Tiếp Tục Nghiên Cứu Về Vai Trò Của UBTV Quốc Hội

Tiếp tục nghiên cứu về vai trò của UBTVQH trong việc thực hiện quyền lực nhà nước. Làm rõ mối quan hệ giữa UBTVQH và Quốc hội, giữa UBTVQH và các cơ quan nhà nước khác. Đánh giá tác động của UBTVQH đến sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh và hội nhập quốc tế của đất nước. Cần nghiên cứu Giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với các hoạt động của Chính phủ.

5.2. Tăng Cường Hợp Tác Nghiên Cứu Về UBTV Quốc Hội

Tăng cường hợp tác nghiên cứu về UBTVQH giữa các nhà khoa học, các chuyên gia và các cơ quan nhà nước. Tổ chức các hội thảo, tọa đàm khoa học để trao đổi kinh nghiệm và chia sẻ kết quả nghiên cứu. Xây dựng mạng lưới nghiên cứu về UBTVQH để kết nối các nhà nghiên cứu và tạo điều kiện cho việc hợp tác. Hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm từ các nước có nền dân chủ phát triển.