Nghiên Cứu Phân Tích Paraben Và Dẫn Xuất Của Chúng Trong Cá Biển Và Động Vật Hai Mảnh Vỏ

• Tác giả: Phùng Thị Ánh Tuyết
• Trường học: Học Viện Khoa Học Và Công Nghệ
• Chuyên ngành: Hóa Phân Tích
• Đề tài: Nghiên Cứu Phân Tích Paraben Trong Cá Biển Và Động Vật Hai Mảnh Vỏ
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• Lời cam đoan
• Danh mục các ký hiệu và chữ viết tắt
• Danh mục các bảng
• Danh mục các hình vẽ, đồ thí nghiệm
• 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Tổng quan về paraben và hợp chất chuyển hóa của chúng
• 1.1.1. Giới thiệu về paraben
• 1.1.2. Giới thiệu về hợp chất chuyển hóa – dẫn xuất của paraben
• 1.1.3. Tác dụng kháng khuẩn của paraben
• 1.1.4. Ảnh hưởng của hợp chất paraben đến con người
• 1.1.5. Ảnh hưởng của hợp chất paraben đến môi trường và sinh vật biển
• 1.2. Nguyên nhân và thực trạng ô nhiễm paraben ở thủy hải sản
• 1.2.1. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước
• 1.2.2. Phương pháp phân tích hợp chất paraben và dẫn xuất
• 1.2.2.1. Hệ thống sắc ký lỏng
• 1.2.2.2. Hệ thống khối phổ
• 1.2.2.3. Phương pháp xử lý mẫu
• 1.2.2.3.1. Phương pháp xử lý mẫu QuEChERS
• 1.2.2.3.2. Phương pháp xử lý mẫu SPE
• 1.2.2.4. Vật liệu Primary Secondary Amine (PSA)
• 1.2.2.5. Vật liệu Enhanced Matrix Removal (EMR)
• 1.3. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
• 1.3.1. Đối tượng, mục tiêu và nội dung nghiên cứu
• 1.3.2. Thiết bị, dụng cụ, hóa chất
• 1.3.3. Chuẩn bị hóa chất, dung môi pha đẳng
• 1.3.4. Chuẩn bị các dung dịch chuẩn
• 1.3.5. Chuẩn trung gian (Cmix 50 mg/L)
• 1.3.6. Chuẩn trung gian (Cmix 1 mg/L)
• 1.3.7. Dãy chuẩn làm việc
• 1.3.8. Phương pháp thu thập, xử lý số liệu và bảo quản mẫu
• 1.3.9. Điều kiện thiết bị phân tích
• 1.3.10. Xác nhận giá trị sử dụng của phương pháp
• 1.3.11. Nghiên cứu quy trình xử lý mẫu
• 1.3.11.1. Khảo sát dung môi chiết
• 1.3.11.2. Khảo sát vật liệu hấp phụ trong quá trình chiết SPE
• 1.3.11.3. Khảo sát điều kiện hóa hơi dung môi
• 1.3.12. Phương pháp xử lý số liệu
• 1.3.13. Xác định hàm lượng PB và m-PB trong mẫu
• 1.3.14. Phân tích thống kê
• 1.3.15. Đánh giá rủi ro sức khỏe
• 1.4. Kết quả và thảo luận
• 1.4.1. Điều kiện thiết bị phân tích
• 1.4.2. Hệ thống sắc ký lỏng siêu hiệu năng (UHPLC)
• 1.4.3. Hệ thống khối phổ phân giải cao (HRMS)
• 1.4.4. Kết quả khảo sát điều kiện xử lý mẫu
• 1.4.4.1. Kết quả khảo sát dung môi chiết
• 1.4.4.2. Kết quả khảo sát vật liệu hấp phụ
• 1.4.4.3. Kết quả khảo sát điều kiện hóa hơi dung môi
• 1.4.5. Kết quả xác nhận giá trị sử dụng của phương pháp
• 1.4.6. Kết quả phân tích hàm lượng paraben trong mẫu sinh vật biển
• 1.4.7. Đánh giá rủi ro sức khỏe
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Về Paraben Trong Hải Sản 55 ký tự

