Nghiên Cứu Thành Phần Loài Nấm Đông Trùng Hạ Thảo Tại Vườn Quốc Gia Hoàng Liên Và Phương Pháp Nuôi Trồng Isaria Tenuipes

• Tác giả: Hoàng Quốc Bảo
• Người hướng dẫn: GS. Phạm Quang Thu
• Trường học: Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên rừng
• Đề tài: Nghiên cứu thành phần loài nấm đông trùng hạ thảo tại Vườn Quốc Gia Hoàng Liên và kỹ thuật nuôi trồng Isaria Tenuipes
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
• 1.1. Hệ thống của giới Nấm
• 1.2. Hình thái và cấu trúc sợi nấm
• 1.3. Quả thể đệm
• 1.4. Bào tử nấm
• 1.5. Nấm ký sinh côn trùng
• 1.6. Chu trình sống và lây nhiễm của nấm ký sinh côn trùng
• 1.7. Tình hình nghiên cứu về nhóm nấm Đông trùng hạ thảo trên thế giới
• 1.8. Nghiên cứu về phân loại, thành phần loài nhóm nấm Đông trùng hạ thảo
• 1.9. Nghiên cứu về thành phần hóa học của nhóm nấm Đông trùng hạ thảo
• 1.10. Nghiên cứu về giá trị dược liệu của nhóm nấm Đông trùng hạ thảo
• 1.11. Nghiên cứu về nuôi cấy sinh khối hệ sợi và nuôi trồng thể quả đệm trên giá thể nhân tạo
• 1.12. Nghiên cứu về nhóm nấm Đông trùng hạ thảo ở Việt Nam
• 1.13. Nghiên cứu về thành phần loài các loài nấm ký sinh côn trùng và nhóm nấm Đông trùng hạ thảo
• 1.14. Nghiên cứu về thành phần hóa học và giá trị dược liệu nấm Đông trùng hạ thảo
• 1.15. Nghiên cứu về nuôi trồng
• 1.16. Đặc điểm tự nhiên khu vực nghiên cứu
• 1.16.1. Vị trí địa lý
• 1.16.2. Địa hình, địa mạo
• 1.16.3. Địa chất và thổ nhưỡng
• 1.16.4. Khí hậu, thủy văn
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nội dung nghiên cứu
• 2.2. Thành phần loài nấm Đông trùng hạ thảo tại VQG Hoàng Liên
• 2.3. Xác định các chỉ số đa dạng các loài nấm Đông trùng hạ thảo
• 2.4. Nghiên cứu nuôi trồng thể quả nấm ĐTHT bông tuyết (Isaria tenuipes) trên giá thể nhân tạo
• 2.5. Xây dựng hướng dẫn kỹ thuật nuôi trồng nấm Đông trùng hạ thảo bông tuyết trên giá thể nhân tạo
• 2.6. Vật liệu nghiên cứu
• 2.7. Phương pháp nghiên cứu
• 2.7.1. Các bước nghiên cứu
• 2.7.2. Phương pháp điều tra thu mẫu nấm Đông trùng hạ thảo ở Vườn Quốc gia Hoàng Liên và giám định mẫu thu được
• 2.7.3. Phương pháp xác định các chỉ số đa dạng các loài nấm Đông trùng hạ thảo tại Vườn Quốc gia Hoàng Liên
• 2.7.4. Phương pháp nghiên cứu nuôi trồng thể quả nấm ĐTHT bông tuyết (Isaria tenuipes) trên giá thể nhân tạo
• 2.7.5. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.8. Xây dựng hướng dẫn kỹ thuật nuôi trồng nấm ĐTHT bông tuyết (Isaria tenuipes) trên giá thể nhân tạo
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Thành phần loài nấm ĐTHT tại Vườn Quốc gia Hoàng Liên
• 3.2. Đánh giá đa dạng sinh học và phân bố các loài nấm Đông trùng hạ thảo tại VQG Hoàng Liên
• 3.2.1. Đa dạng về thành phần loài, tần suất xuất hiện
• 3.2.2. Đa dạng về phân bố
• 3.2.3. Đa dạng về ký chủ
• 3.2.4. Đa dạng về giá trị sử dụng và giá trị dược liệu
• 3.3. Nghiên cứu nuôi trồng thể quả nấm ĐTHT bông tuyết (Isaria tenuipes) trên giá thể nhân tạo
• 3.3.1. Nghiên cứu môi trường thích hợp tạo giống gốc
• 3.3.2. Nghiên cứu nuôi trồng thể quả đệm trên giá thể lỏng
• 3.3.3. Nghiên cứu khả năng hình thành thể quả trên giá thể rắn
• 3.3.4. Nghiên cứu khả năng hình thành thể quả đệm trên giá thể nhộng tằm
• 3.3.5. Xây dựng hướng dẫn kỹ thuật nuôi trồng nấm ĐTHT bông tuyết (Isaria tenuipes) trên giá thể nhân tạo
• 3.3.5.1. Hướng dẫn kỹ thuật nuôi trồng nấm I. tenuipes trên giá thể lỏng
• 3.3.5.2. Hướng dẫn kỹ thuật nuôi trồng nấm I. tenuipes trên giá thể rắn
• 3.3.5.3. Hướng dẫn kỹ thuật nuôi trồng nấm I. tenuipes trên giá thể nhộng tằm
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• 1. Tài liệu tiếng Việt
• 2. Tài liệu tiếng nước ngoài

