Nghiên cứu tách tinh chế và thủy phân glucomannan từ cây amorphophallus konjac ở Lâm Đồng

• Tác giả: Trần Thị Nữ
• Người hướng dẫn: PGS. Đỗ Trường Thiện
• Trường học: Học viện Khoa học và Công nghệ
• Đề tài: Nghiên cứu tách và thủy phân glucomannan từ cây konjac tại Lâm Đồng
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ GLUCOMANNAN
• 1.1. Nguồn gốc, cấu trúc glucomannan
• 1.2. Tính chất vật lý của glucomannan
• 1.3. Tính chất hóa học của glucomannan
• 1.4. Hoạt tính sinh học và tác dụng dược lý của glucomannan
• 1.5. Koch và quy trình tách chiết glucomannan
• 1.6. Cây Nưa Amorphophallus Konjac K. Quy trình tách chiết glucomannan từ củ
• 1.7. Phản ứng cắt mạch glucomannan
• 1.7.1. Cắt mạch bằng các phương pháp lý - hóa học
• 1.7.2. Thủy phân với xúc tác enzym
• 1.7.3. Đặc điểm của xúc tác enzym
• 1.7.4. Các hệ enzym thủy phân mannan
• 1.7.5. Nghiên cứu thủy phân glucomannan bằng enzym
• 1.7.6. Một số yếu tố ảnh hưởng đến phản ứng xúc tác enzym
• 1.8. Phương pháp quy hoạch hóa thực nghiệm xác định điều kiện phản ứng tối ưu
• 1.9. Enzym AMPK và vai trò của nó trong hạ đường huyết
• 1.9.1. Quá trình chuyển hóa glucose trong cơ thể
• 1.9.2. Quá trình hấp thu glucose
• 1.9.3. Khái quát về enzym Adenoidin 5'-monophosphat hoạt hóa protein kinase (AMPK)
• 1.9.4. Các phương pháp hoạt hóa AMPK
• 1.9.4.1. Hoạt hóa AMPK bằng vận động
• 1.9.4.2. Hoạt hóa AMPK bằng hoạt chất
• 1.10. Tính hình nghiên cứu glucomannan từ cây nưa A.konjac tại Việt Nam
• 2. THỰC NGHIỆM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nguyên liệu, hóa chất và thiết bị nghiên cứu
• 2.1.1. Nguyên liệu và hóa chất
• 2.1.2. Dụng cụ và thiết bị nghiên cứu
• 2.2. Tách, tinh chế và xác định cấu trúc, tính chất của glucomannan từ cây A
• 2.2.1. Tách glucomannan từ cây A
• 2.2.2. Xác định hàm lượng glucomannan trong bột konjac glucomannan
• 2.2.3. Xác định cấu trúc và đặc trưng của glucomannan
• 2.3. Thủy phân glucomannan
• 2.3.1. Thủy phân bằng axit
• 2.3.2. Thủy phân konjac glucomannan bằng enzym
• 2.4. Đánh giá tác dụng hoạt hóa AMPK của LKGM-E trên in vitro
• 2.5. Nghiên cứu hoạt tính hạ đường huyết của LKGM-E trên mô hình in vivo
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Nghiên cứu tách, tinh chế và đặc điểm cấu trúc, tính chất của glucomannan trong củ nưa A
• 3.1.1. Tách và tinh chế glucomannan từ củ Nưa A
• 3.1.2. Hàm lượng glucomannan trong củ Nưa A
• 3.1.3. Tách glucomannan từ củ Nưa A
• 3.1.4. Tinh chế glucomannan
• 3.1.5. Đặc trưng cấu trúc, tính chất của glucomannan từ củ A
• 3.1.5.1. Phổ IR của glucomannan
• 3.1.5.2. Phổ cộng hưởng từ hạt nhân
• 3.1.5.3. Tính chất nhiệt của KGM
• 3.1.5.4. Khối lượng phân tử của KGM
• 3.1.5.5. Hàm lượng tro và kim loại nặng trong bột KGM
• 3.2. Thủy phân glucomannan bằng xúc tác axit HCl
• 3.2.1. Nghiên cứu điều kiện thích hợp của phản ứng thủy phân xúc tác axit
• 3.2.2. Cấu trúc và tính chất của sản phẩm thủy phân
• 3.2.2.1. Độ tan và hiệu suất thu hồi LKGM-1
• 3.2.2.2. Phổ IR của LKGM-1
• 3.2.2.3. Phổ NMR của LKGM-1
• 3.2.2.4. Tính chất nhiệt của LKGM-1
• 3.2.2.5. Khối lượng trung bình của LKGM-1
• 3.3. Thủy phân konjac glucomannan bằng enzym
• 3.3.1. Định tính khả năng phân huỷ glucomannan của các enzym từ vi khuẩn
• 3.3.2. Xác định điều kiện tối ưu của phản ứng bằng phương pháp bề mặt đáp ứng
• 3.4. Kết quả theo mô hình thực nghiệm
• 3.4.1. Phân tích thống kê
• 3.4.2. Tìm chế độ thủy phân tối ưu
• 3.5. Đặc điểm cấu trúc và tính chất của LKGM-E
• 3.5.1. Phổ IR của LKGM-E
• 3.5.2. Phổ cộng hưởng từ hạt nhân của LKGM-E
• 3.5.3. Tính chất nhiệt của LKGM-E
• 3.5.4. Khối lượng phân tử trung bình của sản phẩm thủy phân
• 3.5.5. Độ tan và hiệu suất thu hồi LKGM-E
• 3.6. Hoạt tính hạ đường huyết của LKGM-E
• 3.6.1. Hoạt tính hạ đường huyết của LKGM-E trên mô hình in vitro
• 3.6.2. Tác dụng ức chế dung nạp glucose huyết của LKGM-E trên mô hình in vivo
• KẾT LUẬN CHUNG
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về glucomannan

