Luận văn thạc sĩ: Tổng hợp vật liệu nano hydroxyapatit kết hợp ure và ứng dụng làm phân bón nhả chậm

• Tác giả: Phạm Thị Thu Lan
• Người hướng dẫn: TS. Lê Diệu Thư
• Trường học: Học viện Khoa học và Công nghệ
• Chuyên ngành: Hóa Vô cơ
• Đề tài: Nghiên Cứu Tổng Hợp Nano Hydroxyapatit Kết Hợp Ure Làm Phân Bón Nhả Chậm
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 0.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 0.2. TỔNG QUAN VỀ HYDOXYAPATITE (HAp)
• 0.2.1. Cấu tạo- tính chất
• 0.2.1.1. Cấu trúc tinh thể
• 0.2.1.2. Tính chất vật lý
• 0.2.1.3. Tính chất hóa học
• 0.2.1.4. Tính chất sinh học
• 0.2.2. Ứng dụng của HAp
• 0.2.2.1. Ứng dụng của HAp dạng bột
• 0.2.2.2. Ứng dụng của HAp dạng xốp
• 0.2.3. Các phƣơng pháp tổng hợp HAp
• 0.2.3.1. Phƣơng pháp kết tủa
• 0.2.3.2. Phƣơng pháp siêu âm hóa học
• 0.2.3.3. Phƣơng pháp sol-gel
• 0.2.3.4. Phƣơng pháp thủy nhiệt
• 0.2.3.5. Phƣơng pháp hóa- cơ
• 0.2.3.6. Các phƣơng pháp khác
• 0.2.4. TỔNG QUAN VỀ URE
• 0.2.5. TỔNG QUAN VỀ PHÂN BÓN NHẢ CHẬM
• 0.2.5.1. Giới thiệu chung về phân bón nhả chậm
• 0.2.5.2. Ưu điểm của phân bón nhả chậm. Tình hình nghiên cứu về phân bón nhả chậm
• 0.2.5.2.1. Tình hình trên thế giới
• 0.2.5.2.2. Tình hình ở Việt Nam
• 2. CHƯƠNG II: DỤNG CỤ, THIẾT BỊ VÀ HÓA CHẤT
• 2.1. NGHIÊN CỨU QUY TRÌNH TỔNG HỢP NANO HAP- URE
• 2.1.1. Quy trình tổng hợp vật liệu nano HAp
• 2.1.2. Quy trình điều chế vật liệu HAp- Ure
• 2.2. CÁC PHƢƠNG PHÁP VẬT LÝ ĐẶC TRƢNG CHO HÌNH THÁI HỌC CỦA VẬT LIỆU
• 2.2.1. Phƣơng pháp nhiễu xạ tia X (X-Ray Diffraction, XRD)
• 2.2.2. Phƣơng pháp phổ hồng ngoại (Fourier Transformation Infrared Spectrophotometer, FTIR)
• 2.2.3. Phƣơng pháp hiển vi điện tử quét (Scanning Electron Microscopy, SEM)
• 2.2.4. Phƣơng pháp hiển vi điện tử truyền qua (Transmission Electron Microscopy, TEM)
• 2.3. XÁC ĐỊNH HÀM LƢỢNG NITƠ TỔNG TRONG MẪU BẰNG PHƢƠNG PHÁP KJELDAHL
• 2.3.1. Nguyên tắc của phƣơng pháp Kjeldahl
• 2.3.2. Các bƣớc tiến hành của phƣơng pháp Kjeldahl
• 2.3.2.1. Tiến hành phá mẫu
• 2.3.2.2. Tiến hành chƣng cất
• 2.3.2.3. Tiến hành chuẩn độ
• 2.3.3. Nghiên cứu quá trình nhả chậm phân bón trong nƣớc
• 3. CHƯƠNG III: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. GIẢN ĐỒ NHIỄU XẠ TIA X
• 3.2. KẾT QUẢ ĐO FTIR
• 3.3. KẾT QUẢ ẢNH SEM
• 3.4. NGHIÊN CỨU QUÁ TRÌNH NHẢ NITƠ CỦA PHÂN BÓN TRONG NƢỚC
• 3.4.1. Đặc tính nhả chậm N của phân bón HAp- Ure trong nƣớc
• 3.4.2. Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến khả năng nhả N của phân HAp- Ure
• 3.4.3. Ảnh hƣởng của pH đến khả năng nhả N của phân HAp- Ure
• 4. CHƯƠNG IV: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về Hydroxyapatite HAp

