I. Sự cần thiết của luận án
Vườn Quốc gia Cát Bà là một khu vực đặc thù cho rừng núi đá vôi miền Bắc Việt Nam, với nhiều đặc trưng về sinh thái và vai trò quan trọng trong hệ thống bảo tồn thiên nhiên. Tổng diện tích của VQG là 17.362,96 ha, trong đó diện tích quy hoạch cho đất lâm nghiệp là 10.443,6 ha. Rừng tự nhiên chủ yếu là rừng trên núi đá vôi với 5.891,69 ha, chiếm 56,6% diện tích đất lâm nghiệp. Hệ sinh thái rừng tự nhiên trên núi đá vôi đã bị tàn phá, việc phục hồi gặp nhiều khó khăn do khả năng tự phục hồi thấp. Nghiên cứu cấu trúc và tái sinh rừng là cần thiết để duy trì rừng như một hệ sinh thái ổn định, có sự hài hòa giữa các thành phần và môi trường. Việc hiểu biết về các đặc điểm lâm học sẽ giúp định hướng đúng các biện pháp kỹ thuật nhằm thúc đẩy phục hồi rừng tự nhiên.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu lý luận của nghiên cứu là cung cấp luận cứ khoa học cho việc phục hồi rừng tự nhiên trên núi đá vôi tại VQG Cát Bà. Mục tiêu thực tiễn bao gồm xác định các đặc trưng về hiện trạng và thực trạng quản lý rừng, lập địa, cấu trúc sinh thái, tái sinh, và đa dạng loài thực vật trong mối liên hệ với các nhân tố kinh tế - xã hội. Nghiên cứu cũng phân chia các kiểu phụ quần xã thực vật rừng để đề xuất giải pháp phục hồi. Ý nghĩa khoa học của luận án là xác định được 7 kiểu phụ rừng và 21 quần xã thực vật rừng dựa trên các đặc trưng cụ thể về lập địa và thảm thực vật.
III. Đối tượng địa điểm và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là rừng kín lá rộng thường xanh mưa ẩm nhiệt đới trên núi đá vôi và các nhân tố tác động tới rừng tại VQG Cát Bà. Nghiên cứu được thực hiện tại khu vực vùng lõi và vùng đệm của VQG. Phạm vi nghiên cứu bao gồm hiện trạng rừng tự nhiên, đặc điểm lâm học của các kiểu phụ rừng, và các nhân tố ảnh hưởng tới quá trình phục hồi. Nghiên cứu cũng tập trung vào các mô hình phục hồi rừng và tác động của cộng đồng đến quá trình phục hồi.
IV. Các giải pháp phục hồi rừng
Đề xuất các giải pháp phục hồi rừng tự nhiên trên núi đá vôi dựa trên đặc trưng của từng kiểu phụ rừng và quần xã thực vật. Các biện pháp kỹ thuật lâm sinh sẽ được áp dụng để phục hồi và phát triển bền vững hệ sinh thái rừng tự nhiên. Việc phân chia mức độ phục hồi và xây dựng bản đồ phân bố của các kiểu phụ rừng sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý và bảo tồn tài nguyên rừng tại VQG Cát Bà. Các giải pháp này không chỉ góp phần phục hồi đa dạng sinh học mà còn hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương thông qua du lịch sinh thái.
