Luận án tiến sĩ về từ ngữ xưng hô trong sử thi Dam Săn

Nghiên cứu từ ngữ xưng hô trong sử thi Dam Săn không chỉ là một vấn đề ngôn ngữ học mà còn là một vấn đề văn hóa sâu sắc. Từ ngữ xưng hô phản ánh các mối quan hệ xã hội, văn hóa và tâm lý của người Ê-đê. Việc tìm hiểu từ ngữ xưng hô trong sử thi này giúp làm rõ hơn về bản sắc văn hóa của dân tộc Ê-đê, đồng thời cung cấp cơ sở lý luận cho các nghiên cứu ngôn ngữ khác. Theo tác giả Đỗ Hữu Châu, việc lựa chọn từ ngữ xưng hô thể hiện thái độ và tình cảm của người nói đối với người nghe. Điều này cho thấy tầm quan trọng của từ ngữ xưng hô trong giao tiếp. Sử thi Dam Săn, với giá trị nghệ thuật và tri thức, là một nguồn tư liệu quý giá để nghiên cứu. Nghiên cứu này không chỉ góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa dân gian mà còn giúp bảo tồn và phát huy giá trị ngôn ngữ của dân tộc Ê-đê.

Mục đích của nghiên cứu là làm rõ đặc điểm của các từ ngữ xưng hô trong hoạt động giao tiếp của nhân vật trong sử thi Dam Săn. Nghiên cứu sẽ chỉ ra những đặc trưng văn hóa của người Ê-đê thông qua việc sử dụng từ ngữ xưng hô trong các bối cảnh giao tiếp khác nhau. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm khái quát và hệ thống hóa cơ sở lý luận về từ ngữ xưng hô, phân tích cấu tạo, ngữ nghĩa và ngữ dụng của các từ ngữ xưng hô trong sử thi. Đặc biệt, nghiên cứu sẽ làm rõ mối quan hệ giữa từ ngữ xưng hô và văn hóa giao tiếp của người Ê-đê, từ đó góp phần vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc.

Đối tượng nghiên cứu của luận án là từ ngữ xưng hô trong sử thi Dam Săn, tập trung vào các bình diện cấu tạo, ngữ nghĩa, ngữ dụng và văn hóa. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong các từ ngữ xưng hô được rút ra từ cuốn Khan Đăm Săn và Khan Đăm Kteh Mlan. Nghiên cứu sẽ không chỉ dừng lại ở việc phân tích ngôn ngữ mà còn mở rộng ra các khía cạnh văn hóa, xã hội của người Ê-đê. Điều này giúp làm rõ hơn về cách thức mà từ ngữ xưng hô được sử dụng trong các mối quan hệ xã hội và gia đình, từ đó phản ánh đặc điểm văn hóa của dân tộc.

Luận án sử dụng phương pháp miêu tả làm chính, kết hợp với các phương pháp phân tích ngữ nghĩa, ngữ dụng và văn hóa. Các thủ pháp như phân loại, hệ thống hóa, và phân tích ngữ cảnh sẽ được áp dụng để làm rõ cấu tạo và cách sử dụng của từ ngữ xưng hô trong sử thi. Ngoài ra, phương pháp thống kê định lượng cũng sẽ được sử dụng để phân tích tần suất xuất hiện của các từ ngữ xưng hô. Việc áp dụng các phương pháp liên ngành như ngôn ngữ - văn hóa học sẽ giúp làm phong phú thêm nội dung nghiên cứu, từ đó cung cấp cái nhìn toàn diện về từ ngữ xưng hô trong văn hóa giao tiếp của người Ê-đê.

Luận án sẽ góp phần khẳng định lý luận về giao tiếp ngôn ngữ, đặc biệt là trong lĩnh vực từ ngữ xưng hô. Nghiên cứu sẽ làm rõ mối quan hệ giữa từ ngữ xưng hô và văn hóa tộc người, từ đó mở ra hướng nghiên cứu mới cho các ngôn ngữ dân tộc thiểu số khác. Kết quả nghiên cứu không chỉ có giá trị lý luận mà còn có thể được ứng dụng trong thực tiễn, giúp nâng cao khả năng giao tiếp của người Ê-đê, đặc biệt là thế hệ trẻ. Điều này sẽ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, ngôn ngữ của dân tộc Ê-đê trong bối cảnh hiện đại.

Nghiên cứu từ ngữ xưng hô trong sử thi Dam Săn không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao. Về lý luận, nghiên cứu sẽ cung cấp thêm ngữ liệu cho việc nghiên cứu các từ ngữ xưng hô trong các ngôn ngữ khác nhau, khẳng định mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa. Về thực tiễn, kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các cán bộ, công chức trong việc giao tiếp với người Ê-đê. Đối với thế hệ trẻ, nghiên cứu sẽ giúp nâng cao nhận thức về giá trị ngôn ngữ và văn hóa của dân tộc, từ đó góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của người Ê-đê.