Nghiên cứu về paraben trong hải sản, đặc biệt là cá biển và động vật hai mảnh vỏ, đang ngày càng trở nên quan trọng do lo ngại về ô nhiễm môi trường và an toàn thực phẩm. Paraben là một nhóm chất bảo quản được sử dụng rộng rãi trong mỹ phẩm, dược phẩm và thực phẩm. Sự phổ biến này dẫn đến sự xuất hiện của chúng trong nhiều môi trường khác nhau, bao gồm cả môi trường biển. Việc phân tích hàm lượng paraben trong hải sản là cần thiết để đánh giá mức độ ô nhiễm và nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe con người. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra sự hiện diện của paraben trong các mẫu cá biển, động vật hai mảnh vỏ và các loại thủy sản khác. Điều này đặt ra câu hỏi về nguồn gốc, con đường xâm nhập và tác động của paraben đến hệ sinh thái và sức khỏe người tiêu dùng.

1.1. Nguồn gốc paraben và đường xâm nhập vào cá biển

Paraben có thể xâm nhập vào môi trường biển từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp và rác thải nhựa. Các chất bảo quản này được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân và có thể trôi ra biển thông qua hệ thống thoát nước. Khi vào môi trường biển, paraben có thể bị hấp thụ bởi các sinh vật biển, bao gồm cả cá biển và động vật hai mảnh vỏ. Các loài sinh vật này có thể hấp thụ paraben trực tiếp từ nước hoặc thông qua chuỗi thức ăn. Theo (Tài liệu gốc), sự phá biÁn cąa paraben trong các s愃ऀn ph¿m tiêu dùng cùng vãi hián t°āng x愃ऀ rác bừa bãi đã khiÁn paraben xu¿t hián trong nhiều môi tr°£ng khác nhau.

1.2. Tác động của paraben đến hệ sinh thái biển và thủy sản

Tác động của paraben đến hệ sinh thái biển và thủy sản vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng paraben có thể gây ra các tác động tiêu cực đến sinh vật biển, bao gồm rối loạn nội tiết, suy giảm khả năng sinh sản và tăng trưởng chậm. Paraben cũng có thể tích lũy sinh học trong các loài thủy sản, dẫn đến hàm lượng cao trong các mô của chúng. Điều này có thể gây ra nguy cơ sức khỏe cho người tiêu dùng khi ăn phải hải sản bị ô nhiễm.

II. Thách Thức Phân Tích Paraben Trong Hải Sản Việt Nam 59 ký tự

Việc phân tích paraben trong hải sản đặt ra nhiều thách thức do nồng độ paraben trong mẫu thường rất thấp và phức tạp của nền mẫu. Hải sản, đặc biệt là cá biển và động vật hai mảnh vỏ, chứa nhiều chất nền gây nhiễu, làm ảnh hưởng đến độ chính xác và độ nhạy của các phương pháp phân tích. Hơn nữa, các phương pháp phân tích paraben truyền thống thường tốn thời gian và đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao. Do đó, việc phát triển các phương pháp phân tích nhanh chóng, hiệu quả và đáng tin cậy là rất cần thiết để giám sát ô nhiễm paraben trong hải sản và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Đặc biệt tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á, nơi tiêu thụ hải sản rất lớn, việc nghiên cứu này càng trở nên cấp thiết.

2.1. Khó khăn trong việc chiết tách paraben từ nền mẫu phức tạp

Quá trình chiết tách paraben từ nền mẫu hải sản phức tạp đòi hỏi phải loại bỏ các chất gây nhiễu như lipid, protein và các hợp chất hữu cơ khác. Các phương pháp chiết tách truyền thống như chiết lỏng-lỏng thường không hiệu quả và có thể dẫn đến mất mát paraben. Các kỹ thuật chiết pha rắn (SPE) có thể được sử dụng để cải thiện hiệu quả chiết tách, nhưng việc lựa chọn pha rắn phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo thu hồi cao và loại bỏ chất gây nhiễu tốt.

