Nghiên cứu đặc điểm nội soi mô bệnh học và đa hình gen IL-1β, IL-1RN, IL-8, TNF-α ở bệnh nhân ung thư dạ dày

• Tác giả: Trần Đình Trí
• Người hướng dẫn: PGS. Vũ Văn Khiên, Phó chủ nhiệm Bộ môn Nội Tiêu hóa - Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108
• Trường học: Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược lâm sàng 108
• Chuyên ngành: Nội Tiêu hóa
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm nội soi, mô bệnh học, các týp cagA, vacA của Helicobacter pylori và tính đa hình của IL-1β, IL-1RN, IL-8, TNF-α ở bệnh nhân ung thư dạ dày
• Loại tài liệu: luận án tiến sỹ y học
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Dịch tể học ung thư dạ dày
• 1.2. Tỷ lệ mắc bệnh, tử vong và chiều hướng thay đổi hiện nay của UTDD
• 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng lên dịch tể của UTDD
• 1.4. Các yếu tố nguy cơ của UTDD
• 1.4.1. Các yếu tố môi trường
• 1.4.2. Các yếu tố nguy cơ liên quan đến vật chủ
• 1.5. Đặc điểm tổ thương đại thể của ung thư dạ dày trên nội soi
• 1.5.1. Vị trí tổn thương
• 1.5.2. Hình ảnh đại thể của UTDD
• 1.6. Mô bệnh học của UTDD
• 1.6.1. Phân loại mô bệnh học của UTDD
• 1.6.2. Các thương tổn tiền ung thư
• 1.7. Các yếu tố độc lực của H. pylori
• 1.7.1. Đảo bệnh sinh cag PAI
• 1.7.2. Kháng nguyên gây độc tế bào CagA
• 1.7.3. Độc tố gây không bào VacA
• 1.7.4. Các yếu tố độc lực khác của H. pylori
• 1.8. Vai trò của các yếu tố di truyền vật chủ trong UTDD
• 1.8.1. Những khái niệm cơ bản về cytokine và Interleukin
• 1.8.2. Cơ chế tác động của Interleukin trong sự phát triển UTDD
• 1.8.3. Sơ lược về SNP trong IL và vai trò của SNP trong ung thư
• 1.8.4. Vai trò của các IL trong UTDD
• 1.9. Các nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Nơi tiến hành và qui trình lấy mẫu
• 2.5. Khía cạnh đạo đức của đề tài
• 2.6. Phương pháp nghiên cứu
• 2.6.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.6.3. Các tiêu chí đánh giá
• 2.7. Triệu chứng lâm sàng, đặc điểm nội soi và mô bệnh học
• 2.8. Tỷ lệ nhiễm H. pylori và các yếu tố độc lực của H. pylori
• 2.9. Tính đa hình của các gene và mối liên quan của chúng
• 2.10. Xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung bệnh nhân UTDD
• 3.2. Đặc điểm tuổi, giới tính bệnh nhân UTDD
• 3.3. Đặc điểm về nhóm tuổi
• 3.4. Đặc điểm triệu chứng lâm sàng của UTDD
• 3.5. Đặc điểm hình ảnh nội soi của tổn thương và mô bệnh học của UTDD
• 3.6. Đặc điểm về vị trí tổn thương của UTDD
• 3.7. Đặc điểm về hình ảnh tổn thương đại thể của UTDD
• 3.8. Đặc điểm về hình thái mô bệnh học của UTDD
• 3.9. Các mối liên quan giữa mô bệnh học với đặc điểm hình ảnh của UTDD
• 3.10. Khảo sát tình trạng nhiễm H. pylori ở bệnh nhân UTDD
• 3.11. Tỷ lệ xét nghiệm dương tính với H. pylori của các phương pháp
• 3.12. Mối liên quan giữa nhiễm H. pylori với các đặc điểm của UTDD
• 3.13. Các yếu tố độc lực cagA, vacA của H. pylori của nhóm nghiên cứu
• 3.14. Phân bố các týp cagA của H. pylori
• 3.15. Mối liên quan giữa các týp cagA với phân loại mô bệnh học
• 3.16. Tỷ lệ và phân bố các týp vacA s/m của H. pylori
• 3.17. Mối liên quan giữa vacA m với các đặc điểm UTDD
• 3.18. Sự phân bố vacA m1 và vacA m2 so với vị trí tổn thương và mô bệnh học
• 3.19. Yếu tố vật chủ trong ung thư dạ dày
• 3.20. Phân bố tỷ lệ các gene IL-1B-511, IL-1RN, IL-8 +871, TNF-A -308
• 3.21. So sánh tính đa hình của các gene giữa nam và nữ
• 3.22. So sánh tính đa hình của các gene với nhiễm và không nhiễm H. pylori
• 3.23. So sánh tính đa hình của các gene giữa thể ruột và thể lan toả
• 3.24. So sánh tính đa hình của các gene giữa vacA m1 và vacA m2
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung của ung thư dạ dày
• 4.2. Đặc điểm về giới tính
• 4.3. Đặc điểm về tuổi
• 4.4. Đặc điểm triệu chứng lâm sàng
• 4.5. Đặc điểm hình ảnh nội soi bệnh nhân UTDD của nhóm nghiên cứu
• 4.6. Vị trí tổn thương của UTDD
• 4.7. Hình ảnh tổn thương đại thể
• 4.8. Các hình thái mô bệnh học của UTDD
• 4.9. Phân bố tổn thương mô bệnh học
• 4.10. Mối liên quan giữa hình thái mô bệnh học với hình ảnh đại thể và vị trí u
• 4.11. Tỷ lệ nhiễm H. pylori ở bệnh nhân UTDD
• 4.12. Tỷ lệ nhiễm H. pylori
• 4.13. Mối liên quan giữa nhiễm H. pylori với các đặc điểm UTDD
• 4.14. Các yếu tố độc lực cagA, vacA của H. pylori ở bệnh nhân UTDD
• 4.15. Các yếu tố vật chủ ở bệnh nhân UTDD
• 4.16. Tính đa hình của IL-1B-511, IL-1RN, IL-8 +871, TNF-A-308
• 4.17. Mối liên quan giữa các kiểu gene với tình trạng nhiễm H. pylori
• 4.18. Mối liên quan giữa các kiểu gene với hình thái mô bệnh học
• 4.19. Mối liên quan giữa tính đa hình của các gene với nguy cơ UTDD
• KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC - DANH SÁCH BỆNH NHÂN THAM GIA NGHIÊN CỨU

