Nghiên cứu khả năng nhân nhanh lan hài Paphiopedilum vietnamense đã tuyệt chủng ngoài tự nhiên

• Tác giả: Dương Thị Thu Hoài
• Người hướng dẫn: TS. Bùi Tri Thức
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Công nghệ sinh học
• Đề tài: Nghiên Cứu Khả Năng Nhân Nhanh Lan Hài Việt Nam Paphiopedilum vietnamense Đã Tuyệt Chủng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ
• DANH MỤC TỪ VÀ THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU. MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu của đề tài
• 1.3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn
• 1.3.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đánh giá tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực của đề tài
• 1.1.1. Giới thiệu chung về các loài lan trên thế giới
• 1.1.2. Phân loại lan hài trên thế giới
• 1.1.3. Phân bố lan hài trên thế giới
• 1.1.4. Bảo tồn và nhân giống lan hài trên thế giới
• 1.1.5. Tổng quan nghiên cứu lan hài trong nước
• 1.1.5.1. Hiện trạng về các loài lan hài ở Việt Nam
• 1.1.5.2. Công tác bảo tồn lan hài ở Việt Nam
• 1.1.5.3. Công tác nhân giống Lan Hài ở Việt Nam
• 1.1.5.4. Đặc điểm hình thái của loài lan hài Việt Nam
• 1.2. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.2.1. Đối tượng, phạm vi
• 1.2.2. Đối tượng, vật liệu nghiên cứu. Phạm vi, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 1.2.3. Nội dung nghiên cứu
• 1.2.3.1. Nội dung 1: Nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ, thời gian của chất khử trùng H2O2 đến khả năng tạo vật liệu vô trùng phôi lan hài Việt Nam
• 1.2.3.2. Nội dung 2: Nghiên cứu ảnh hưởng của môi trường dinh dưỡng và một số chất kích thích sinh trưởng đến khả năng tái sinh và phát triển phôi lan hài Việt Nam
• 1.2.3.3. Nội dung 3: Nghiên cứu ảnh hưởng của một số chất kích thích sinh trưởng và hợp chất hữu cơ đến khả năng nhân nhanh chồi lan hài Việt Nam
• 1.2.3.4. Nội dung 4: Nghiên cứu ảnh hưởng của than hoạt tính và một số chất kích thích sinh trưởng đến khả năng ra rễ tạo cây hoàn chỉnh lan hài Việt Nam
• 1.2.3.5. Nội dung 5: Nghiên cứu ảnh hưởng của kích thước bầu, một số giá thể và dinh dưỡng đến khả năng sống, sinh trưởng của cây mô giai đoạn sau nuôi cấy in vitro
• 1.2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.2.4.1. Chuẩn bị môi trường nuôi cấy in vitro
• 1.2.4.2. Phương pháp nghiên cứu quy trình nhân giống in vitro
• 1.2.4.3. Phương pháp bố trí thí nghiệm
• 1.2.4.4. Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của than hoạt tính và một số chất kích thích sinh trưởng đến khả năng ra rễ tạo cây hoàn chỉnh lan hài Việt Nam
• 1.2.4.5. Phương pháp nghiên cứu ảnh hưởng của kích thước bầu, giá thể và dinh dưỡng đến khả năng sống, sinh trưởng của cây mô giai đoạn sau nuôi cấy in vitro
• 1.2.4.6. Phương pháp đánh giá và xử lý số liệu
• 1.2.4.6.1. Thu thập số liệu
• 1.2.4.6.2. Các chỉ tiêu theo dõi
• 1.2.4.6.3. Phương pháp xử lý số liệu
• 1.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 1.3.1. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ, thời gian của chất khử trùng H2O2 đến khả năng tạo vật liệu vô trùng phôi lan hài Việt Nam
• 1.3.2. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của môi trường dinh dưỡng và một số chất kích thích sinh trưởng đến khả năng tái sinh và phát triển phôi lan hài Việt Nam
• 1.3.3. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của môi trường dinh dưỡng đến khả năng tái sinh và phát triển phôi lan hài Việt Nam
• 1.3.4. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của một số chất kích thích sinh trưởng đến khả năng tái sinh và phát triển phôi lan hài Việt Nam
• 1.3.5. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của một số chất kích thích sinh trưởng và hợp chất hữu cơ đến khả năng nhân nhanh chồi lan hài Việt Nam
• 1.3.6. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của một số chất kích thích sinh trưởng đến khả năng nhân nhanh chồi lan hài Việt Nam
• 1.3.7. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của một số hợp chất hữu cơ đến khả năng nhân nhanh chồi lan hài Việt Nam
• 1.3.8. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của than hoạt tính và một số chất kích thích sinh trưởng đến khả năng ra rễ tạo cây hoàn chỉnh lan hài Việt Nam
• 1.3.9. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của than hoạt tính đến khả năng ra rễ tạo cây hoàn chỉnh lan hài Việt Nam
• 1.3.10. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của một số chất kích thích sinh trưởng đến khả năng ra rễ tạo cây hoàn chỉnh lan hài Việt Nam
• 1.3.11. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của kích thước bầu, một số giá thể và dinh dưỡng đến khả năng sống, sinh trưởng của cây mô giai đoạn sau nuôi cấy in vitro
• 1.3.12. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của kích thước bầu đến khả năng sống, sinh trưởng của cây mô giai đoạn sau nuôi cấy in vitro
• 1.3.13. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của một số giá thể và dinh dưỡng đến khả năng sống, sinh trưởng của cây mô giai đoạn sau nuôi cấy in vitro
• 2. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1