2.2. Giới hạn phát hiện paraben và định lượng paraben trong mẫu

Nồng độ paraben trong hải sản thường rất thấp, thường ở mức μg/kg hoặc thấp hơn. Điều này đòi hỏi các phương pháp phân tích phải có độ nhạy cao để có thể phát hiện và định lượng chính xác paraben. Các phương pháp sắc ký khí-khối phổ (GC-MS) và sắc ký lỏng-khối phổ (LC-MS) thường được sử dụng để phân tích paraben do độ nhạy cao của chúng. Tuy nhiên, việc tối ưu hóa các điều kiện phân tích và hiệu chuẩn thiết bị là rất quan trọng để đảm bảo độ chính xác và độ tin cậy của kết quả.

III. Phương Pháp Phân Tích Paraben Hiệu Quả Trong Cá Biển 57 ký tự

Để giải quyết các thách thức trong việc phân tích paraben trong hải sản, nhiều phương pháp phân tích tiên tiến đã được phát triển. Các phương pháp này tập trung vào việc cải thiện hiệu quả chiết tách, tăng độ nhạy của phép đo và giảm thời gian phân tích. Một số phương pháp phổ biến bao gồm chiết pha rắn (SPE), sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) kết hợp với khối phổ (MS) hoặc MS/MS. Việc lựa chọn phương pháp phân tích phù hợp phụ thuộc vào loại mẫu, nồng độ paraben dự kiến và yêu cầu về độ chính xác và độ nhạy.

3.1. Ứng dụng kỹ thuật chiết pha rắn SPE để làm sạch mẫu hải sản

Chiết pha rắn (SPE) là một kỹ thuật hiệu quả để làm sạch mẫu hải sản và loại bỏ các chất gây nhiễu trước khi phân tích. Trong quá trình SPE, mẫu được cho qua một cột chứa vật liệu hấp phụ chọn lọc. Paraben sẽ được giữ lại trên cột, trong khi các chất gây nhiễu sẽ bị rửa trôi. Sau đó, paraben sẽ được giải phóng khỏi cột bằng dung môi thích hợp và thu thập để phân tích. Theo (Tài liệu gốc): Quá trình xử lý mÁu bằng kỹ thuÃt chiÁt pha rắn (SPE).

3.2. Sắc ký lỏng hiệu năng cao HPLC và khối phổ MS MS

Sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) kết hợp với khối phổ (MS) hoặc MS/MS là một kỹ thuật mạnh mẽ để phân tích paraben trong hải sản. HPLC được sử dụng để tách các paraben khác nhau trong mẫu, trong khi MS hoặc MS/MS được sử dụng để phát hiện và định lượng các paraben này. Kỹ thuật MS/MS có độ nhạy cao hơn so với MS và có thể được sử dụng để phân tích các mẫu có nồng độ paraben rất thấp.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Hàm Lượng Paraben Trong Hải Sản 58 ký tự

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để đánh giá hàm lượng paraben trong hải sản từ các khu vực khác nhau trên thế giới. Kết quả cho thấy rằng paraben có mặt trong nhiều loại hải sản, bao gồm cá biển, động vật hai mảnh vỏ và các loại thủy sản khác. Hàm lượng paraben trong hải sản có thể khác nhau tùy thuộc vào loài, địa điểm thu thập mẫu và mức độ ô nhiễm của môi trường. Một số nghiên cứu cũng đã đánh giá nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn liên quan đến việc tiêu thụ hải sản bị ô nhiễm paraben.

4.1. So sánh hàm lượng paraben giữa các vùng biển và loại hải sản

Các nghiên cứu đã chỉ ra sự khác biệt đáng kể về hàm lượng paraben giữa các vùng biển và các loại hải sản khác nhau. Các khu vực gần khu dân cư và khu công nghiệp thường có hàm lượng paraben cao hơn so với các khu vực xa xôi. Các loài động vật hai mảnh vỏ thường có hàm lượng paraben cao hơn so với cá biển do khả năng tích lũy sinh học cao hơn.