Glucomannan là một polysacarit quan trọng, được chiết xuất từ củ của cây konjac (Amorphophallus konjac). Cấu trúc của glucomannan bao gồm các mắt xích D-mannose và D-glucose liên kết với nhau bằng liên kết β-(1→4) glycosid. Đặc điểm nổi bật của glucomannan là khả năng hấp thụ nước và tạo gel, điều này làm cho nó trở thành một thành phần lý tưởng trong nhiều ứng dụng thực phẩm và dược phẩm. Tỷ lệ mannose/glucose trong glucomannan có thể dao động từ 1,6/1 đến 3,6/1, tùy thuộc vào nguồn gốc. Việc nghiên cứu và tách glucomannan từ cây konjac tại Lâm Đồng không chỉ giúp hiểu rõ hơn về cấu trúc và tính chất của nó mà còn mở ra cơ hội ứng dụng trong các sản phẩm thực phẩm chức năng và dược phẩm.

1.1. Nguồn gốc và cấu trúc glucomannan

Glucomannan được chiết xuất từ củ của cây konjac, một loại thực vật thuộc họ Ráy. Cấu trúc hóa học của glucomannan cho thấy nó là một polysacarit mạch thẳng, với khả năng tạo gel và độ nhớt cao. Đặc điểm này làm cho glucomannan trở thành một chất xơ hòa tan quý giá, có khả năng giảm cholesterol và kiểm soát đường huyết. Nghiên cứu về glucomannan từ cây konjac tại Lâm Đồng sẽ cung cấp thông tin quý giá về nguồn nguyên liệu này, đồng thời mở ra hướng đi mới cho ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm tại Việt Nam.

II. Quy trình tách và thủy phân glucomannan

Quy trình tách glucomannan từ củ konjac bao gồm nhiều bước, từ việc thu hoạch củ đến các phương pháp chiết xuất và tinh chế. Các phương pháp tách glucomannan có thể sử dụng axit hoặc enzym, mỗi phương pháp đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. Thủy phân glucomannan là một bước quan trọng để tạo ra các sản phẩm có khối lượng phân tử thấp hơn, từ đó nâng cao khả năng ứng dụng của nó. Việc nghiên cứu các điều kiện tối ưu cho quá trình thủy phân sẽ giúp cải thiện hiệu suất và chất lượng sản phẩm cuối cùng.

2.1. Quy trình tách glucomannan

Quy trình tách glucomannan từ củ konjac bao gồm các bước như rửa sạch, cắt nhỏ, và chiết xuất bằng nước hoặc dung môi hữu cơ. Sau khi tách, glucomannan sẽ được tinh chế để loại bỏ tạp chất và xác định hàm lượng. Các phương pháp như sắc ký hoặc điện di có thể được sử dụng để phân tích và xác định cấu trúc của glucomannan. Việc tách và tinh chế glucomannan không chỉ giúp thu được sản phẩm chất lượng cao mà còn tạo điều kiện cho các nghiên cứu tiếp theo về tính chất và ứng dụng của nó.

2.2. Thủy phân glucomannan

Thủy phân glucomannan có thể thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm sử dụng axit hoặc enzym. Phương pháp enzym thường được ưa chuộng hơn do tính chọn lọc và khả năng giữ lại các đặc tính sinh học của glucomannan. Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình thủy phân như pH, nhiệt độ và thời gian sẽ giúp tối ưu hóa quy trình, từ đó tạo ra các sản phẩm glucomannan có khối lượng phân tử thấp với hoạt tính sinh học cao. Điều này không chỉ có ý nghĩa trong nghiên cứu mà còn trong ứng dụng thực tiễn, đặc biệt là trong lĩnh vực dược phẩm.

III. Ứng dụng của glucomannan

Glucomannan có nhiều ứng dụng trong thực phẩm và dược phẩm nhờ vào tính chất sinh học và hóa học của nó. Sản phẩm từ glucomannan có thể được sử dụng để giảm cân, kiểm soát cholesterol và đường huyết. Nghiên cứu cho thấy glucomannan có khả năng tạo gel và giữ nước, điều này làm cho nó trở thành một thành phần lý tưởng trong các sản phẩm thực phẩm chức năng. Ngoài ra, glucomannan còn được nghiên cứu để sử dụng trong việc vận chuyển thuốc, mở ra nhiều cơ hội mới trong lĩnh vực y học.

3.1. Ứng dụng trong thực phẩm

Glucomannan được sử dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm như một chất tạo gel, chất làm đặc và chất ổn định. Khả năng hấp thụ nước của glucomannan giúp cải thiện kết cấu và độ nhớt của sản phẩm thực phẩm. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng glucomannan có thể giúp giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ quá trình giảm cân. Việc ứng dụng glucomannan trong thực phẩm không chỉ mang lại lợi ích sức khỏe mà còn tạo ra các sản phẩm mới, hấp dẫn cho người tiêu dùng.

3.2. Ứng dụng trong dược phẩm

Trong lĩnh vực dược phẩm, glucomannan được nghiên cứu như một thành phần có khả năng điều hòa đường huyết và cholesterol. Các sản phẩm thủy phân từ glucomannan có thể được sử dụng để phát triển các loại thuốc mới, giúp cải thiện sức khỏe cho bệnh nhân tiểu đường và các bệnh lý liên quan đến mỡ máu. Nghiên cứu về glucomannan tại Lâm Đồng không chỉ góp phần nâng cao giá trị của loại hợp chất này mà còn mở ra hướng đi mới cho ngành dược phẩm tại Việt Nam.

Tổng quan nghiên cứu

Glucomannan là một polysacarit hòa tan, cấu tạo từ các mắt xích D-mannose và D-glucose liên kết β-(1→4) glycosid, có độ axetyl hóa khoảng 5-10% và tỷ lệ mannose/glucose dao động từ 1,6/1 đến 3,6/1. Đây là một chất xơ hòa tan nghèo năng lượng, được ứng dụng rộng rãi trong thực phẩm chức năng giúp giảm cân, giảm cholesterol và hấp thu glucose, đồng thời có nhiều tính chất vật lý và hóa học quý giá như khả năng tạo gel, tạo màng và độ nhớt cao. Cây Nưa Amorphophallus konjac K.Koch là nguồn glucomannan có hàm lượng cao, được trồng phổ biến tại các nước Đông Á và Đông Nam Á, trong đó Việt Nam mới phát hiện và trồng thử nghiệm tại Lâm Đồng từ năm 2012.

Tuy nhiên, glucomannan có khối lượng phân tử lớn (khoảng 1,9 × 10^6 đến 2 × 10^6 Da) và độ tan trong nước chỉ khoảng 30%, làm hạn chế phạm vi ứng dụng. Do đó, nghiên cứu thủy phân glucomannan để thu được các sản phẩm có khối lượng phân tử thấp hơn (LKGM) với tính chất sinh học và dược lý tốt hơn là rất cần thiết. LKGM không chỉ giữ được các đặc tính quý của glucomannan mà còn có hoạt tính sinh học như lợi khuẩn, chống oxy hóa và điều hòa miễn dịch, đồng thời có tiềm năng ứng dụng trong dược phẩm và thực phẩm chức năng hỗ trợ hạ đường huyết.

Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu quy trình tách, tinh chế và thủy phân glucomannan từ cây Amorphophallus konjac K.Koch trồng tại Lâm Đồng, xác định điều kiện tối ưu cho phản ứng thủy phân bằng enzym, đồng thời đánh giá hoạt tính hạ đường huyết và cơ chế tác dụng của sản phẩm thủy phân. Nghiên cứu có phạm vi thực hiện từ nguyên liệu thu hoạch tại Lâm Đồng, với các phân tích cấu trúc, tính chất hóa lý và thử nghiệm in vitro, in vivo nhằm nâng cao giá trị sử dụng glucomannan trong lĩnh vực y dược.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu sau:

• Cấu trúc và tính chất của glucomannan: Glucomannan là polysacarit mạch thẳng gồm D-mannose và D-glucose liên kết β-(1→4), có độ axetyl hóa ảnh hưởng đến độ tan và khả năng tạo gel. Khối lượng phân tử trung bình của glucomannan dao động từ 200 đến 2000 kDa, ảnh hưởng đến tính chất vật lý như độ nhớt, khả năng hòa tan và tạo gel.

• Phản ứng thủy phân glucomannan: Thủy phân có thể thực hiện bằng phương pháp lý-hóa (axit HCl, chiếu xạ, siêu âm) hoặc enzym (β-mannanase, β-mannosidase). Enzym β-mannanase xúc tác cắt liên kết β-(1→4) glycosid một cách chọn lọc, tạo ra các oligoglucomannan có khối lượng phân tử thấp hơn mà vẫn giữ được hoạt tính sinh học.

• Hoạt tính sinh học và tác dụng dược lý của glucomannan: Glucomannan và sản phẩm thủy phân có tác dụng giảm hấp thu glucose, điều hòa lipid máu, hỗ trợ điều trị tiểu đường tuýp 2, tăng độ nhạy insulin và giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Enzym AMPK đóng vai trò trung tâm trong điều hòa chuyển hóa glucose và lipid, hoạt hóa AMPK giúp cải thiện tình trạng chuyển hóa và hạ đường huyết.

• Mô hình hoạt hóa AMPK: AMPK là enzym dị phân điều hòa chuyển hóa năng lượng, được kích hoạt bởi tỷ lệ AMP/ATP tăng cao trong tế bào. Hoạt hóa AMPK thúc đẩy quá trình oxy hóa axit béo, tăng hấp thu glucose và giảm tổng hợp lipid, có thể được kích hoạt bằng vận động, hoạt chất tự nhiên hoặc dược phẩm như metformin.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Nguyên liệu nghiên cứu là củ cây Amorphophallus konjac K.Koch thu hoạch tại Lâm Đồng. Dữ liệu thu thập bao gồm phân tích cấu trúc hóa học (phổ IR, NMR), tính chất vật lý (độ nhớt, độ tan, khối lượng phân tử), và hoạt tính sinh học (thử nghiệm in vitro và in vivo).

• Phương pháp tách và tinh chế: Áp dụng phương pháp kết hợp ướt - khô để tách glucomannan, sử dụng dung môi etanol và các bước ly tâm, sấy khô nhằm thu được bột glucomannan có độ sạch cao, phù hợp tiêu chuẩn thực phẩm và dược phẩm.

• Phương pháp thủy phân: Thủy phân glucomannan bằng enzym β-mannanase được nuôi cấy và tinh chế từ vi khuẩn Bacillus sp. Phương pháp quy hoạch hóa thực nghiệm Box-Behnken được sử dụng để tối ưu các điều kiện phản ứng gồm pH, nhiệt độ, thời gian và tỷ lệ enzym/cơ chất nhằm đạt hiệu suất thủy phân cao nhất.

• Phân tích cấu trúc và tính chất: Sử dụng phổ hồng ngoại (IR), phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR), phân tích nhiệt (TGA, DSC), sắc ký thẩm thấu gel (HPGPC) để xác định cấu trúc và khối lượng phân tử của sản phẩm thủy phân.

• Đánh giá hoạt tính sinh học: Thử nghiệm hoạt tính hạ đường huyết của sản phẩm thủy phân LKGM-E trên mô hình tế bào in vitro và mô hình động vật in vivo, đo tỷ lệ biểu hiện p-AMPK và mức glucose huyết trước và sau khi sử dụng sản phẩm.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2017 đến 2019, bao gồm các giai đoạn thu thập nguyên liệu, tách tinh chế, thủy phân, phân tích cấu trúc và thử nghiệm sinh học.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tách và tinh chế glucomannan từ củ Nưa Amorphophallus konjac: Hàm lượng glucomannan trong củ Nưa A.konjac đạt khoảng 20-25%. Phương pháp kết hợp ướt - khô cho hiệu suất thu hồi sản phẩm cao hơn 15% so với phương pháp khô đơn thuần, đồng thời sản phẩm có độ sạch và màu sắc phù hợp tiêu chuẩn thực phẩm.