Hydroxyapatite (HAp) là một khoáng chất tự nhiên, thành phần chính của xương và răng. Nó có công thức hóa học Ca10(PO4)6(OH)2 và cấu trúc tinh thể lục phương. HAp được nghiên cứu rộng rãi do tính tương thích sinh học cao và khả năng phân hủy chậm. Trong nông nghiệp, HAp được sử dụng làm phân bón cung cấp photpho, nhưng độ hòa tan trong nước còn hạn chế.

1.1. Cấu trúc và tính chất của HAp

Cấu trúc tinh thể của HAp được mô tả là lưỡng tháp lục phương, với các ion Ca2+, PO43-, và OH- sắp xếp trong ô mạng cơ sở. Tính chất vật lý của HAp bao gồm khối lượng phân tử 1004.62 g/mol, nhiệt độ nóng chảy 1760°C, và độ cứng 5 theo thang Mohs. Tính chất hóa học của HAp bao gồm phản ứng với axit tạo muối canxi và nước, và khả năng phân hủy ở nhiệt độ cao.

1.2. Ứng dụng của HAp

HAp dạng bột được sử dụng để bổ sung canxi trong y học và nông nghiệp. HAp dạng xốp được ứng dụng trong y sinh học để chế tạo răng giả, mắt giả, và các chi tiết ghép xương. Trong nông nghiệp, HAp được nghiên cứu để cải thiện hiệu quả sử dụng phân bón, đặc biệt là phân bón nhả chậm.

II. Tổng hợp nano Hydroxyapatite kết hợp Ure

Tổng hợp nano Hydroxyapatite (HAp) kết hợp với Ure là một hướng nghiên cứu mới nhằm tạo ra phân bón nhả chậm hiệu quả. Phương pháp kết tủa được sử dụng để tổng hợp HAp từ Ca(OH)2 và H3PO4, sau đó kết hợp với Ure để tạo thành vật liệu nano HAp-Ure. Quá trình này đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ các thông số như nhiệt độ, pH, và thời gian phản ứng.

2.1. Phương pháp kết tủa

Phương pháp kết tủa là phương pháp phổ biến để tổng hợp HAp do tính đơn giản và hiệu quả kinh tế. Quá trình bao gồm hòa tan Ca(OH)2 và H3PO4, điều chỉnh pH, và kết tủa HAp. Phương trình phản ứng chính là 10Ca(OH)2 + 6H3PO4 → Ca10(PO4)6(OH)2 + 18H2O. Ưu điểm của phương pháp này là có thể kiểm soát kích thước hạt và độ tinh thể của sản phẩm.

2.2. Kết hợp HAp với Ure

Kết hợp HAp với Ure nhằm tạo ra phân bón nhả chậm Nitơ. Ure cung cấp đạm cho cây trồng, nhưng dễ bị thất thoát do bay hơi và rửa trôi. Kết hợp với HAp giúp kiểm soát quá trình nhả Nitơ, tăng hiệu quả sử dụng phân bón. Quá trình này đòi hỏi tỉ lệ tối ưu giữa HAp và Ure để đảm bảo hiệu quả nhả chậm.

III. Ứng dụng làm phân bón nhả chậm

Phân bón nhả chậm là giải pháp hiệu quả để giảm thất thoát phân bón và tăng năng suất cây trồng. Nano HAp kết hợp Ure được nghiên cứu để tạo ra phân bón nhả chậm Nitơ, giúp cây trồng hấp thụ đạm một cách từ từ. Phân bón này có tiềm năng lớn trong nông nghiệp bền vững, giảm chi phí và bảo vệ môi trường.

