Nghiên cứu khoa học cấp trường: Phân định biển trong luật quốc tế và thực tiễn giữa Việt Nam và các nước trong khu vực

• Tác giả: Ts. Nguyễn Toàn Thắng
• Người hướng dẫn: Ts. Nguyễn Toàn Thắng
• Trường học: Đại học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật quốc tế
• Đề tài: Nghiên cứu phân định biển trong luật quốc tế và thực tiễn giữa Việt Nam và các nước khu vực
• Loại tài liệu: đề tài nghiên cứu khoa học
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. PHẦN THỨ NHẤT: BÁO CÁO PHÚC TRÌNH
• 1.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.3. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
• 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
• 1.5. KẾT QUẢ CHÍNH CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.5.1. Những vấn đề pháp lý và thực tiễn về phân định biển
• 1.5.1.1. Khái quát sự phát triển của luật quốc tế về phân định biển
• 2. PHẦN THỨ HAI: CÁC CHUYÊN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 2.1. CHUYÊN ĐỀ 1: KHÁI QUÁT VỀ HOẠCH ĐỊNH CÁC VÙNG BIỂN VÀ PHÂN ĐỊNH BIỂN
• 2.2. CHUYÊN ĐỀ 2: CÁC QUY ĐỊNH VỀ PHÂN ĐỊNH BIỂN TRONG CÔNG ƯỚC LUẬT BIỂN 1982
• 2.3. CHUYÊN ĐỀ 3: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ PHÂN ĐỊNH BIỂN TẠI CƠ QUAN TÀI PHÁN QUỐC TẾ
• 2.4. CHUYÊN ĐỀ 4: THỰC TIỄN PHÂN ĐỊNH BIỂN GIỮA CÁC QUỐC GIA
• 2.5. CHUYÊN ĐỀ 5: VAI TRÒ CỦA ĐƯỜNG CƠ SỞ TRONG PHÂN ĐỊNH BIỂN
• 2.6. CHUYÊN ĐỀ 6: CÁC YẾU TỐ, HOÀN CẢNH ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÂN ĐỊNH BIỂN
• 2.7. CHUYÊN ĐỀ 7: VAI TRÒ CỦA ĐẢO VÀ QUAN ĐẢO TRONG PHÂN ĐỊNH BIỂN
• 2.8. CHUYÊN ĐỀ 8: VẤN ĐỀ KHAI THÁC CHUNG TRONG THỰC TIỄN QUAN HỆ QUỐC TẾ
• 2.9. CHUYÊN ĐỀ 9: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ PHÂN ĐỊNH VÙNG NƯỚC LỊCH SỬ VIỆT NAM
• 2.10. CHUYÊN ĐỀ 10: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ PHÂN ĐỊNH BIỂN VIỆT NAM - TRUNG QUỐC
• 2.11. CHUYÊN ĐỀ 11: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ PHÂN ĐỊNH BIỂN VIỆT NAM - THÁI LAN
• 2.12. CHUYÊN ĐỀ 12: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ PHÂN ĐỊNH BIỂN VIỆT NAM - MALAYSIA
• 2.13. CHUYÊN ĐỀ 13: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ PHÂN ĐỊNH BIỂN VIỆT NAM - INDONESIA
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Luật quốc tế và phân định biển

Luật quốc tế đóng vai trò quan trọng trong việc phân định biển, đặc biệt là thông qua Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982. Công ước này thiết lập khuôn khổ pháp lý cho việc xác định các vùng biển như nội thủy, lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, và thềm lục địa. Việc phân định biển giữa các quốc gia thường dẫn đến tranh chấp, đặc biệt là khi có sự chồng lấn về quyền lợi. Việt Nam và các nước trong khu vực Biển Đông đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc giải quyết các tranh chấp này. Công ước Luật Biển 1982 cung cấp các nguyên tắc cơ bản để đạt được sự công bằng trong phân định biển, nhưng việc áp dụng các nguyên tắc này vào thực tiễn vẫn còn nhiều phức tạp.

