Nghiên cứu tác động của con người đến rừng ngập mặn ở huyện Tiên Yên, Quảng Ninh thông qua ứng dụng GIS

• Tác giả: Đào Thị Mai Thịnh
• Người hướng dẫn: ThS. Ngô Thị Hồng Gấm
• Trường học: Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Địa chính Môi trường
• Đề tài: Ứng dụng GIS trong nghiên cứu tác động của con người đến rừng ngập mặn trên địa bàn huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục đích của đề tài
• 1.2. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu
• 1.3. Ý nghĩa trong thực tiễn
• 1.4. Yêu cầu của đề tài
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Cơ sở khoa học của đề tài
• 2.2. Cở sở pháp lý
• 2.3. Tổng quan về sự phân bố Rừng ngập mặn
• 2.3.1. Thế giới
• 2.3.2. Việt Nam
• 3. PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
• 3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu của đề tài
• 3.3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội của vùng nghiên cứu
• 3.3.2. Xác định các yếu tố tác động của con người đến rừng ngập mặn trên địa bàn huyện Tiên Yên
• 3.3.3. Xây dựng bản đồ tác động của con người đến rừng ngập mặn huyện Tiên Yên bằng công nghệ GIS
• 3.3.4. Phân tích ứng dụng GIS trên bản đồ tổng hợp tác động của con người đến RNM
• 3.3.5. Các giải pháp khả thi nhằm phục hồi, bảo vệ và phát triển RNM
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 4. PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Tiên Yên
• 4.1.1. Điều kiện tự nhiên
• 4.1.2. Khái quát về kinh tế - xã hội huyện Tiên Yên
• 4.1.2.1. Dân số, lao động
• 4.2. Thực trạng trong công tác quản lý và sử dụng rừng ngập mặn trên địa bàn huyện
• 4.3. Kết quả tổng hợp ý kiến của người dân về tác động của con người đến rừng ngập mặn trên địa bàn huyện Tiên Yên
• 4.4. Ứng dụng phần mềm mapinfo xây dựng CSDL các tác động của con người đến rừng ngập mặn trên địa bàn huyện Tiên Yên - tỉnh Quảng Ninh
• 4.4.1. Xây dựng cơ sở dữ liệu thuộc tính
• 4.4.2. Xây dựng cơ sở dữ liệu không gian
• 4.4.3. Xây dựng dữ liệu minh họa vị trí trong Mapinfo
• 4.5. Hoàn thiện, kiết xuất bản đồ tổng hợp tác động của con người tới RNM huyện Tiên Yên tỉnh Quảng Ninh
• 4.6. Phân tích ứng dụng GIS trên bản đồ tổng hợp tác động của con người đến RNM
• 4.7. Đánh giá tổng hợp các nguồn tác động của con người đến RNM
• 4.8. Đánh giá khả năng ứng dụng của bản đồ tổng hợp tác động của con người đến RNM trong thực tế
• 4.9. Đánh giá khả năng ứng dụng của phần mềm MapInfo trong xây dựng bản đồ tổng hợp tác động của con người đến RNM huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh
• 4.10. Các giải pháp khả thi nhằm phục hồi, bảo vệ và phát triển RNM
• 5. PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tác động của con người đến rừng ngập mặn

Nghiên cứu tập trung vào tác động của con người đến rừng ngập mặn tại huyện Tiên Yên, Quảng Ninh. Các hoạt động như khai thác gỗ, nuôi trồng thủy sản, và đô thị hóa đã gây suy thoái nghiêm trọng đến diện tích và chất lượng rừng. Rừng ngập mặn tại Tiên Yên đã giảm từ 6000 ha xuống còn khoảng 50-60% so với trước đây. Các tác động này không chỉ ảnh hưởng đến hệ sinh thái mà còn đe dọa sinh kế của người dân địa phương.

1.1. Khai thác gỗ và thủy sản

Khai thác gỗ và thủy sản không kiểm soát là nguyên nhân chính dẫn đến suy thoái rừng ngập mặn tại Tiên Yên. Việc khai thác quá mức đã làm giảm đáng kể diện tích rừng, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và hệ sinh thái ven biển.

1.2. Nuôi trồng thủy sản

Các khu nuôi trồng thủy sản mở rộng đã chiếm dụng diện tích lớn của rừng ngập mặn. Việc chuyển đổi đất rừng sang nuôi trồng thủy sản không chỉ làm mất đi môi trường sống của nhiều loài động thực vật mà còn gây ô nhiễm nguồn nước.

II. Ứng dụng GIS trong nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng GIS để phân tích và đánh giá tác động của con người đến rừng ngập mặn tại Tiên Yên. Công nghệ GIS giúp xây dựng bản đồ chuyên đề, phân tích biến động diện tích rừng, và đánh giá mức độ tác động. Nghiên cứu GIS cung cấp cơ sở dữ liệu không gian và thuộc tính, hỗ trợ quản lý và bảo tồn rừng ngập mặn hiệu quả.

2.1. Xây dựng bản đồ chuyên đề

Bản đồ chuyên đề được xây dựng bằng GIS thể hiện rõ các khu vực bị tác động mạnh bởi hoạt động của con người. Các lớp dữ liệu không gian và thuộc tính được tích hợp để phân tích biến động diện tích rừng và đề xuất giải pháp bảo tồn.

2.2. Phân tích biến động diện tích

Sử dụng GIS, nghiên cứu đã phân tích biến động diện tích rừng ngập mặn từ năm 2010 đến 2014. Kết quả cho thấy sự suy giảm đáng kể diện tích rừng do các hoạt động khai thác và chuyển đổi đất.

III. Bảo tồn và phát triển bền vững

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp bảo tồn rừng ngập mặn và phát triển bền vững tại huyện Tiên Yên. Các giải pháp bao gồm quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác, phục hồi diện tích rừng bị suy thoái, và nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của rừng ngập mặn. Quản lý tài nguyên thiên nhiên hiệu quả là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ sinh thái ven biển.

3.1. Quản lý tài nguyên thiên nhiên

Các biện pháp quản lý tài nguyên thiên nhiên được đề xuất nhằm hạn chế tác động tiêu cực của con người đến rừng ngập mặn. Việc quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác và nuôi trồng thủy sản là cần thiết để bảo vệ diện tích rừng còn lại.

3.2. Phục hồi và phát triển rừng

Nghiên cứu đề xuất các chương trình phục hồi và phát triển rừng ngập mặn tại Tiên Yên. Các khu vực bị suy thoái sẽ được trồng lại rừng và quản lý chặt chẽ để đảm bảo sự phát triển bền vững.