Nghiên cứu ứng dụng chế phẩm sinh học xử lý tàn dư rơm rạ tại xã Sơn Thành, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình

• Tác giả: Lê Thị Thu Thảo
• Người hướng dẫn: ThS. Nguyễn Minh Cảnh
• Trường học: Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Địa chính Môi trường
• Đề tài: Nghiên cứu ứng dụng xử lý tàn dư rơm rạ trên đồng ruộng bằng một số loại chế phẩm sinh học tại xã Sơn Thành, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục tiêu và yêu cầu của đề tài
• 1.1.1. Mục tiêu của đề tài
• 1.1.2. Yêu cầu của đề tài
• 1.1.3. Ý nghĩa của đề tài
• 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Cơ sở khoa học và cơ sở pháp lý xử lý tàn dư rơm rạ bằng chế phẩm sinh học
• 2.1.1. Cơ sở khoa học xử lý tàn dư rơm rạ bằng chế phẩm sinh học
• 2.1.2. Cơ sở pháp lý xử lý tàn dư rơm rạ bằng chế phẩm sinh học
• 2.2. Thực trạng sản xuất lúa gạo và phế thải đồng ruộng trên Thế giới và ở Việt Nam
• 2.2.1. Thực trạng sản xuất lúa gạo trên Thế giới và ở Việt Nam
• 3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Phạm vi, thời gian nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.4. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tại xã Sơn Thành
• 3.5. Thực trạng sản xuất, quản lý xử lý tàn dư rơm rạ tại xã Sơn Thành
• 3.6. Nghiên cứu ứng dụng một số loại chế phẩm sinh học đến xử lý tàn dư rơm rạ
• 3.7. Phương pháp nghiên cứu
• 3.7.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: thu thập từ các nguồn có sẵn
• 3.7.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp: phỏng vấn, điều tra, quan sát thực tế
• 3.7.3. Thiết kế công thức thí nghiệm
• 3.7.4. Phương pháp phân tích các chỉ tiêu đống ủ
• 3.7.5. Phương pháp phân tích tổng hợp số liệu
• 3.7.6. Phương pháp xử lý số liệu thống kê
• 4. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
• 4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ở xã Sơn Thành
• 4.1.1. Điều kiện tự nhiên
• 4.1.2. Kinh tế - xã hội
• 4.2. Thực trạng sản xuất quản lý xử lý rơm rạ trên đồng ruộng tại xã Sơn Thành
• 4.2.1. Tình hình sản xuất và lượng phế thải trong sản xuất nông nghiệp theo điều tra thực tế
• 4.2.2. Ý thức của người dân về xử lý phế thải đồng ruộng
• 4.3. Hiệu quả của việc xử lý tàn dư rơm rạ bằng chế phẩm vi sinh
• 4.3.1. Chế phẩm vi sinh vật
• 4.3.2. Xây dựng đống ủ
• 4.3.3. Hiệu quả xử lý rơm rạ bằng chế phẩm vi sinh
• 4.3.4. Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường
• 4.3.4.1. Hiệu quả về xã hội
• 4.3.4.2. Hiệu quả về môi trường
• 4.3.4.3. Hiệu quả về kinh tế
• 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu

Nghiên cứu tập trung vào việc ứng dụng chế phẩm sinh học để xử lý tàn dư rơm rạ tại xã Sơn Thành, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Vấn đề ô nhiễm môi trường từ rơm rạ sau thu hoạch đã trở thành thách thức lớn đối với nông nghiệp bền vững và môi trường nông thôn. Việc đốt rơm rạ hoặc vứt bỏ trên đồng ruộng không chỉ gây ô nhiễm không khí mà còn làm suy giảm chất lượng đất. Nghiên cứu này nhằm tìm ra giải pháp hiệu quả thông qua việc sử dụng chế phẩm sinh học để phân hủy rơm rạ, góp phần bảo vệ môi trường và tăng cường năng suất cây trồng.