1.1. Các quy định pháp lý

Công ước Luật Biển 1982 quy định rõ ràng về các vùng biển và cách thức phân định. Theo đó, mỗi quốc gia ven biển có quyền xác định lãnh hải rộng tối đa 12 hải lý, vùng đặc quyền kinh tế rộng tối đa 200 hải lý, và thềm lục địa kéo dài tự nhiên từ lãnh thổ đất liền. Việc phân định các vùng biển này giữa các quốc gia đối diện hoặc tiếp giáp thường dẫn đến các vùng chồng lấn, đòi hỏi sự thỏa thuận hoặc giải quyết thông qua các cơ quan tài phán quốc tế.

1.2. Thực tiễn pháp lý

Trong thực tiễn, việc phân định biển thường được thực hiện thông qua các hiệp định song phương hoặc đa phương. Việt Nam đã ký nhiều hiệp định phân định biển với các nước láng giềng như Trung Quốc, Thái Lan, và Malaysia. Tuy nhiên, các tranh chấp vẫn tồn tại, đặc biệt là liên quan đến đường lưỡi bò của Trung Quốc. Các cơ quan tài phán quốc tế như Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) đã đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các tranh chấp này.

II. Việt Nam và các nước khu vực

Việt Nam là quốc gia ven biển có chiều dài bờ biển hơn 3.200 km, với nhiều vùng biển giàu tài nguyên. Tuy nhiên, Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều tranh chấp biển với các nước trong khu vực Biển Đông, bao gồm Trung Quốc, Philippines, Malaysia, và Brunei. Việc phân định biển giữa Việt Nam và các nước này đòi hỏi sự hợp tác quốc tế và tuân thủ các quy định của luật quốc tế. Các hiệp định phân định biển đã được ký kết, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết, đặc biệt là liên quan đến tài nguyên biển và bảo vệ môi trường biển.

2.1. Tranh chấp biển

Các tranh chấp biển giữa Việt Nam và các nước trong khu vực Biển Đông chủ yếu liên quan đến việc xác định chủ quyền và quyền chủ quyền trên các vùng biển. Trung Quốc đã đưa ra yêu sách về đường lưỡi bò, bao trùm gần như toàn bộ Biển Đông, gây tranh cãi lớn với các nước trong khu vực. Việt Nam đã kiên quyết bảo vệ chủ quyền của mình thông qua các biện pháp pháp lý và ngoại giao.

2.2. Hợp tác quốc tế

Để giải quyết các tranh chấp biển, Việt Nam đã tích cực tham gia vào các cơ chế hợp tác quốc tế, bao gồm ASEAN và các diễn đàn khu vực. Việc ký kết các hiệp định phân định biển với Thái Lan và Malaysia là những bước tiến quan trọng trong việc giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, hợp tác quốc tế vẫn cần được tăng cường để đảm bảo hòa bình và ổn định trong khu vực.

III. Thực tiễn pháp lý và ứng dụng

Thực tiễn pháp lý trong việc phân định biển đã cho thấy sự phức tạp và đa dạng trong cách tiếp cận của các quốc gia. Việt Nam đã áp dụng các nguyên tắc của luật quốc tế để giải quyết các tranh chấp biển, nhưng vẫn cần phải cân nhắc các yếu tố địa lý, kinh tế, và chính trị. Việc bảo vệ tài nguyên biển và môi trường biển cũng là một thách thức lớn, đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia trong khu vực.

3.1. Bảo vệ tài nguyên biển

Tài nguyên biển là nguồn lực quan trọng đối với Việt Nam và các nước trong khu vực Biển Đông. Việc khai thác và quản lý tài nguyên biển cần được thực hiện một cách bền vững, đảm bảo sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường. Việt Nam đã tham gia vào các hiệp định quốc tế về bảo vệ môi trường biển, nhưng vẫn cần tăng cường các biện pháp thực thi.

3.2. Giải quyết tranh chấp

Việc giải quyết các tranh chấp biển đòi hỏi sự kết hợp giữa các biện pháp pháp lý và ngoại giao. Việt Nam đã sử dụng các cơ chế quốc tế như Tòa án Quốc tế về Luật Biển để bảo vệ quyền lợi của mình. Tuy nhiên, việc đạt được các giải pháp công bằng và bền vững vẫn là một thách thức lớn, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng gay gắt.