Nghiên Cứu Về Sâu Hại Và Thiên Địch Trên Lúa Trong Hệ Thống Thâm Canh Cải Tiến Tại Huyện Ứng Hòa, Hà Nội

Nghiên cứu sâu bệnh hại lúa giúp xác định các loài gây hại chính, từ đó đưa ra các biện pháp phòng trừ hiệu quả. Việc này không chỉ giúp bảo vệ năng suất lúa mà còn giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người nông dân. Ngoài ra, việc nghiên cứu cũng giúp hiểu rõ hơn về vòng đời, tập tính của sâu bệnh, từ đó xây dựng các chiến lược quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) bền vững.

Thiên địch đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát quần thể sâu hại một cách tự nhiên. Việc bảo tồn và phát triển các loài thiên địch giúp giảm sự phụ thuộc vào thuốc bảo vệ thực vật, từ đó bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Nghiên cứu về thiên địch giúp xác định các loài có hiệu quả cao trong việc kiểm soát sâu hại, từ đó đưa ra các biện pháp bảo tồn và phát triển chúng.

Biến đổi khí hậu gây ra những thay đổi về nhiệt độ, độ ẩm và lượng mưa, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nhiều loài sâu bệnh hại lúa. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như hạn hán, lũ lụt cũng làm suy yếu sức đề kháng của cây lúa, khiến chúng dễ bị tấn công bởi sâu bệnh hơn. Do đó, việc nghiên cứu và ứng dụng các biện pháp canh tác thích ứng với biến đổi khí hậu là vô cùng quan trọng.

Việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn tiêu diệt các loài thiên địch, làm mất cân bằng sinh thái trong ruộng lúa. Điều này dẫn đến việc sâu bệnh kháng thuốc ngày càng gia tăng, khiến việc phòng trừ trở nên khó khăn và tốn kém hơn. Ngoài ra, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong lúa gạo có thể gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng.

Quản lý nước là một yếu tố quan trọng trong hệ thống SRI. Thay vì giữ ruộng ngập nước liên tục, SRI khuyến khích việc luân phiên giữa ngập và khô để tạo điều kiện cho rễ lúa phát triển mạnh mẽ và tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng. Việc này cũng giúp giảm sự phát triển của một số loài sâu bệnh hại lúa.

SRI khuyến khích việc sử dụng phân hữu cơ và phân bón cân đối để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây lúa. Việc này giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh và tăng cường khả năng chống chịu sâu bệnh. Ngoài ra, việc sử dụng phân hữu cơ còn giúp cải thiện chất lượng đất và tăng cường hoạt động của các vi sinh vật có lợi.

Việc bảo tồn và phát triển các loài thiên địch như nhện, bọ rùa, ong ký sinh là một biện pháp phòng trừ sinh học hiệu quả. Các loài thiên địch này có khả năng tiêu diệt hoặc ký sinh trên sâu hại, giúp kiểm soát quần thể sâu hại một cách tự nhiên. Để bảo tồn thiên địch, cần hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và tạo môi trường sống thuận lợi cho chúng.

Các chế phẩm sinh học như Bacillus thuringiensis (Bt), nấm Metarhizium anisopliae có khả năng tiêu diệt sâu hại một cách chọn lọc, không gây hại cho các loài thiên địch và môi trường. Việc sử dụng các chế phẩm sinh học là một giải pháp thay thế an toàn và hiệu quả cho thuốc bảo vệ thực vật hóa học.

Thành phần sâu hại tương đối giống nhau giữa hai mô hình, tuy nhiên mật độ sâu hại thường cao hơn trên ruộng truyền thống do sử dụng nhiều phân bón hóa học và thuốc trừ sâu hơn. Ruộng SRI, với phương pháp canh tác cân bằng hơn, tạo điều kiện cho thiên địch phát triển và kiểm soát sâu hại tốt hơn.

Nghiên cứu cho thấy năng suất lúa cao nhất ở mật độ cấy 25 khóm/m2 (vụ mùa) và 36 khóm/m2 (vụ xuân). Chi phí giống thấp nhất ở mật độ cấy 11 khóm/m2, nhưng hiệu quả kinh tế cao nhất ở mật độ cấy 25 khóm/m2, cao hơn so với nông dân sản xuất đại trà. SRI giúp giảm chi phí giống, phân đạm và không cần phun thuốc BVTV, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn và bảo vệ môi trường.

IPM là một chiến lược quản lý dịch hại tổng hợp, kết hợp nhiều biện pháp khác nhau như sử dụng giống chống chịu, canh tác hợp lý, phòng trừ sinh học và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật một cách có chọn lọc. Việc áp dụng IPM giúp giảm sự phụ thuộc vào thuốc bảo vệ thực vật và duy trì cân bằng sinh thái trong ruộng lúa.

Việc sử dụng các giống lúa chống chịu sâu bệnh là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Các giống lúa này có khả năng chống lại sự tấn công của một số loài sâu bệnh hại, giúp giảm thiểu thiệt hại và giảm sự cần thiết phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các giống lúa chống chịu sâu bệnh phù hợp với điều kiện địa phương.