1.1. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là điều tra lượng tàn dư rơm rạ phát sinh từ hoạt động sản xuất nông nghiệp tại xã Sơn Thành và đánh giá hiệu quả của việc sử dụng chế phẩm sinh học trong việc xử lý rơm rạ. Nghiên cứu cũng hướng đến việc đề xuất các giải pháp quản lý chất thải nông nghiệp hiệu quả, góp phần phát triển nông thôn bền vững.

1.2. Ý nghĩa thực tiễn

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc áp dụng công nghệ sinh học vào thực tiễn sản xuất nông nghiệp. Việc xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học không chỉ giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn tạo ra nguồn phân bón hữu cơ, giúp tăng cường năng suất cây trồng và giảm chi phí đầu tư phân bón hóa học.

II. Cơ sở khoa học và pháp lý

Nghiên cứu dựa trên cơ sở khoa học về khả năng phân hủy xenluloza, hemixenluloza, và lignin trong rơm rạ bởi các vi sinh vật. Các chế phẩm sinh học chứa vi sinh vật có khả năng phân giải các hợp chất này, giúp chuyển hóa rơm rạ thành chất hữu cơ có ích cho đất. Về mặt pháp lý, nghiên cứu tuân thủ các quy định của Luật Bảo vệ Môi trường năm 2014 và các thông tư liên quan đến quản lý chế phẩm sinh học.

2.1. Cơ sở khoa học

Xenluloza là thành phần chính của rơm rạ, chiếm 35-50% khối lượng khô. Vi sinh vật trong chế phẩm sinh học sản xuất enzyme phân giải xenluloza, giúp chuyển hóa nó thành các chất hữu cơ đơn giản. Quá trình này diễn ra trong điều kiện hiếu khí hoặc kỵ khí, tùy thuộc vào loại vi sinh vật sử dụng.

2.2. Cơ sở pháp lý

Nghiên cứu tuân thủ các quy định pháp lý như Thông tư 19/2010/TT-BTNMT về đăng ký lưu hành chế phẩm sinh học và Nghị định 35/2015 về quản lý đất trồng lúa. Các quy định này đảm bảo tính hợp pháp và an toàn trong việc ứng dụng chế phẩm sinh học vào thực tiễn.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra thực tế và thí nghiệm để đánh giá hiệu quả của chế phẩm sinh học trong việc xử lý rơm rạ. Các chỉ tiêu như nhiệt độ, độ ẩm, và thành phần hóa học của đống ủ được theo dõi và phân tích để đánh giá chất lượng phân bón hữu cơ thu được.

3.1. Thu thập số liệu

Số liệu được thu thập thông qua điều tra 65 hộ dân tại xã Sơn Thành về lượng rơm rạ phát sinh và phương pháp xử lý hiện tại. Các thông tin này giúp xác định hiện trạng và nhu cầu cải thiện quản lý chất thải nông nghiệp.

3.2. Thí nghiệm ủ rơm rạ

Thí nghiệm được tiến hành bằng cách ủ rơm rạ với các loại chế phẩm sinh học khác nhau. Quá trình ủ được theo dõi thông qua các chỉ tiêu như nhiệt độ, độ ẩm, và thời gian phân hủy. Kết quả phân tích cho thấy hiệu quả của từng loại chế phẩm sinh học trong việc chuyển hóa rơm rạ thành phân bón hữu cơ.

IV. Kết quả và đánh giá

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc sử dụng chế phẩm sinh học giúp phân hủy rơm rạ nhanh chóng và hiệu quả. Phân bón hữu cơ thu được từ quá trình ủ có chất lượng cao, giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất và tăng cường năng suất cây trồng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phương pháp này có hiệu quả kinh tế cao, giảm chi phí đầu tư phân bón hóa học.

4.1. Hiệu quả môi trường

Việc xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí và đất, góp phần bảo vệ môi trường nông thôn. Phương pháp này cũng giúp tái chế rơm rạ thành nguồn tài nguyên hữu ích, thúc đẩy nông nghiệp bền vững.

4.2. Hiệu quả kinh tế

Nghiên cứu tính toán hiệu quả kinh tế của việc xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học, cho thấy chi phí đầu tư thấp hơn so với việc sử dụng phân bón hóa học. Phương pháp này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn tạo ra nguồn thu nhập từ việc bán phân bón hữu cơ.