Đặc điểm sinh học và biện pháp phòng chống rệp sáp giả Paracoccus marginatus hại cây đu đủ tại Hà Nội

• Tác giả: Đoàn Thị Lương
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Hồng Sơn
• Trường học: Viện Khoa Học Nông Nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Bảo Vệ Thực Vật
• Đề tài: Nghiên Cứu Sinh Học Và Biện Pháp Phòng Chống Rệp Sáp Giả Hại Cây Đu Đủ Tại Hà Nội
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Nghiên cứu về rệp sáp giả Paracoccus marginatus trên thế giới
• 1.2. Nghiên cứu về phân loại, phân bố và tác hại của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 1.2.1. Phân loại rệp sáp giả hại đu đủ
• 2. CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Địa điểm, thời gian nghiên cứu
• 2.1.1. Địa điểm nghiên cứu
• 2.1.2. Thời gian nghiên cứu
• 2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.3. Vật liệu và dụng cụ nghiên cứu
• 2.3.1. Vật liệu nghiên cứu
• 2.3.2. Dụng cụ, thiết bị hóa chất
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Phương pháp điều tra thành phần sâu hại cây đu đủ và xác định loài sâu chính hại cây đu đủ ở vùng Hà Nội
• 2.4.2. Phương pháp điều tra sâu hại trên cây đu đủ
• 2.4.3. Giám định tên các sâu hại cây đu đủ
• 2.4.4. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm hình thái, sinh vật học, sinh thái học của rệp sáp giả Paracoccus marginatus trong phòng thí nghiệm
• 2.4.5. Chuẩn bị cây thức ăn của rệp sáp giả P. marginatus và tạo nguồn rệp sáp giả P. marginatus phục vụ thí nghiệm
• 2.4.6. Nghiên cứu đặc điểm hình thái học
• 2.4.7. Phương pháp nghiên cứu diễn biến mật độ và yếu tố ảnh hưởng đến số lượng loài rệp sáp giả Paracoccus marginatus trên cây đu đủ
• 2.4.8. Phương pháp nghiên cứu biện pháp phòng chống tổng hợp rệp sáp giả Paracoccus marginatus trên cây đu đủ
• 2.4.9. Phương pháp nghiên cứu phòng chống bằng biện pháp canh tác
• 2.4.10. Phương pháp nghiên cứu phòng chống bằng biện pháp thủ công
• 2.4.11. Phương pháp nghiên cứu phòng chống bằng biện pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật
• 2.4.12. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Thành phần sâu hại cây đu đủ ở vùng Hà Nội
• 3.1.1. Thành phần loài côn trùng và nhện nhỏ hại cây đu đủ
• 3.1.2. Giám định tên loài rệp sáp giả hại cây đu đủ đã thu thập
• 3.1.3. Dinh dưỡng và mức độ xuất hiện của các loài côn trùng/nhện nhỏ hại cây đu đủ
• 3.2. Đặc điểm hình thái, sinh vật học, sinh thái học của loài rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.1. Đặc điểm hình thái học của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.2. Đặc điểm sinh vật học, sinh thái học của loài rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.3. Tập tính sống của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.4. Đặc điểm biến thái của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.5. Thời gian phát triển cá thể của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.6. Sinh sản và thời gian sống của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.7. Phổ cây thức ăn của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.8. Tỷ lệ sống ở giai đoạn trước trưởng thành của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.9. Bảng sống của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.2.10. Số thế hệ trong một năm của rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.3. Diễn biến mật độ và yếu tố ảnh hưởng đến số lượng rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.3.1. Diễn biến mật độ rệp sáp giả Paracoccus marginatus trên các giống đu đủ khác nhau
• 3.3.2. Diễn biến mật độ rệp sáp giả Paracoccus marginatus trên cây đu đủ ở các độ tuổi khác nhau
• 3.3.3. Diễn biến mật độ rệp sáp giả Paracoccus marginatus trong vườn trồng thuần và trồng xen
• 3.3.4. Ảnh hưởng của luân canh đến mật độ rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.4. Biện pháp phòng chống rệp sáp giả Paracoccus marginatus
• 3.4.1. Biện pháp canh tác
• 3.4.2. Biện pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ TRONG LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH

I. Đặc điểm sinh học của rệp sáp giả Paracoccus marginatus

Rệp sáp giả Paracoccus marginatus là một trong những loài gây hại chính cho cây đu đủ tại Hà Nội. Đặc điểm sinh học của loài này bao gồm các giai đoạn phát triển từ trứng, ấu trùng đến trưởng thành. Thời gian phát triển của từng giai đoạn phụ thuộc vào điều kiện môi trường như nhiệt độ và độ ẩm. Theo nghiên cứu, rệp sáp giả có khả năng sinh sản cao, với một con cái có thể đẻ hàng trăm trứng trong suốt vòng đời. Điều này dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng về mật độ quần thể, gây áp lực lớn lên cây đu đủ. Tác hại của rệp sáp giả không chỉ làm giảm năng suất mà còn ảnh hưởng đến chất lượng quả. "Rệp sáp giả có thể làm giảm đến 50% năng suất cây đu đủ nếu không có biện pháp phòng chống kịp thời". Việc hiểu rõ đặc điểm sinh học của rệp sáp giả là cần thiết để phát triển các biện pháp phòng chống hiệu quả.

1.1. Vòng đời và sự phát triển

Vòng đời của rệp sáp giả Paracoccus marginatus bao gồm các giai đoạn từ trứng, ấu trùng đến trưởng thành. Thời gian phát triển của từng giai đoạn có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Nghiên cứu cho thấy, trong điều kiện lý tưởng, rệp sáp giả có thể hoàn thành vòng đời trong khoảng 30 ngày. Sự phát triển nhanh chóng này là một trong những lý do khiến rệp sáp giả trở thành mối đe dọa lớn đối với cây đu đủ. "Mỗi con cái có thể đẻ từ 200 đến 300 trứng, tạo ra một thế hệ mới trong thời gian ngắn". Điều này cho thấy sự cần thiết phải theo dõi và kiểm soát mật độ rệp sáp giả để bảo vệ cây trồng.

1.2. Tác động đến cây đu đủ

Rệp sáp giả Paracoccus marginatus gây hại chủ yếu bằng cách hút nhựa cây, làm giảm sức sống và năng suất của cây đu đủ. Sự tấn công của rệp sáp giả có thể dẫn đến hiện tượng vàng lá, rụng quả và giảm chất lượng sản phẩm. "Nghiên cứu cho thấy, cây đu đủ bị nhiễm rệp sáp giả có thể giảm năng suất lên đến 50%". Điều này không chỉ ảnh hưởng đến nông dân mà còn đến toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm. Việc phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp phòng chống kịp thời là rất quan trọng để bảo vệ cây đu đủ khỏi sự tấn công của rệp sáp giả.

II. Biện pháp phòng chống rệp sáp giả

Để kiểm soát rệp sáp giả Paracoccus marginatus, cần áp dụng các biện pháp phòng chống tổng hợp (IPM). Các biện pháp này bao gồm canh tác, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và biện pháp sinh học. Việc canh tác hợp lý như luân canh cây trồng, trồng giống kháng bệnh có thể giúp giảm mật độ rệp sáp giả. "Sử dụng giống đu đủ kháng rệp sáp giả là một trong những biện pháp hiệu quả nhất". Ngoài ra, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật cũng cần được thực hiện một cách hợp lý để tránh gây hại cho môi trường và sức khỏe con người.

2.1. Biện pháp canh tác

Biện pháp canh tác là một trong những phương pháp hiệu quả để phòng chống rệp sáp giả. Việc luân canh cây trồng giúp phá vỡ vòng đời của rệp sáp giả, từ đó giảm mật độ quần thể. "Trồng xen canh với các loại cây khác cũng giúp làm giảm sự phát triển của rệp sáp giả". Ngoài ra, việc chăm sóc cây trồng đúng cách, như tưới nước hợp lý và bón phân cân đối, cũng góp phần nâng cao sức đề kháng của cây đu đủ đối với sự tấn công của rệp sáp giả.

2.2. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật

Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật là một trong những biện pháp phổ biến để kiểm soát rệp sáp giả. Tuy nhiên, cần lựa chọn các loại thuốc có hiệu quả cao và an toàn cho môi trường. "Nghiên cứu cho thấy, một số loại thuốc sinh học có thể tiêu diệt rệp sáp giả mà không gây hại cho các loài thiên địch". Việc áp dụng thuốc cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian để đạt hiệu quả cao nhất. Đồng thời, cần kết hợp với các biện pháp khác để đảm bảo sự bền vững trong sản xuất nông nghiệp.