4.2. Đánh giá nguy cơ sức khỏe khi tiêu thụ hải sản nhiễm paraben

Việc tiêu thụ hải sản bị ô nhiễm paraben có thể gây ra nguy cơ sức khỏe cho con người, đặc biệt là đối với trẻ em và phụ nữ mang thai. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng paraben có thể gây ra rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến hệ sinh sản và có thể liên quan đến ung thư vú. Tuy nhiên, cần có thêm nghiên cứu để đánh giá đầy đủ nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn liên quan đến việc tiếp xúc với paraben thông qua thực phẩm.

V. Quy Định Về Paraben Trong Thực Phẩm Và Hải Sản 54 ký tự

Do lo ngại về nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn liên quan đến paraben, nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế đã ban hành quy định về paraben trong thực phẩm và các sản phẩm tiêu dùng khác. Các quy định này thường giới hạn nồng độ paraben được phép sử dụng trong các sản phẩm và yêu cầu nhà sản xuất phải ghi nhãn rõ ràng về sự hiện diện của paraben. Việc tuân thủ các quy định về paraben là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn thực phẩm.

5.1. Giới hạn hàm lượng paraben trong thực phẩm và sản phẩm tiêu dùng

Các quy định thường đặt ra giới hạn hàm lượng paraben được phép sử dụng trong thực phẩm và các sản phẩm tiêu dùng khác. Giới hạn này có thể khác nhau tùy thuộc vào loại sản phẩm và khu vực địa lý. Việc vượt quá giới hạn này có thể dẫn đến việc thu hồi sản phẩm và các biện pháp pháp lý khác.

5.2. Yêu cầu ghi nhãn về sự hiện diện của paraben trong sản phẩm

Các quy định thường yêu cầu nhà sản xuất phải ghi nhãn rõ ràng về sự hiện diện của paraben trong sản phẩm. Điều này giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định thông tin về việc mua và sử dụng sản phẩm. Ghi nhãn cũng giúp các cơ quan quản lý theo dõi và kiểm soát việc sử dụng paraben trong sản phẩm.

VI. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Paraben Trong Hải Sản 53 ký tự

Nghiên cứu về paraben trong hải sản vẫn còn nhiều lĩnh vực cần khám phá. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc xác định nguồn gốc và con đường xâm nhập chính của paraben vào môi trường biển, đánh giá đầy đủ tác động của paraben đến hệ sinh thái và sức khỏe con người, và phát triển các phương pháp phân tích nhanh chóng và hiệu quả hơn. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu về hiệu quả của các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm paraben trong môi trường biển.

6.1. Nghiên cứu về tác động độc tính và tích lũy của paraben

Nghiên cứu cần tập trung vào việc đánh giá tác động độc tính dài hạn và khả năng tích lũy của paraben trong các loài hải sản khác nhau. Các nghiên cứu này nên sử dụng các phương pháp sinh học phân tử và độc chất học để xác định cơ chế tác động của paraben đến sinh vật biển.

6.2. Phát triển phương pháp xử lý ô nhiễm paraben hiệu quả

Cần có các nghiên cứu về các phương pháp xử lý ô nhiễm paraben hiệu quả trong môi trường biển và nước thải. Các phương pháp này có thể bao gồm sử dụng vi sinh vật để phân hủy paraben, sử dụng vật liệu hấp phụ để loại bỏ paraben và cải thiện hệ thống xử lý nước thải.

Tổng quan nghiên cứu

Paraben (PB) là nhóm chất bảo quản hóa học được sử dụng phổ biến trong dược phẩm, mỹ phẩm và thực phẩm do tính ổn định và khả năng kháng khuẩn cao. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra paraben có tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người, đặc biệt là khả năng gây rối loạn nội tiết và ảnh hưởng đến sinh sản. Việt Nam với bờ biển dài khoảng 3260 km, nguồn hải sản đa dạng và phong phú, là quốc gia có nhu cầu kiểm soát chất lượng hải sản rất lớn. Việc phân tích hàm lượng paraben và các dẫn xuất chuyển hóa (m-PB) trong cá biển và động vật hai mảnh vỏ là cần thiết để đánh giá mức độ ô nhiễm, từ đó bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và đảm bảo an toàn thực phẩm.

Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng phương pháp phân tích phù hợp để xác định 7 hợp chất paraben và 4 dẫn xuất chuyển hóa trong mẫu máu cá biển và động vật hai mảnh vỏ thu thập tại 19 địa điểm trải dài ba miền Việt Nam trong năm 2022. Nghiên cứu cũng đánh giá rủi ro sức khỏe tiềm ẩn từ việc tiêu thụ hải sản chứa paraben. Kết quả nghiên cứu góp phần cung cấp dữ liệu khoa học cho công tác quản lý chất lượng hải sản và bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đồng thời làm cơ sở cho các quy định về giới hạn hàm lượng paraben trong thực phẩm tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về đặc tính hóa lý của paraben và các dẫn xuất chuyển hóa, bao gồm:

• Cấu trúc hóa học và tính chất vật lý của paraben: Paraben là este của axit 4-hydroxybenzoic, gồm các loại như methylparaben (MeP), ethylparaben (EtP), propylparaben (PrP), butylparaben (BuP), benzylparaben (BzP), heptylparaben (HeP) và iso-propylparaben (iPrP). Các hợp chất này có độ tan trong nước thấp, tính kháng khuẩn tăng theo chiều dài chuỗi alkyl, và dễ bị chuyển hóa thành các dẫn xuất như 4-hydroxybenzoic acid (4-HB), methyl protocatechuate (OH-MeP) và ethyl protocatechuate (OH-EtP).

• Tác động sinh học và môi trường: Paraben có khả năng gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến hormone estrogen, gây vô sinh ở nam giới và tác động tiêu cực đến sinh vật biển. Chúng tích tụ trong môi trường nước biển và sinh vật thủy sản, ảnh hưởng đến chuỗi thức ăn và sức khỏe con người.

• Mô hình đánh giá rủi ro sức khỏe: Sử dụng các chỉ số như Estimated Daily Intake (EDI), Hazard Quotient (HQ) và Hazard Index (HI) để đánh giá mức độ rủi ro từ việc tiếp xúc với paraben qua tiêu thụ hải sản.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Thu thập 111 mẫu máu của 5 loài cá biển và 1 loài động vật hai mảnh vỏ tại 19 địa điểm thuộc các tỉnh Hải Phòng, Quảng Ninh, Nam Định, Đà Nẵng, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Bà Rịa-Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh và Tiền Giang trong năm 2022.

• Phương pháp xử lý mẫu: Mẫu máu được xử lý bằng kỹ thuật chiết pha rắn (SPE) kết hợp với phương pháp QuEChERS nhằm loại bỏ tạp chất và làm giàu mẫu. Vật liệu hấp phụ PSA và EMR được khảo sát để tối ưu hiệu quả xử lý.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng hệ thống sắc ký lỏng siêu hiệu năng ghép nối khối phổ độ phân giải cao UHPLC-Q-Orbitrap HRMS để định tính và định lượng 7 hợp chất paraben và 4 dẫn xuất chuyển hóa. Phương pháp được xác nhận theo tiêu chuẩn Châu Âu SANTE/11312/2021 với các chỉ tiêu: giới hạn phát hiện (LOD), giới hạn định lượng (LOQ), độ tuyến tính, độ lặp lại và hiệu suất thu hồi.

• Phân tích thống kê: Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm Excel và ngôn ngữ lập trình R để phân tích mô tả, so sánh hàm lượng giữa các vùng miền và đánh giá rủi ro sức khỏe dựa trên các chỉ số EDI, HQ và HI.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hàm lượng paraben và dẫn xuất trong mẫu máu sinh vật biển: Methylparaben (MeP) và 4-hydroxybenzoic acid (4-HB) là các hợp chất được phát hiện phổ biến nhất với hàm lượng dao động trong khoảng 1,38 – 298 ng/g và 978 – 161000 ng/g tương ứng. Các hợp chất khác như ethylparaben (EtP), propylparaben (PrP) và butylparaben (BuP) cũng được phát hiện với hàm lượng thấp hơn, trung bình từ 0,8 đến 32 ng/g.

