I. Lý luận và kinh nghiệm thế giới về hoạt động tư vấn môi giới chuyển giao công nghệ
Phần này tập trung vào việc thống nhất khái niệm và giới hạn nghiên cứu về tư vấn công nghệ và môi giới công nghệ. Theo Luật Chuyển giao công nghệ, tư vấn chuyển giao công nghệ là hoạt động hỗ trợ các bên trong việc lựa chọn công nghệ, đàm phán, ký kết và thực hiện hợp đồng chuyển giao công nghệ. Môi giới chuyển giao công nghệ là hoạt động hỗ trợ bên có công nghệ và bên cần công nghệ trong việc tìm kiếm đối tác ký kết hợp đồng chuyển giao công nghệ. Các hoạt động này là một phần của dịch vụ chuyển giao công nghệ, bao gồm đánh giá công nghệ, định giá công nghệ, giám định công nghệ, và xúc tiến chuyển giao công nghệ.
1.1. Khái niệm và giới hạn nghiên cứu
Khái niệm chuyển giao công nghệ được định nghĩa là chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng một phần hoặc toàn bộ công nghệ từ bên có quyền chuyển giao sang bên nhận công nghệ. Các hoạt động tư vấn, môi giới CGCN hỗ trợ vào loại thứ nhất, tức là thông qua giao dịch thương mại. Các phương thức chuyển giao công nghệ bao gồm mua trực tiếp, đầu tư vốn, liên doanh, cấp lixăng, và hợp tác nghiên cứu. Các hoạt động này phù hợp với các đối tượng khác nhau như doanh nghiệp, tổ chức NC&PT, và nhà nước.
1.2. Ý nghĩa và vị trí của hoạt động tư vấn môi giới chuyển giao công nghệ
Hoạt động tư vấn, môi giới CGCN có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua các khó khăn trong chuyển giao công nghệ. Các khó khăn này bao gồm sự phức tạp trong việc lựa chọn phương thức chuyển giao, đánh giá công nghệ, và đàm phán hợp đồng. Các tổ chức tư vấn, môi giới đóng vai trò trung gian, giúp nâng cao tính chuyên nghiệp và vị thế của doanh nghiệp trong đàm phán mua bán công nghệ. Ngoài ra, họ cũng giúp thống nhất lợi ích giữa các bên tham gia chuyển giao công nghệ, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu hóa và tự do hóa thị trường.
II. Phát triển hoạt động tư vấn môi giới chuyển giao công nghệ ở Việt Nam
Phần này tập trung vào việc phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp phát triển hoạt động tư vấn, môi giới CGCN tại Việt Nam. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu đề cập đến vấn đề này, nhưng nhìn chung, hoạt động tư vấn, môi giới CGCN vẫn chưa được nghiên cứu một cách hệ thống và toàn diện. Các nghiên cứu trước đây thường tập trung vào các khía cạnh cụ thể như vai trò tư vấn pháp lý, chuyển giao công nghệ trong nông nghiệp, hoặc các hội thảo về đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất cập từ thực tiễn chưa được giải quyết thỏa đáng.
2.1. Thực trạng hoạt động tư vấn môi giới chuyển giao công nghệ tại Việt Nam
Thực trạng hoạt động tư vấn, môi giới CGCN tại Việt Nam cho thấy nhiều hạn chế. Các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN), thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin công nghệ và năng lực công nghệ cần thiết. Các tổ chức tư vấn, môi giới chưa phát huy được hết vai trò của mình trong việc hỗ trợ doanh nghiệp. Ngoài ra, các chính sách thúc đẩy phát triển các tổ chức tư vấn, môi giới CGCN còn thiếu đồng bộ và chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.
2.2. Giải pháp phát triển hoạt động tư vấn môi giới chuyển giao công nghệ
Để phát triển hoạt động tư vấn, môi giới CGCN tại Việt Nam, cần có các giải pháp đồng bộ. Trước hết, cần xây dựng các chính sách thúc đẩy phát triển các tổ chức tư vấn, môi giới CGCN, bao gồm cả việc hỗ trợ tài chính và đào tạo nguồn nhân lực. Thứ hai, cần tăng cường hợp tác giữa các tổ chức tư vấn, môi giới với các doanh nghiệp và tổ chức NC&PT. Cuối cùng, cần nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về vai trò và lợi ích của hoạt động tư vấn, môi giới CGCN trong việc nâng cao năng lực công nghệ và cạnh tranh trên thị trường.