3.1. Đặc tính nhả chậm của phân bón HAp Ure

Đặc tính nhả chậm của phân bón HAp-Ure được đánh giá qua khả năng nhả Nitơ trong nước. Kết quả nghiên cứu cho thấy, phân bón HAp-Ure có khả năng nhả Nitơ chậm và ổn định, phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của cây trồng. Nhiệt độ và pH ảnh hưởng đáng kể đến quá trình nhả Nitơ.

3.2. Hiệu quả trong nông nghiệp

Hiệu quả của phân bón HAp-Ure được đánh giá qua khả năng tăng năng suất cây trồng và giảm thất thoát phân bón. Phân bón này giúp cây trồng hấp thụ đạm một cách hiệu quả, giảm chi phí sản xuất và bảo vệ môi trường. Đây là hướng nghiên cứu tiềm năng trong nông nghiệp bền vững.

Tổng quan nghiên cứu

Nhu cầu nâng cao năng suất cây trồng đang trở thành thách thức lớn đối với nền nông nghiệp Việt Nam trong bối cảnh dân số tăng nhanh. Theo ước tính của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO), việc sử dụng phân bón hóa học có thể làm tăng năng suất cây trồng từ 35-45%. Tuy nhiên, hiệu quả sử dụng phân bón hiện nay chỉ đạt khoảng 20-35%, phần lớn lượng phân bị thất thoát do rửa trôi và bay hơi, gây lãng phí tài nguyên và ô nhiễm môi trường. Trong bối cảnh đó, phân bón nhả chậm (PBNC) được xem là giải pháp tối ưu nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng phân bón, giảm thiểu thất thoát dinh dưỡng và bảo vệ môi trường.

Luận văn tập trung nghiên cứu tổng hợp vật liệu nano Hydroxyapatite (HAp) kết hợp với Ure nhằm tạo ra phân bón nhả chậm Nitơ có hiệu quả cao. HAp là khoáng chất tự nhiên có cấu trúc nano, tương thích sinh học cao, được ứng dụng rộng rãi trong y sinh học và bắt đầu được quan tâm trong lĩnh vực nông nghiệp. Ure là loại phân đạm phổ biến, cung cấp Nitơ cho cây trồng nhưng dễ bị thất thoát do bay hơi và thủy phân nhanh trong đất. Việc kết hợp HAp và Ure nhằm tạo ra vật liệu phân bón nhả chậm giúp kiểm soát quá trình giải phóng Nitơ, tăng hiệu quả sử dụng phân bón.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào tổng hợp vật liệu nano HAp- Ure trong phòng thí nghiệm và đánh giá khả năng nhả Nitơ trong nước ở nhiệt độ và pH khác nhau. Mục tiêu cụ thể là tổng hợp thành công vật liệu nano HAp kết hợp Ure với tỉ lệ tối ưu, khảo sát đặc tính nhả Nitơ và đề xuất ứng dụng làm phân bón nhả chậm phù hợp với điều kiện sản xuất nông nghiệp Việt Nam. Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc phát triển vật liệu phân bón mới, đồng thời góp phần thực tiễn nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón, giảm ô nhiễm môi trường và thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Cấu trúc và tính chất Hydroxyapatite (HAp): HAp có công thức phân tử Ca$_{10}$(PO$_4$)$_6$(OH)$_2$, cấu trúc mạng tinh thể lục phương, kích thước hạt nano khoảng 34 nm, độ tinh thể đạt 73,56%. HAp có tính tương thích sinh học cao, khả năng phân hủy chậm, được ứng dụng trong y sinh học và bắt đầu được nghiên cứu ứng dụng trong nông nghiệp làm vật liệu phân bón nhả chậm.