I. Nội soi mô bệnh học trong ung thư dạ dày

Nội soi mô bệnh học là phương pháp quan trọng trong chẩn đoán và phân loại ung thư dạ dày. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích hình ảnh nội soi và đặc điểm mô bệnh học ung thư để xác định vị trí, hình thái tổn thương và phân loại theo hệ thống Lauren. Kết quả cho thấy, tổn thương thường xuất hiện ở vùng hang vị và thân vị, với hình ảnh đại thể đa dạng như loét, sùi hoặc thâm nhiễm. Mô bệnh học ung thư được chia thành hai thể chính: thể ruột và thể lan tỏa, trong đó thể ruột chiếm tỷ lệ cao hơn. Phân tích này không chỉ hỗ trợ chẩn đoán mà còn giúp dự đoán tiên lượng bệnh.

1.1. Đặc điểm hình ảnh nội soi

Hình ảnh nội soi trong ung thư dạ dày thường bao gồm các tổn thương loét, sùi hoặc thâm nhiễm. Vị trí tổn thương chủ yếu tập trung ở hang vị và thân vị, chiếm hơn 60% trường hợp. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên quan giữa hình ảnh nội soi và mô bệnh học ung thư, giúp xác định mức độ xâm lấn và giai đoạn bệnh.

1.2. Phân loại mô bệnh học

Phân loại mô bệnh học ung thư theo hệ thống Lauren cho thấy thể ruột chiếm ưu thế (khoảng 65%), trong khi thể lan tỏa chiếm 35%. Thể ruột thường liên quan đến yếu tố môi trường và nhiễm Helicobacter pylori, trong khi thể lan tỏa có liên quan đến yếu tố di truyền. Phân loại này giúp định hướng điều trị và tiên lượng bệnh.

II. Đa hình gen IL 1β IL 1RN IL 8 TNF α trong ung thư dạ dày

Nghiên cứu tập trung vào đa hình gen IL-1β, IL-1RN, IL-8, và TNF-α để xác định mối liên quan giữa các biến thể gen và nguy cơ ung thư dạ dày. Kết quả cho thấy, đa hình gen IL-1β và IL-1RN có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư, đặc biệt ở nhóm bệnh nhân nhiễm Helicobacter pylori. Đa hình gen IL-8 và TNF-α cũng được chứng minh có vai trò trong quá trình viêm và hình thành khối u. Những phát hiện này mở ra hướng nghiên cứu mới trong việc sử dụng biomarker ung thư để dự đoán và điều trị bệnh.

2.1. Vai trò của IL 1β và IL 1RN

Đa hình gen IL-1β và IL-1RN được chứng minh có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư dạ dày, đặc biệt ở nhóm bệnh nhân nhiễm Helicobacter pylori. Các biến thể gen này làm tăng sản xuất cytokine gây viêm, thúc đẩy quá trình hình thành khối u. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên quan giữa đa hình gen IL-1RN và thể lan tỏa của ung thư.

2.2. Tác động của IL 8 và TNF α

Đa hình gen IL-8 và TNF-α đóng vai trò quan trọng trong quá trình viêm và hình thành khối u. Các biến thể gen này làm tăng sản xuất cytokine, thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên quan giữa đa hình gen TNF-α và nguy cơ ung thư ở nhóm bệnh nhân không nhiễm Helicobacter pylori.

III. Ứng dụng thực tiễn và giá trị nghiên cứu

Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn toàn diện về nội soi mô bệnh học và đa hình gen trong ung thư dạ dày, mở ra hướng đi mới trong chẩn đoán và điều trị. Việc xác định các biomarker ung thư như IL-1β, IL-1RN, IL-8, và TNF-α giúp dự đoán nguy cơ bệnh và đánh giá tiên lượng. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp nghiên cứu gen và mô bệnh học để nâng cao hiệu quả điều trị. Những phát hiện này có giá trị thực tiễn cao, đặc biệt trong bối cảnh ung thư dạ dày vẫn là gánh nặng y tế tại Việt Nam.

3.1. Giá trị trong chẩn đoán

Nghiên cứu cung cấp các biomarker ung thư như IL-1β, IL-1RN, IL-8, và TNF-α, giúp cải thiện độ chính xác trong chẩn đoán ung thư dạ dày. Việc kết hợp nội soi mô bệnh học và nghiên cứu gen giúp xác định giai đoạn bệnh và đánh giá tiên lượng.

3.2. Ứng dụng trong điều trị

Các phát hiện về đa hình gen mở ra hướng điều trị mới, tập trung vào việc điều chỉnh quá trình viêm và ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp nghiên cứu gen và mô bệnh học để nâng cao hiệu quả điều trị.