I. Tổng Quan Nghiên Cứu Hoa Trình Thi Tập Vũ Huy Đĩnh
Nghiên cứu về thơ ca đi sứ đã được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm, nhưng vẫn còn nhiều tác giả và tác phẩm cần được khám phá toàn diện. Hoa Trình thi tập của Vũ Huy Đĩnh là một ví dụ điển hình. Chuyến đi sứ năm 1771, với Đoàn Nguyễn Thục làm Chánh sứ và Vũ Huy Đĩnh làm Phó Chánh sứ, đã khơi nguồn cảm hứng cho nhiều sáng tác của ông. Nghiên cứu này nhằm giới thiệu và đánh giá văn bản Hoa Trình thi tập, làm sáng tỏ giá trị của nó trong dòng chảy văn học trung đại Việt Nam. Phạm Nguyễn Du từng nhận định về thơ Vũ Huy Đĩnh là “hùng hồn thâm sâu, diệu đạt tinh thông”, nhưng công trình nghiên cứu về ông còn hạn chế. Luận án này sẽ khảo cứu tác phẩm của ông về phương diện văn bản học và giá trị.
1.1. Lịch Sử Nghiên Cứu Thơ Văn Đi Sứ Triều Hậu Lê
Thơ văn đi sứ đóng vai trò quan trọng trong văn học trung đại Việt Nam, làm phong phú thêm về hình thức, thể tài và nội dung. Các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu nhiều công trình, bài nghiên cứu từ tổng quan đến các văn bản, tác giả cụ thể. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tác giả, thi tập, văn tập cần được tìm hiểu một cách toàn diện nhằm đem đến cái nhìn vừa tổng quát vừa chi tiết về dòng thơ văn này.
1.2. Tình Hình Nghiên Cứu Văn Bản Hoa Trình Thi Tập
Tình hình nghiên cứu văn bản Hoa Trình thi tập của Vũ Huy Đĩnh còn nhiều hạn chế, đặc biệt là về dịch thuật và khảo cứu văn bản. Luận án này sẽ tập trung vào việc khảo sát và phân tích văn bản Hán Nôm này, đồng thời đánh giá giá trị nội dung và nghệ thuật của nó. Việc nghiên cứu này sẽ góp phần làm sáng tỏ hơn về tác giả Vũ Huy Đĩnh và tác phẩm của ông.
II. Vấn Đề Thách Thức Nghiên Cứu Hoa Trình Thi Tập
Việc giảng dạy văn học về chuyến đi sứ của các sứ thần Việt Nam thời phong kiến còn hạn chế trong chương trình phổ thông. Mảng sáng tác này thường chỉ được giới thiệu qua một vài tác phẩm đọc thêm. Luận án này mong muốn giới thiệu thêm giá trị thơ văn của bậc tiền nhân khi đi sứ, bồi đắp niềm tự hào về quê hương đất nước. Mục tiêu là làm rõ vấn đề văn bản học của Hoa Trình thi tập, khai thác giá trị nội dung và nghệ thuật, và cung cấp cái nhìn toàn diện về Vũ Huy Đĩnh.
2.1. Thiếu Hụt Nghiên Cứu Về Tác Giả Vũ Huy Đĩnh
Mặc dù có những đánh giá cao về tài năng của Vũ Huy Đĩnh, nhưng các công trình nghiên cứu về ông còn ít và chưa sâu. Tác giả và văn bản Hoa Trình thi tập chưa được nghiên cứu cụ thể, hệ thống và tường tận. Luận án này sẽ khảo cứu về tác phẩm của ông về phương diện văn bản và giá trị tác phẩm.
2.2. Hạn Chế Trong Giảng Dạy Thơ Văn Đi Sứ
Trong các nhà trường phổ thông hiện nay, việc giảng dạy văn học sáng tác về chuyến đi sứ của các sứ thần Việt Nam thời phong kiến còn bỏ ngỏ. Thậm chí, mảng sáng tác này chỉ được chọn giảng dạy cho học sinh một tác phẩm nhưng lại nằm ở tiết đọc thêm cùng với hai tác phẩm của hai tác giả khác.