• Tính chất và phản ứng của Ure: Ure (NH$_2$)$_2$CO là phân đạm hữu cơ phổ biến, hòa tan cao, cung cấp Nitơ cho cây trồng. Trong môi trường đất ẩm, Ure bị thủy phân thành NH$_3$ và CO$_2$ dưới tác dụng của enzyme urease, dẫn đến thất thoát Nitơ qua bay hơi. Quá trình chuyển hóa Nitơ trong đất tiếp tục qua các giai đoạn nitrit và nitrat nhờ vi sinh vật Nitrosomonas và Nitrobacter.

• Phân bón nhả chậm (PBNC): Là loại phân có khả năng cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng trong thời gian dài, giảm thất thoát do rửa trôi và bay hơi. Tiêu chuẩn nhả chậm theo Ủy ban Chuẩn hóa Châu Âu gồm: nhả không quá 15% trong 24 giờ, không quá 75% trong 28 ngày hoặc nhả ít nhất 75% trong khoảng thời gian xác định. PBNC giúp tăng hiệu quả sử dụng phân bón, giảm ô nhiễm môi trường và tiết kiệm chi phí sản xuất.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng vật liệu nano Hydroxyapatite tổng hợp từ Ca(OH)$_2$ và H$_3$PO$_4$ theo phương pháp kết tủa, kết hợp với Ure theo các tỉ lệ khối lượng từ 1:1 đến 1:6. Các mẫu vật liệu được phân tích bằng các phương pháp vật lý đặc trưng như XRD, FTIR, SEM, TEM để xác định cấu trúc, kích thước hạt và sự kết hợp giữa HAp và Ure.

• Phương pháp phân tích: Xác định hàm lượng Nitơ tổng trong mẫu bằng phương pháp Kjeldahl, đánh giá quá trình nhả Nitơ trong nước ở nhiệt độ 25$^\circ$C và các điều kiện pH khác nhau. Khảo sát ảnh hưởng của nhiệt độ (10$^\circ$C đến 40$^\circ$C) và pH (4 đến 9) đến khả năng nhả Nitơ của vật liệu HAp- Ure.

• Timeline nghiên cứu: Tổng hợp vật liệu nano HAp trong 4 giờ phản ứng, già hóa kết tủa 24 giờ, sau đó kết hợp với Ure khuấy 24 giờ. Quá trình nhả Nitơ được theo dõi trong 20 ngày với các lần lấy mẫu định kỳ. Phân tích vật liệu và đánh giá kết quả thực hiện trong năm 2019 tại Học viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Mẫu vật liệu HAp- Ure được tổng hợp với 6 tỉ lệ khác nhau về khối lượng Ure (1:1 đến 1:6), mỗi mẫu được phân tích lặp lại 3 lần để đảm bảo độ tin cậy số liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tổng hợp vật liệu nano HAp có kích thước hạt trung bình khoảng 34 nm, độ tinh thể đạt 73,56%: Giản đồ nhiễu xạ tia X (XRD) cho thấy các vạch nhiễu xạ đặc trưng của HAp rõ nét, không có pha lạ, chứng tỏ sản phẩm thu được là đơn pha tinh thể. Độ tinh thể và kích thước hạt phù hợp với yêu cầu vật liệu nano.

2. Vật liệu HAp- Ure giữ nguyên cấu trúc tinh thể HAp sau khi kết hợp với Ure: Phân tích XRD của mẫu HAp- Ure tỉ lệ 1:1 và 1:6 cho thấy các pic đặc trưng của HAp không bị dịch chuyển, đồng thời xuất hiện đỉnh đặc trưng của Ure ở 2$\theta$ = 22,2 độ, chứng tỏ sự tương tác mạnh giữa Ure và HAp. Cường độ pic Ure tăng theo tỉ lệ Ure trong vật liệu.

3. Khả năng nhả Nitơ của vật liệu HAp- Ure được kiểm soát tốt hơn so với Ure tinh khiết: Sau 20 ngày, mẫu phân bón HAp- Ure nhả Nitơ chậm hơn đáng kể so với Ure tinh khiết, với thời gian nhả đạt 80% tổng lượng Nitơ kéo dài hơn. Ví dụ, mẫu HAp- Ure 1:4 có khả năng nhả Nitơ chậm hơn khoảng 30-40% so với Ure nguyên chất.

4. Ảnh hưởng của nhiệt độ và pH đến quá trình nhả Nitơ: Nhiệt độ tăng từ 10$^\circ$C đến 40$^\circ$C làm tăng tốc độ nhả Nitơ, tuy nhiên vật liệu HAp- Ure vẫn duy trì khả năng nhả chậm. pH môi trường ảnh hưởng đến tốc độ nhả Nitơ, với pH trung tính (6-7) là điều kiện tối ưu để kiểm soát nhả Nitơ hiệu quả.

Thảo luận kết quả

Kết quả XRD và FTIR cho thấy vật liệu nano HAp được tổng hợp thành công với kích thước hạt nano và độ tinh thể cao, phù hợp làm vật liệu nền cho phân bón nhả chậm. Sự kết hợp với Ure không làm thay đổi cấu trúc tinh thể HAp, đồng thời tạo ra liên kết vật lý và hóa học giữa Ure và HAp, giúp kiểm soát quá trình giải phóng Nitơ.

Khả năng nhả Nitơ chậm của vật liệu HAp- Ure so với Ure tinh khiết được giải thích do HAp có cấu trúc mạng tinh thể ổn định, hấp phụ và giữ Ure trên bề mặt, làm chậm quá trình thủy phân và bay hơi NH$_3$. So sánh với các nghiên cứu trước đây về phân bón nhả chậm cho thấy vật liệu HAp- Ure có hiệu quả tương đương hoặc vượt trội, đồng thời có ưu điểm về chi phí và thân thiện môi trường.

Biểu đồ thể hiện hàm lượng Nitơ nhả ra theo thời gian ở các mẫu HAp- Ure và Ure tinh khiết sẽ minh họa rõ ràng sự khác biệt về tốc độ nhả Nitơ. Bảng số liệu về ảnh hưởng nhiệt độ và pH cũng cho thấy điều kiện tối ưu để ứng dụng vật liệu trong thực tế.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Ứng dụng vật liệu nano HAp- Ure làm phân bón nhả chậm trong sản xuất nông nghiệp: Khuyến khích sử dụng vật liệu HAp- Ure với tỉ lệ 1:4 hoặc 1:5 để tối ưu hiệu quả nhả Nitơ, giảm thất thoát phân bón, nâng cao năng suất cây trồng trong vòng 1 vụ mùa.

2. Phát triển quy trình sản xuất công nghiệp vật liệu HAp- Ure: Đề xuất xây dựng dây chuyền sản xuất quy mô vừa và nhỏ tại các vùng nông nghiệp trọng điểm trong vòng 2-3 năm, tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có, giảm chi phí nhập khẩu phân bón nhả chậm.

3. Khảo sát và điều chỉnh điều kiện sử dụng phân bón theo đặc điểm vùng đất: Tư vấn nông dân điều chỉnh lượng phân và thời điểm bón phù hợp với nhiệt độ và pH đất nhằm tối ưu hóa hiệu quả sử dụng phân bón nhả chậm.

4. Nâng cao nhận thức và đào tạo kỹ thuật cho người sản xuất và nông dân: Tổ chức các khóa tập huấn về lợi ích và cách sử dụng phân bón nhả chậm HAp- Ure trong vòng 1 năm, nhằm thúc đẩy ứng dụng rộng rãi và bền vững.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Hóa học, Hóa vô cơ: Luận văn cung cấp kiến thức chuyên sâu về tổng hợp vật liệu nano HAp, phương pháp kết hợp với Ure và phân tích đặc tính vật liệu, phục vụ nghiên cứu phát triển vật liệu mới.

2. Chuyên gia và kỹ sư trong ngành phân bón và nông nghiệp: Tham khảo để phát triển sản phẩm phân bón nhả chậm mới, cải tiến quy trình sản xuất và ứng dụng trong thực tế nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón.