2. Đặc điểm cấu trúc và tính chất của glucomannan: Khối lượng phân tử trung bình của glucomannan thu được khoảng 1,9 × 10^6 Da. Phổ IR và NMR cho thấy cấu trúc β-(1→4) glycosid đặc trưng, độ axetyl hóa khoảng 7%. Độ nhớt dung dịch 1% glucomannan dao động từ 5000 đến 40000 mPas, độ tan trong nước khoảng 30%.

3. Điều kiện tối ưu thủy phân enzym: Qua quy hoạch thực nghiệm Box-Behnken, điều kiện tối ưu là pH 7,1, nhiệt độ 41°C, thời gian 4 giờ, tỷ lệ enzym/cơ chất 0,49 U/g, đạt tổng hàm lượng đường khử 3,7 mg/ml. Sản phẩm thủy phân LKGM-E có khối lượng phân tử trung bình giảm xuống khoảng 1,7 × 10^4 Da, độ tan tăng lên đến 90%, độ nhớt giảm đáng kể.

4. Hoạt tính hạ đường huyết của LKGM-E: Thử nghiệm in vitro trên tế bào cho thấy LKGM-E kích thích biểu hiện p-AMPK tăng gấp 2,5 lần so với nhóm đối chứng. Thử nghiệm in vivo trên mô hình chuột tiểu đường cho thấy LKGM-E làm giảm glucose huyết sau uống glucose khoảng 25% so với nhóm không điều trị, hiệu quả tương đương với metformin liều thấp.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy phương pháp kết hợp ướt - khô là hiệu quả trong việc tách glucomannan có độ tinh khiết cao từ củ Nưa A.konjac Việt Nam, phù hợp với các tiêu chuẩn thực phẩm và dược phẩm. Việc thủy phân enzym β-mannanase giúp giảm khối lượng phân tử glucomannan, cải thiện độ tan và giảm độ nhớt, mở rộng phạm vi ứng dụng trong thực phẩm chức năng và dược phẩm.

Hoạt tính hạ đường huyết của sản phẩm thủy phân LKGM-E được giải thích bởi khả năng kích hoạt enzym AMPK, từ đó tăng cường chuyển hóa glucose và giảm hấp thu glucose vào máu. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu quốc tế về tác dụng của glucomannan thủy phân và hoạt hóa AMPK trong điều trị tiểu đường.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện mối quan hệ giữa điều kiện thủy phân và hàm lượng đường khử, bảng so sánh khối lượng phân tử và độ tan của sản phẩm trước và sau thủy phân, cũng như biểu đồ thể hiện mức giảm glucose huyết và tăng biểu hiện p-AMPK trong các nhóm thử nghiệm.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Phát triển quy trình sản xuất glucomannan thủy phân quy mô công nghiệp: Áp dụng phương pháp kết hợp ướt - khô và thủy phân enzym β-mannanase với điều kiện tối ưu đã xác định để sản xuất sản phẩm LKGM-E chất lượng cao, phục vụ ngành thực phẩm chức năng và dược phẩm trong vòng 2-3 năm tới.

2. Nghiên cứu sâu hơn về cơ chế hoạt động của LKGM-E trên AMPK: Thực hiện các nghiên cứu phân tử và tế bào để làm rõ cơ chế kích hoạt AMPK và các con đường tín hiệu liên quan, nhằm nâng cao hiệu quả điều trị tiểu đường, dự kiến trong 1-2 năm.

3. Đánh giá an toàn và hiệu quả lâm sàng của LKGM-E: Tiến hành các thử nghiệm tiền lâm sàng và lâm sàng trên người để xác định liều dùng, tác dụng phụ và hiệu quả điều trị, hướng tới đăng ký sản phẩm dược phẩm trong vòng 3-5 năm.

4. Khuyến khích phát triển vùng nguyên liệu cây Nưa Amorphophallus konjac tại Việt Nam: Hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp mở rộng diện tích trồng, áp dụng kỹ thuật canh tác hiện đại để nâng cao năng suất và chất lượng nguyên liệu, góp phần phát triển kinh tế địa phương trong 5 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu và giảng viên ngành Hóa học và Công nghệ thực phẩm: Nghiên cứu về polysacarit, enzym thủy phân và ứng dụng trong thực phẩm chức năng có thể sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo về quy trình tách chiết, phân tích cấu trúc và ứng dụng glucomannan.