I. Nghiên cứu thành phần loài nấm đông trùng hạ thảo tại Vườn Quốc Gia Hoàng Liên

Nghiên cứu tập trung vào việc xác định thành phần loài nấm thuộc nhóm nấm đông trùng hạ thảo tại Vườn Quốc Gia Hoàng Liên. Kết quả cho thấy sự đa dạng về loài, với 18 loài thuộc 3 họ Clavicipitaceae, Cordycipitaceae và Ophiocordycipitaceae. Trong đó, hai loài mới là Beauveria sp. và Isaria sp. được ghi nhận. Nghiên cứu cũng mô tả chi tiết đặc điểm hình thái, sinh thái và phân bố của các loài nấm này. Đa dạng sinh học của nấm đông trùng hạ thảo được đánh giá qua các chỉ số đa dạng về loài, tần suất xuất hiện, ký chủ và giá trị sử dụng. Điều này góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát triển nguồn gen quý hiếm.

1.1. Đa dạng về thành phần loài

Nghiên cứu đã xác định được 18 loài nấm đông trùng hạ thảo, trong đó có hai loài mới là Beauveria sp. và Isaria sp. Các loài này được phân bố chủ yếu ở các khu vực có độ cao từ 1.500 đến 2.500 mét, với điều kiện khí hậu mát mẻ và ẩm ướt. Phân loại nấm được thực hiện dựa trên đặc điểm hình thái và phân tích ADN, giúp xác định chính xác vị trí của các loài trong hệ thống phân loại.

1.2. Đặc điểm sinh thái và phân bố

Các loài nấm đông trùng hạ thảo tại Vườn Quốc Gia Hoàng Liên phân bố chủ yếu ở các khu vực rừng nguyên sinh, nơi có độ tàn che cao và độ ẩm lớn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các loài nấm này thường ký sinh trên các loài côn trùng như bọ cánh cứng, nhộng tằm và sâu non. Điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc trưng của khu vực này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loài nấm quý hiếm.

II. Kỹ thuật nuôi trồng Isaria Tenuipes

Nghiên cứu đã phát triển thành công kỹ thuật nuôi trồng loài Isaria Tenuipes trên các giá thể nhân tạo như giá thể lỏng, giá thể rắn và nhộng tằm. Quá trình nuôi trồng bao gồm các bước phân lập giống, tạo môi trường thích hợp và theo dõi sự phát triển của thể quả đệm. Kết quả cho thấy, việc nuôi trồng trên nhộng tằm ở tuổi 5 cho hiệu quả cao nhất, với tỷ lệ hình thành thể quả đạt 85%. Nghiên cứu cũng xây dựng hướng dẫn kỹ thuật chi tiết, từ khâu chuẩn bị giống đến thu hoạch, nhằm ứng dụng rộng rãi trong sản xuất.

2.1. Nuôi trồng trên giá thể lỏng

Nghiên cứu đã thử nghiệm nuôi trồng Isaria Tenuipes trên các giá thể lỏng như môi trường PDA và PYEG. Kết quả cho thấy, môi trường PDA phù hợp nhất cho sự phát triển của hệ sợi nấm, với tốc độ lắc 150 vòng/phút giúp tăng cường sự hình thành thể quả. Thời gian nuôi trồng trung bình là 45 ngày, với tỷ lệ thành công đạt 75%.

2.2. Nuôi trồng trên nhộng tằm

Phương pháp nuôi trồng Isaria Tenuipes trên nhộng tằm được đánh giá cao về hiệu quả. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc nhiễm nấm vào sâu non ở tuổi 5 cho tỷ lệ hình thành thể quả cao nhất, đạt 85%. Quá trình nuôi trồng kéo dài khoảng 60 ngày, với điều kiện nhiệt độ và độ ẩm được kiểm soát chặt chẽ. Đây là phương pháp tiềm năng để sản xuất nấm dược liệu quy mô lớn.

III. Giá trị và ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu không chỉ cung cấp dữ liệu khoa học về thành phần loài nấm và kỹ thuật nuôi trồng mà còn mở ra hướng ứng dụng thực tiễn trong y học và kinh tế. Isaria Tenuipes được chứng minh có hàm lượng cao các hoạt chất như Cordycepin và Adenosine, có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư, tiểu đường và các bệnh lý khác. Việc nuôi trồng thành công loài nấm này trên giá thể nhân tạo giúp giảm áp lực khai thác từ tự nhiên, đồng thời tạo ra sản phẩm chất lượng cao phục vụ thị trường dược liệu và du lịch.

3.1. Giá trị dược liệu

Isaria Tenuipes chứa các hoạt chất quý như Cordycepin và Adenosine, có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và hỗ trợ điều trị các bệnh mãn tính. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, loài nấm này có hàm lượng protein và vitamin cao, giúp tăng cường sức khỏe và hệ miễn dịch.

3.2. Ứng dụng kinh tế

Việc nuôi trồng Isaria Tenuipes trên quy mô lớn không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường dược liệu mà còn góp phần phát triển kinh tế địa phương. Sản phẩm từ nấm đông trùng hạ thảo có thể trở thành đặc sản du lịch, thu hút khách tham quan và tăng thu nhập cho người dân.