2. Phân bố theo vùng miền: Hàm lượng paraben và dẫn xuất có sự khác biệt rõ rệt giữa các vùng biển Bắc, Trung và Nam Việt Nam. Vùng biển miền Bắc có mức độ ô nhiễm paraben cao hơn khoảng 15-20% so với miền Trung và miền Nam, có thể do mật độ dân cư và hoạt động công nghiệp cao hơn.

3. Hiệu quả xử lý mẫu: Phương pháp kết hợp QuEChERS và SPE với vật liệu PSA và EMR cho hiệu suất thu hồi paraben đạt trên 83%, độ lặp lại dưới 5%, và giới hạn phát hiện từ 0,285 đến 1,122 µg/kg, đảm bảo độ chính xác và độ nhạy cao trong phân tích.

4. Đánh giá rủi ro sức khỏe: Chỉ số HQ và HI tính toán dựa trên hàm lượng paraben trong mẫu máu sinh vật biển đều dưới 100%, cho thấy mức độ rủi ro sức khỏe hiện tại đối với người tiêu dùng hải sản là thấp. Tuy nhiên, sự tích tụ lâu dài và tác động cộng gộp của các hợp chất này vẫn cần được theo dõi.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo quốc tế về sự hiện diện của paraben và dẫn xuất trong sinh vật biển, đồng thời làm rõ sự phân bố không đồng đều theo vùng miền tại Việt Nam. Hàm lượng MeP và 4-HB cao nhất phản ánh quá trình chuyển hóa mạnh mẽ của paraben trong cơ thể sinh vật biển. Sự khác biệt về hàm lượng giữa các vùng có thể liên quan đến mức độ ô nhiễm môi trường và nguồn thải từ hoạt động công nghiệp, đô thị.

Phương pháp phân tích UHPLC-Q-Orbitrap HRMS với độ phân giải cao giúp phân biệt chính xác các hợp chất có cấu trúc tương tự, khắc phục hạn chế của các phương pháp truyền thống. Việc sử dụng kết hợp vật liệu PSA và EMR trong xử lý mẫu nâng cao hiệu quả loại bỏ tạp chất, giảm nhiễu nền, tăng độ tin cậy kết quả.

Mặc dù chỉ số rủi ro hiện tại thấp, nhưng do paraben có khả năng tích tụ và gây rối loạn nội tiết, cần tiếp tục giám sát và nghiên cứu sâu hơn về tác động lâu dài, đặc biệt trong bối cảnh gia tăng sử dụng paraben trong các sản phẩm tiêu dùng và ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giám sát chất lượng hải sản: Thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ hàm lượng paraben và dẫn xuất trong các sản phẩm hải sản tại các vùng biển trọng điểm, nhằm phát hiện sớm và kiểm soát ô nhiễm. Thời gian thực hiện: hàng năm; Chủ thể: Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp với các viện nghiên cứu.

2. Xây dựng quy chuẩn kỹ thuật về paraben trong thực phẩm: Ban hành giới hạn tối đa cho phép hàm lượng paraben trong hải sản và các sản phẩm thủy sản, dựa trên dữ liệu khoa học và đánh giá rủi ro. Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: Bộ Y tế và Bộ Khoa học và Công nghệ.

3. Nâng cao nhận thức cộng đồng và người tiêu dùng: Tổ chức các chương trình truyền thông về tác hại của paraben và cách lựa chọn sản phẩm an toàn, góp phần giảm thiểu tiếp xúc qua đường tiêu thụ. Thời gian: liên tục; Chủ thể: các tổ chức xã hội, truyền thông.

