Nghiên cứu quy chế dân chủ cơ sở tại huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên

LỜI CAM ĐOAN

MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài

1.3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn

1.4. Đối tượng nghiên cứu đề tài và phạm vi nghiên cứu

1.5. Phương pháp nghiên cứu

1.6. Ý nghĩa đóng góp của luận văn

1.7. Bố cục luận văn

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ CƠ SỞ Ở CẤP XÃ

1.1. Tổng quan về nền dân chủ xã hội chủ nghĩa

1.2. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nền dân chủ. Dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

1.3. Khái niệm, đặc trưng cấp xã

1.3.1. Khái niệm cấp xã

1.3.2. Đặc trưng cấp xã

1.4. Sự cần thiết của thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã

1.5. Nội dung thực hiện quy chế dân chủ cấp xã

1.5.1. Nội dung quy chế dân chủ cấp xã (theo Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 ngày 20/4/2007)

1.5.2. Hình thức công khai thực hiện quy chế dân chủ cấp xã

1.5.3. Giá trị thi hành đối với nội dung nhân dân tham gia bàn và quyết định trực tiếp

1.5.4. Lấy phiếu tín nhiệm đối với nội dung nhân dân giám sát

1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã

1.6.1. Yếu tố khách quan

1.6.2. Yếu tố chủ quan

1.7. Kinh nghiệm thực hiện quy chế dân chủ ở cấp xã ở một số địa phương khác và những giá trị tham khảo

1.7.1. Kinh nghiệm từ Huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi

1.7.2. Kinh nghiệm từ huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang

1.7.3. Những giá trị tham khảo về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở cấp xã cho huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

1.8. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ CƠ SỞ Ở CẤP XÃ TẠI HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

2.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội, dân cư, chính quyền cấp xã huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

2.1.1. Đặc điểm vị trí địa lí

2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội

2.1.3. Chuyển dịch tỷ trọng kinh tế huyện Đồng Hỷ 2011 – 2015

2.1.4. Đặc điểm về dân cư, dân tộc và tôn giáo

2.1.5. Khái quát về cơ cấu tổ chức, bộ máy hành chính cấp xã của huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

2.2. Thực trạng hệ thống văn bản quy định thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

2.2.1. Quy định của các cơ quan Trung ương

2.2.2. Quy định của tỉnh Thái Nguyên

2.2.3. Quy định của huyện Đồng Hỷ

2.3. Thực trạng thực hiện quy định về quy chế dân chủ cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

2.3.1. Những nội dung thực hiện QCDC cấp xã

2.3.2. Những hình thức thực hiện QCDC cơ sở ở cấp xã

2.3.3. Thẩm quyền thực hiện QCDC cơ sở ở cấp xã

2.3.4. Đánh giá về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

2.3.4.1. Nguyên nhân của những hạn chế

2.4. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ CƠ SỞ Ở CẤP XÃ TẠI HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

3.1. Phương hướng thực hiện quy chế dân chủ cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

3.2. Mục tiêu để nâng cao hiệu quả thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã

3.3. Một số giải pháp cơ bản tăng cường thực hiện quy chế dân chủ ở cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

3.3.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt chủ trương chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã

3.3.2. Tăng cường vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng; Trách nhiệm của chính quyền và của người đứng đầu

3.3.3. Nâng cao chất lượng, năng lực thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu trước tình hình mới

3.3.4. Đẩy mạnh việc thực hiện phong trào thi đua “Dân vận khéo” gắn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

3.3.5. Nâng cao dân trí, năng lực thực hiện quy chế dân chủ cơ sở của các tầng lớp nhân dân

3.3.6. Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở cấp xã gắn liền với mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

3.3.7. Một số kiến nghị để hoàn thiện thực hiện quy chế dân chủ cấp xã trên địa bàn huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

I. Cơ sở lý luận về quy chế dân chủ cơ sở

Quy chế dân chủ cơ sở là một phần quan trọng trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam. Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, dân chủ không chỉ là quyền lợi mà còn là trách nhiệm của mỗi công dân. Quy chế dân chủ ở cấp xã được quy định rõ ràng trong Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11, nhấn mạnh vai trò của nhân dân trong việc tham gia vào các quyết định liên quan đến đời sống xã hội. Điều này thể hiện qua các hình thức như công khai minh bạch, tham gia cộng đồng, và quyền bầu cử. Việc thực hiện quy chế này không chỉ giúp nâng cao nhận thức của người dân mà còn tạo ra một môi trường chính trị ổn định, nơi mà quyền lợi của công dân được bảo vệ và phát huy.