2.3. Mục Tiêu Nghiên Cứu Giá Trị Hoa Trình Thi Tập
Luận án cung cấp một cách đầy đủ nhất (trong phạm vi có thể) và thống nhất về tiểu sử, con người, cùng với những đóng góp của Vũ Huy Đĩnh với triều đại nhà Lê, với đất nước quê hương. Nhiệm vụ nghiên cứu là tìm hiểu cuộc đời, sự nghiệp của Vũ Huy Đĩnh, khảo sát văn bản Hoa Trình thi tập, khảo sát bài tựa và toàn bộ sáng tác thơ, và khảo luận về giá trị nội dung và nghệ thuật.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Văn Bản Học Hoa Trình Thi Tập
Luận án sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu, bao gồm văn bản học, nghiên cứu tác giả tác phẩm, phiên dịch học, điều tra điền dã và các phương pháp liên ngành. Phương pháp văn bản học giúp xác định tính chân thật của văn bản, hiệu chính sai sót. Phương pháp nghiên cứu tác giả tác phẩm làm rõ mối quan hệ giữa Vũ Huy Đĩnh và lịch sử. Phương pháp phiên dịch học được dùng để dịch chú các tác phẩm trong Hoa Trình thi tập.
3.1. Hiệu Khám Học Đối Chiếu So Sánh Văn Bản Cổ
Sử dụng các phương pháp khoa học để hiệu chính sai lầm về chữ viết, cụ thể gồm: Đối hiệu pháp (đối chiếu, so sánh): dùng văn bản của tác phẩm đang nghiên cứu để so sánh đối chiếu với dị bản của nó. Với phương pháp này, luận án tìm ra những dị văn, dị tự và biện giải hợp lí để xác lập chuẩn nhất về thơ ca trong Hoa trình thi tập ở bản A.
3.2. Biện Ngụy Học Xác Định Tính Chân Thật Văn Bản Hán Nôm
Dùng để xác định tính chân thật của văn bản, giám định văn bản là sách thật hay giả. Phương pháp này dùng để xác định được tính chân ngụy của văn bản Hoa trình thi tập qua con đường lưu truyền, nội dung trong văn bản.
3.3. Phương Pháp Liên Ngành Văn Hóa Lịch Sử Ngôn Ngữ
Một số phương pháp liên ngành trong nghiên cứu Hán Nôm được chúng tôi áp dụng như Văn tự học, Văn hóa học, Địa danh học, nghiên cứu lịch sử, nghiên cứu ngôn ngữ, nghiên cứu so sánh. Ngoài ra, chúng tôi cũng vận dụng thêm phương tiểu sử học trong luận án.
IV. Giá Trị Nội Dung Hoa Trình Thi Tập Vũ Huy Đĩnh
Hoa Trình thi tập phản ánh quan niệm về trọng trách của sứ thần, tình yêu quê hương, niềm tự hào về cảnh đẹp đất nước, nỗi nhớ nhà da diết, tình yêu thương con người và thiên nhiên. Các sáng tác của Vũ Huy Đĩnh thể hiện tấm lòng của ông đối với thời đại và đất nước. Luận án sẽ phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm thơ trong văn bản.
4.1. Quan Niệm Về Trọng Trách Của Sứ Thần Việt Nam
Hoa Trình thi tập thể hiện rõ quan niệm về trách nhiệm của sứ thần trong việc bang giao và bảo vệ lợi ích quốc gia. Các bài thơ thường đề cập đến những khó khăn, thử thách trên hành trình đi sứ, cũng như những suy tư về vận mệnh đất nước.
4.2. Tình Yêu Quê Hương Nỗi Nhớ Da Diết
Tình yêu quê hương là một chủ đề xuyên suốt trong Hoa Trình thi tập. Các bài thơ thường miêu tả cảnh đẹp của quê nhà, đồng thời thể hiện nỗi nhớ da diết của tác giả khi xa quê hương. Những cảm xúc này góp phần làm nên giá trị nhân văn của tác phẩm.
4.3. Tình Yêu Thiên Nhiên Con Người Trong Thơ
Vũ Huy Đĩnh cũng thể hiện tình yêu thiên nhiên và con người trong các sáng tác của mình. Các bài thơ thường miêu tả cảnh vật thiên nhiên tươi đẹp, đồng thời ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người. Điều này cho thấy tấm lòng nhân ái và sự quan tâm sâu sắc của tác giả đối với cuộc sống.
V. Giá Trị Nghệ Thuật Thi Pháp Thơ Nôm Vũ Huy Đĩnh
Nghệ thuật sử dụng ngôn từ, điển tích, điển cố và thơ xướng họa là những yếu tố làm nên giá trị nghệ thuật của Hoa Trình thi tập. Phong cách thơ của Vũ Huy Đĩnh mang đậm dấu ấn cá nhân, vừa kế thừa truyền thống, vừa có sự sáng tạo riêng. Luận án sẽ phân tích các yếu tố này để làm nổi bật giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
5.1. Ngôn Từ Nghệ Thuật Sử Dụng Điển Tích
Vũ Huy Đĩnh sử dụng ngôn từ nghệ thuật một cách tinh tế và sáng tạo. Ông thường sử dụng các điển tích, điển cố để tăng thêm tính hàm súc và sâu sắc cho các bài thơ. Điều này cho thấy sự am hiểu sâu rộng về văn hóa và lịch sử của tác giả.
5.2. Nghệ Thuật Thơ Xướng Họa Trong Hoa Trình Thi Tập
Thơ xướng họa là một hình thức nghệ thuật phổ biến trong văn học trung đại Việt Nam. Vũ Huy Đĩnh đã sử dụng hình thức này một cách thành công trong Hoa Trình thi tập, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho tác phẩm.
5.3. Phong Cách Thơ Độc Đáo Của Vũ Huy Đĩnh
Phong cách thơ của Vũ Huy Đĩnh mang đậm dấu ấn cá nhân, vừa kế thừa truyền thống, vừa có sự sáng tạo riêng. Ông đã tạo ra một phong cách thơ độc đáo, góp phần làm phong phú thêm cho văn học trung đại Việt Nam.
VI. Đóng Góp Ý Nghĩa Của Nghiên Cứu Hoa Trình Thi Tập
Luận án xác định bản cơ sở cho văn bản Hoa Trình thi tập, khảo cứu các vấn đề văn bản học, tìm hiểu chi tiết về chuyến đi sứ năm 1771, nghiên cứu về cuộc đời và nhận định về Vũ Huy Đĩnh, khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của các sáng tác thơ, và dịch thuật 101 tác phẩm thơ. Luận án góp phần nâng cao nhận thức về giá trị của những sáng tác thơ văn khi đi sứ, bồi đắp tâm hồn yêu nước và tinh thần tự tôn dân tộc.
6.1. Xác Định Bản Cơ Sở Khảo Cứu Văn Bản Học
Luận án xác định bản cơ sở cho văn bản Hoa Trình thi tập của Vũ Huy Đĩnh trên cơ sở hai bản A.446 tại VNCHN và bản R.38 đã được TVQGVN số hóa. Khảo cứu các vấn đề văn bản học của văn bản Hoa Trình thi tập góp thêm vào việc hoàn thiện khảo sát sáng tác thơ của Vũ Huy Đĩnh.
6.2. Nghiên Cứu Chi Tiết Về Chuyến Đi Sứ Năm 1771
Tìm hiểu chi tiết về chuyến đi sứ năm 1771 của Vũ Huy Đĩnh về mặt thời gian, địa điểm, mục đích ý nghĩa, lễ vật… khi đi sứ Trung Hoa. Luận án góp phần làm rõ hơn lịch sử bang giao của nước ta trong thời kỳ xã hội phong kiến, nhất là giai đoạn cuối triều Lê.
6.3. Dịch Thuật Phân Tích 101 Tác Phẩm Thơ
Dịch thuật (cung cấp nguyên văn, phiên âm, dịch nghĩa, chú bình) 101 tác phẩm thơ trong văn bản Hoa Trình thi tập của Vũ Huy Đĩnh. Luận án góp phần làm nâng cao nhận thức về giá trị của những sáng tác thơ văn khi đi sứ của các sứ thần trong các triều đại Phong kiến Việt Nam; có những đánh giá về mảng thơ này trong giá trị chung của nền văn học.