3. Các cơ quan quản lý và hoạch định chính sách nông nghiệp: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách khuyến khích sử dụng phân bón nhả chậm, giảm ô nhiễm môi trường và thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững.

4. Nông dân và doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp: Hướng dẫn lựa chọn và sử dụng phân bón nhả chậm hiệu quả, giảm chi phí đầu vào, tăng năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

1. Vật liệu nano Hydroxyapatite (HAp) là gì và tại sao được chọn làm vật liệu nền?
   HAp là khoáng chất tự nhiên có cấu trúc nano, tương thích sinh học cao, phân hủy chậm và có khả năng hấp phụ tốt. Do đó, HAp được chọn làm vật liệu nền để kết hợp với Ure nhằm kiểm soát quá trình nhả Nitơ, tăng hiệu quả phân bón.

2. Phân bón nhả chậm khác gì so với phân bón thông thường?
   Phân bón nhả chậm cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng trong thời gian dài, giảm thất thoát do rửa trôi và bay hơi, giúp tiết kiệm lượng phân bón sử dụng và bảo vệ môi trường, trong khi phân bón thông thường giải phóng dinh dưỡng nhanh, dễ bị thất thoát.

3. Quá trình tổng hợp vật liệu HAp- Ure được thực hiện như thế nào?
   HAp được tổng hợp bằng phương pháp kết tủa từ Ca(OH)$_2$ và H$_3$PO$_4$ ở nhiệt độ 60-65$^\circ$C, sau đó kết hợp với dung dịch Ure bão hòa theo các tỉ lệ khối lượng khác nhau, khuấy liên tục 24 giờ, lọc và sấy khô để thu vật liệu nano HAp- Ure.

4. Khả năng nhả Nitơ của vật liệu HAp- Ure so với Ure tinh khiết như thế nào?
   Vật liệu HAp- Ure có khả năng nhả Nitơ chậm hơn đáng kể, giúp duy trì lượng Nitơ ổn định cho cây trồng trong thời gian dài, giảm thất thoát qua bay hơi và rửa trôi so với Ure tinh khiết.

5. Ảnh hưởng của nhiệt độ và pH đến hiệu quả phân bón nhả chậm ra sao?
   Nhiệt độ cao làm tăng tốc độ nhả Nitơ, nhưng vật liệu HAp- Ure vẫn duy trì khả năng nhả chậm. pH trung tính (6-7) là điều kiện tối ưu để kiểm soát nhả Nitơ hiệu quả, trong khi pH quá cao hoặc quá thấp có thể làm tăng tốc độ giải phóng Nitơ.

Kết luận

• Đã tổng hợp thành công vật liệu nano Hydroxyapatite (HAp) với kích thước hạt trung bình khoảng 34 nm và độ tinh thể 73,56% bằng phương pháp kết tủa.
• Vật liệu HAp- Ure được điều chế với các tỉ lệ khối lượng khác nhau giữ nguyên cấu trúc tinh thể HAp, có sự tương tác mạnh giữa Ure và HAp.
• Vật liệu HAp- Ure thể hiện khả năng nhả Nitơ chậm hơn đáng kể so với Ure tinh khiết, phù hợp làm phân bón nhả chậm trong nông nghiệp.
• Nhiệt độ và pH ảnh hưởng đến tốc độ nhả Nitơ, với điều kiện tối ưu là nhiệt độ khoảng 25$^\circ$C và pH trung tính.
• Đề xuất ứng dụng vật liệu HAp- Ure trong sản xuất phân bón nhả chậm, phát triển quy trình sản xuất công nghiệp và đào tạo kỹ thuật cho người sản xuất.

Next steps: Triển khai thử nghiệm thực địa vật liệu HAp- Ure trên các loại cây trồng phổ biến, đánh giá hiệu quả kinh tế và môi trường trong vòng 1-2 năm tới. Kêu gọi hợp tác nghiên cứu và đầu tư phát triển sản phẩm phân bón nhả chậm tại Việt Nam.