1.1. Khái niệm và đặc trưng của quy chế dân chủ cơ sở

Quy chế dân chủ cơ sở được hiểu là hệ thống các quy định pháp luật nhằm đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân tại các xã, phường, thị trấn. Đặc trưng của quy chế này bao gồm tính công khai, minh bạch, và thực hiện quyền giám sát của nhân dân đối với các hoạt động của chính quyền. Điều này không chỉ giúp người dân có tiếng nói trong các quyết định mà còn tạo ra một cơ chế kiểm soát hiệu quả đối với hoạt động của chính quyền địa phương. Việc thực hiện quy chế này còn góp phần nâng cao năng lực quản lý của chính quyền, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

II. Thực trạng thực hiện quy chế dân chủ cơ sở tại huyện Đồng Hỷ

Huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên, với đặc điểm là một huyện miền núi, có tỷ lệ dân tộc thiểu số cao, đã gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở. Thực trạng cho thấy, mặc dù có những quy định pháp luật rõ ràng, nhưng việc thực hiện còn nhiều hạn chế. Người dân chưa thực sự hiểu rõ về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong việc tham gia vào các hoạt động của chính quyền. Hệ thống văn bản quy định về thực hiện quy chế dân chủ tại huyện còn thiếu đồng bộ và chưa được phổ biến rộng rãi. Điều này dẫn đến việc người dân không thể tham gia một cách hiệu quả vào các quyết định quan trọng liên quan đến đời sống của họ.

2.1. Đánh giá về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở

Đánh giá thực trạng cho thấy, mặc dù có những nỗ lực từ phía chính quyền trong việc thực hiện quy chế dân chủ, nhưng kết quả đạt được chưa cao. Nhiều người dân vẫn còn thụ động, chưa chủ động tham gia vào các hoạt động của chính quyền. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu thông tin và sự hướng dẫn từ chính quyền địa phương. Hơn nữa, các hình thức công tác quản lý và giám sát của nhân dân chưa được thực hiện một cách đồng bộ, dẫn đến việc quyền lợi của người dân chưa được bảo vệ một cách hiệu quả.

III. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện quy chế dân chủ cơ sở

Để nâng cao hiệu quả thực hiện quy chế dân chủ cơ sở tại huyện Đồng Hỷ, cần có những giải pháp cụ thể. Trước hết, cần tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục về quyền lợi và nghĩa vụ của công dân trong việc tham gia vào các hoạt động của chính quyền. Thứ hai, cần xây dựng một hệ thống thông tin minh bạch để người dân có thể dễ dàng tiếp cận thông tin liên quan đến các quyết định của chính quyền. Cuối cùng, cần tăng cường vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong việc giám sát và phản biện các quyết định của chính quyền, từ đó tạo ra một môi trường dân chủ thực sự tại cơ sở.

3.1. Tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục

Công tác tuyên truyền và giáo dục về quy chế dân chủ cần được thực hiện một cách thường xuyên và liên tục. Các hình thức tuyên truyền có thể bao gồm tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm, hoặc phát hành các tài liệu hướng dẫn cụ thể về quyền lợi và nghĩa vụ của công dân. Điều này không chỉ giúp nâng cao nhận thức của người dân mà còn khuyến khích họ tham gia tích cực vào các hoạt động của chính quyền, từ đó phát huy quyền làm chủ của mình trong việc xây dựng và phát triển địa phương.

Luận văn thạc sĩ về quy chế dân chủ cơ sở tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên