Luận án Tiến sĩ Lâm nghiệp: Nghiên cứu Tính Đa Dạng Thực vật tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, Quảng Ninh

• Tác giả: Dương Trung Hiếu
• Người hướng dẫn: GS. Hoàng Văn Sâm
• Trường học: Trường Đại học Lâm nghiệp
• Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên rừng
• Đề tài: Nghiên cứu tính đa dạng thực vật tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, Quảng Ninh
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Nghiên cứu trên thế giới
• 1.1.1. Các nghiên cứu về thảm thực vật
• 1.2. Các nghiên cứu tại Khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng
• 1.2.1. Các định hướng nghiên cứu của luận án tại Đồng Sơn - Kỳ Thượng
• 1.2.2. Điều kiện tự nhiên - kinh tế xã hội khu vực nghiên cứu
• 1.2.2.1. Điều kiện tự nhiên
• 1.2.2.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nội dung nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Phương pháp luận
• 2.2.2. Phương pháp kế thừa tài liệu
• 2.2.3. Phương pháp điều tra thực địa
• 2.2.4. Phương pháp chuyên gia
• 2.2.5. Phương pháp xử lý nội nghiệp
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Đa dạng thảm thực vật tại Khu BTTN Đồng Sơn – Kỳ Thượng
• 3.1.1. Rừng kín thường xanh mưa ẩm nhiệt đới (Rkx)
• 3.1.2. Rừng kín thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới núi thấp (Rka)
• 3.1.3. Chỉ số đa dạng sinh học của tầng cây gỗ tại Khu BTTN Đồng Sơn – Kỳ Thượng
• 3.2. Đặc điểm hệ thực vật tại Khu BTTN Đồng Sơn – Kỳ Thượng
• 3.2.1. Đa dạng các taxon của hệ thực vật Đồng Sơn Kỳ Thượng
• 3.2.2. Các taxon mới bổ sung cho hệ thực vật Khu BTTN Đồng Sơn – Kỳ Thượng
• 3.2.3. Đa dạng về dạng sống của thực vật
• 3.2.4. Đa dạng về công dụng của các loài trong hệ thực vật Đồng Sơn – Kỳ Thượng
• 3.2.5. Hiện trạng các loài thực vật quý hiếm tại Khu BTTN Đồng Sơn – Kỳ Thượng
• 3.3. Ảnh hưởng của một số nhân tố tới đa dạng thực vật tại Khu BTTN Đồng Sơn Kỳ Thượng
• 3.3.1. Nguyên nhân trực tiếp
• 3.3.2. Nguyên nhân gián tiếp
• 3.4. Đề xuất một số giải pháp bảo tồn tài nguyên thực vật tại Khu BTTN Đồng Sơn – Kỳ Thượng
• 3.4.1. Tăng cường công tác quản lý, bảo vệ rừng
• 3.4.2. Giải pháp về phát triển kinh tế - xã hội. Nâng cao nhận thức cho cộng đồng và các hình thức hỗ trợ khác
• 3.4.3. Giải pháp về khoa học kỹ thuật
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Đa dạng thực vật tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Đồng Sơn Kỳ Thượng

Nghiên cứu về đa dạng thực vật tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, tỉnh Quảng Ninh, đã chỉ ra sự phong phú về thành phần loài và hệ sinh thái. Khu vực này là một trong những khu bảo tồn quan trọng ở vùng Đông Bắc Việt Nam, với diện tích rừng tự nhiên lớn và hệ thực vật đa dạng. Nghiên cứu đã xác định được 1246 loài thực vật bậc cao có mạch, thuộc 688 chi và 180 họ. Điều này phản ánh đa dạng sinh học cao, đặc biệt là sự hiện diện của nhiều loài quý hiếm và có giá trị bảo tồn.

1.1. Hệ thực vật và các taxon mới

Hệ thực vật tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng được đánh giá là rất đa dạng, với sự bổ sung 218 loài, 71 chi và 12 họ mới so với các nghiên cứu trước đây. Đặc biệt, nghiên cứu đã phát hiện loài Dó vân nam (Aquilaria yunnanensis S. Huang), một loài mới cho hệ thực vật Việt Nam. Điều này không chỉ làm phong phú thêm danh lục thực vật của khu vực mà còn góp phần vào việc bảo tồn các loài quý hiếm.

1.2. Đa dạng về dạng sống và công dụng

Nghiên cứu cũng phân tích đa dạng về dạng sống của thực vật, bao gồm các nhóm chồi trên, chồi dưới và các dạng sống khác. Kết quả cho thấy sự đa dạng về cấu trúc sinh thái, phản ánh khả năng thích nghi cao của thực vật với điều kiện môi trường. Ngoài ra, nghiên cứu đã xác định được nhiều loài có giá trị sử dụng trong y học, lâm sản và các ngành công nghiệp khác, góp phần vào việc khai thác bền vững tài nguyên thực vật.

II. Các nhân tố ảnh hưởng đến đa dạng thực vật

Nghiên cứu đã chỉ ra các nhân tố chính ảnh hưởng đến đa dạng thực vật tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, bao gồm cả yếu tố tự nhiên và con người. Các yếu tố tự nhiên như khí hậu, địa hình và thổ nhưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì hệ sinh thái. Tuy nhiên, các hoạt động của con người như khai thác gỗ, chuyển đổi đất rừng và săn bắn đã gây áp lực lớn lên đa dạng sinh học của khu vực.

2.1. Nguyên nhân trực tiếp

Các nguyên nhân trực tiếp bao gồm khai thác gỗ trái phép, chuyển đổi đất rừng sang mục đích nông nghiệp và săn bắn động vật hoang dã. Những hoạt động này đã làm suy giảm nghiêm trọng đa dạng thực vật và đe dọa đến sự tồn tại của nhiều loài quý hiếm.

2.2. Nguyên nhân gián tiếp

Các nguyên nhân gián tiếp bao gồm sự gia tăng dân số, thiếu nhận thức về bảo tồn và chính sách quản lý chưa hiệu quả. Những yếu tố này đã tạo ra áp lực lớn lên tài nguyên thực vật và sinh cảnh tự nhiên, đòi hỏi các giải pháp quản lý và bảo tồn toàn diện.

III. Giải pháp bảo tồn và phát triển bền vững

Nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp nhằm bảo tồn và phát triển bền vững tài nguyên thực vật tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng. Các giải pháp bao gồm tăng cường công tác quản lý, bảo vệ rừng, nâng cao nhận thức cộng đồng và áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật. Những giải pháp này không chỉ giúp bảo vệ đa dạng sinh học mà còn góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

3.1. Tăng cường quản lý và bảo vệ rừng

Giải pháp đầu tiên là tăng cường công tác quản lý và bảo vệ rừng thông qua việc thực hiện các chính sách bảo tồn nghiêm ngặt, kiểm soát chặt chẽ các hoạt động khai thác và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Điều này sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực lên đa dạng thực vật và sinh cảnh tự nhiên.

3.2. Nâng cao nhận thức cộng đồng

Nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của đa dạng sinh học và tầm quan trọng của việc bảo tồn tài nguyên thực vật là một giải pháp quan trọng. Các chương trình giáo dục, tuyên truyền và hỗ trợ sinh kế sẽ giúp người dân hiểu rõ hơn về lợi ích của bảo tồn và tham gia tích cực vào các hoạt động bảo vệ môi trường.