4. Khuyến khích nghiên cứu và phát triển công nghệ xử lý môi trường: Đầu tư nghiên cứu các biện pháp xử lý nước thải, giảm phát thải paraben từ các nguồn công nghiệp và sinh hoạt, bảo vệ môi trường biển. Thời gian: dài hạn; Chủ thể: các viện nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ môi trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý và cơ quan chức năng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy chuẩn an toàn thực phẩm và môi trường, đảm bảo sức khỏe cộng đồng.

2. Các nhà khoa học và nghiên cứu sinh: Tham khảo phương pháp phân tích hiện đại và dữ liệu thực nghiệm để phát triển nghiên cứu sâu hơn về ô nhiễm hóa chất trong sinh vật biển.

3. Doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu hải sản: Áp dụng các tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng, nâng cao uy tín sản phẩm trên thị trường quốc tế.

4. Người tiêu dùng và tổ chức bảo vệ môi trường: Nắm bắt thông tin về mức độ ô nhiễm paraben trong hải sản, từ đó có lựa chọn tiêu dùng hợp lý và thúc đẩy các hoạt động bảo vệ môi trường biển.

Câu hỏi thường gặp

1. Paraben là gì và tại sao cần quan tâm đến chúng trong hải sản?
   Paraben là nhóm chất bảo quản hóa học được sử dụng rộng rãi trong mỹ phẩm và thực phẩm. Chúng có thể tích tụ trong môi trường biển và sinh vật thủy sản, gây rối loạn nội tiết và ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng khi tiêu thụ hải sản.

2. Phương pháp phân tích paraben trong mẫu sinh vật biển được thực hiện như thế nào?
   Nghiên cứu sử dụng kỹ thuật sắc ký lỏng siêu hiệu năng kết hợp khối phổ độ phân giải cao (UHPLC-Q-Orbitrap HRMS) sau khi xử lý mẫu bằng kỹ thuật QuEChERS và chiết pha rắn SPE, giúp định lượng chính xác các hợp chất paraben và dẫn xuất.

3. Hàm lượng paraben trong hải sản Việt Nam có nguy hiểm không?
   Kết quả đánh giá rủi ro cho thấy hàm lượng paraben hiện tại trong mẫu máu sinh vật biển thấp hơn ngưỡng gây hại, chỉ số HQ và HI đều dưới 100%, tuy nhiên cần tiếp tục giám sát để phòng ngừa tác động lâu dài.

4. Sự khác biệt về hàm lượng paraben giữa các vùng biển Việt Nam là do đâu?
   Sự khác biệt có thể do mức độ ô nhiễm môi trường khác nhau, hoạt động công nghiệp, dân cư và nguồn thải paraben tại từng khu vực, dẫn đến sự phân bố không đồng đều trong sinh vật biển.

5. Làm thế nào để giảm thiểu rủi ro từ paraben trong hải sản?
   Cần tăng cường kiểm soát chất lượng hải sản, xây dựng quy chuẩn an toàn, nâng cao nhận thức người tiêu dùng và phát triển công nghệ xử lý môi trường để giảm phát thải paraben ra biển.

Kết luận

• Đã xây dựng thành công phương pháp phân tích 7 hợp chất paraben và 4 dẫn xuất chuyển hóa trong mẫu máu cá biển và động vật hai mảnh vỏ bằng UHPLC-Q-Orbitrap HRMS với độ nhạy và độ chính xác cao.
• Phát hiện paraben và dẫn xuất phổ biến nhất là methylparaben và 4-hydroxybenzoic acid với hàm lượng dao động lớn giữa các vùng miền.
• Hàm lượng paraben trong sinh vật biển Việt Nam hiện tại chưa vượt ngưỡng gây rủi ro sức khỏe cho người tiêu dùng theo chỉ số HQ và HI.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp dữ liệu khoa học quan trọng cho công tác quản lý chất lượng hải sản và bảo vệ sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam.
• Đề xuất các biện pháp giám sát, quản lý và nâng cao nhận thức nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của paraben trong môi trường biển và thực phẩm.

Hành động tiếp theo: Khuyến khích các cơ quan chức năng áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng quy chuẩn và chính sách quản lý, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng về tác động lâu dài của paraben trong hệ sinh thái biển và sức khỏe con người.