2. Doanh nghiệp sản xuất thực phẩm chức năng và dược phẩm: Các công ty muốn phát triển sản phẩm hỗ trợ điều trị tiểu đường hoặc thực phẩm giảm cân có thể áp dụng quy trình và kết quả nghiên cứu để sản xuất nguyên liệu glucomannan thủy phân chất lượng cao.

3. Chuyên gia dinh dưỡng và y học lâm sàng: Tham khảo các bằng chứng khoa học về tác dụng hạ đường huyết của glucomannan thủy phân và cơ chế hoạt động AMPK để tư vấn và phát triển các liệu trình dinh dưỡng hỗ trợ bệnh nhân tiểu đường.

4. Nhà quản lý và hoạch định chính sách nông nghiệp và công nghiệp: Sử dụng luận văn để đánh giá tiềm năng phát triển cây Nưa Amorphophallus konjac tại Việt Nam, từ đó xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển vùng nguyên liệu và ngành công nghiệp chế biến glucomannan.

Câu hỏi thường gặp

1. Glucomannan là gì và có nguồn gốc từ đâu?
   Glucomannan là polysacarit hòa tan, cấu tạo từ D-mannose và D-glucose liên kết β-(1→4), được tách từ củ cây Nưa Amorphophallus konjac, cây lô hội và một số loại rong biển. Nó có khả năng tạo gel và độ nhớt cao, được ứng dụng trong thực phẩm và dược phẩm.

2. Tại sao cần thủy phân glucomannan?
   Glucomannan có khối lượng phân tử lớn và độ tan thấp (~30%), hạn chế ứng dụng. Thủy phân giúp giảm khối lượng phân tử, tăng độ tan và giữ lại hoạt tính sinh học, mở rộng phạm vi sử dụng trong thực phẩm chức năng và dược phẩm.

3. Phương pháp thủy phân enzym có ưu điểm gì?
   Thủy phân enzym β-mannanase có tính chọn lọc cao, ít tạo sản phẩm phụ, kiểm soát được khối lượng phân tử sản phẩm, giữ nguyên cấu trúc và hoạt tính sinh học, đồng thời thân thiện với môi trường so với phương pháp hóa học.

4. Sản phẩm thủy phân glucomannan có tác dụng gì trong điều trị tiểu đường?
   Sản phẩm LKGM-E kích hoạt enzym AMPK, giúp tăng hấp thu và chuyển hóa glucose, giảm hấp thu glucose vào máu, từ đó hạ đường huyết hiệu quả, hỗ trợ điều trị tiểu đường tuýp 2 và cải thiện các rối loạn chuyển hóa liên quan.

5. Làm thế nào để ứng dụng kết quả nghiên cứu vào sản xuất thực tế?
   Có thể áp dụng quy trình tách chiết và thủy phân enzym đã tối ưu để sản xuất nguyên liệu glucomannan thủy phân quy mô công nghiệp, kết hợp nghiên cứu lâm sàng để phát triển sản phẩm thực phẩm chức năng và dược phẩm hỗ trợ hạ đường huyết.

Kết luận

• Luận văn đã thành công trong việc tách, tinh chế glucomannan từ củ Nưa Amorphophallus konjac trồng tại Lâm Đồng với hàm lượng khoảng 20-25% và độ tinh khiết cao.
• Đã xác định được điều kiện tối ưu thủy phân enzym β-mannanase giúp giảm khối lượng phân tử glucomannan xuống còn khoảng 1,7 × 10^4 Da, tăng độ tan và giảm độ nhớt.
• Sản phẩm thủy phân LKGM-E có hoạt tính hạ đường huyết rõ rệt trên mô hình in vitro và in vivo, thông qua cơ chế kích hoạt enzym AMPK.
• Nghiên cứu góp phần nâng cao giá trị sử dụng glucomannan Việt Nam, mở ra hướng phát triển sản phẩm thực phẩm chức năng và dược phẩm hỗ trợ điều trị tiểu đường.
• Đề xuất tiếp tục nghiên cứu cơ chế phân tử, đánh giá an toàn và hiệu quả lâm sàng, đồng thời phát triển vùng nguyên liệu cây Nưa để ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp.

Hành động tiếp theo: Khuyến khích các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp phối hợp triển khai nghiên cứu ứng dụng, mở rộng sản xuất và thử nghiệm lâm sàng để đưa sản phẩm glucomannan thủy phân vào thị trường thực phẩm chức năng và dược phẩm hỗ trợ điều trị tiểu đường.