I. Giới thiệu về lan hài Việt Nam Paphiopedilum vietnamense

Lan hài Việt Nam, với tên khoa học Paphiopedilum vietnamense, là một trong những loài lan đặc hữu quý hiếm của Việt Nam. Loài này có hình dáng đặc biệt với hoa lớn, màu sắc rực rỡ và lá có đốm khảm. Tuy nhiên, Paphiopedilum vietnamense đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do sự khai thác quá mức và mất môi trường sống. Theo nghiên cứu của Averyanov và đồng tác giả (2004), mức độ đe dọa tuyệt chủng của loài này là rất cao, cần có các biện pháp bảo tồn khẩn cấp. Việc nghiên cứu khả năng nhân nhanh loài lan này không chỉ giúp bảo tồn nguồn gen mà còn góp phần làm phong phú thêm hệ sinh thái Việt Nam.

1.1. Tình trạng tuyệt chủng của Paphiopedilum vietnamense

Sự tuyệt chủng của Paphiopedilum vietnamense chủ yếu do hai nguyên nhân chính: sự thay đổi môi trường sống và khai thác quá mức. Môi trường sống của loài này bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi hoạt động khai thác gỗ và phá rừng không có kế hoạch. Hơn nữa, việc thu hái lan hài để bán cho thị trường cũng làm giảm số lượng loài này trong tự nhiên. Do đó, việc nghiên cứu và phát triển các phương pháp nhân giống là rất cần thiết để bảo tồn loài lan này.

II. Phương pháp nhân giống in vitro

Phương pháp nhân giống in vitro đã được áp dụng để nhân nhanh Paphiopedilum vietnamense nhằm khắc phục tình trạng tuyệt chủng. Kỹ thuật này cho phép tạo ra một số lượng lớn cây giống chất lượng cao trong thời gian ngắn. Quy trình này bao gồm các bước như khử trùng mẫu, nuôi cấy mô và kích thích sinh trưởng. Kết quả nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng các chất kích thích sinh trưởng như BAP và GA3 có ảnh hưởng tích cực đến khả năng tái sinh và phát triển của phôi lan. Điều này mở ra hy vọng cho việc bảo tồn và phát triển loài lan này trong tương lai.

2.1. Ảnh hưởng của môi trường dinh dưỡng

Môi trường dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình nhân giống in vitro. Nghiên cứu cho thấy, việc điều chỉnh nồng độ các chất dinh dưỡng có thể cải thiện đáng kể tỷ lệ nảy mầm và phát triển của phôi lan. Các thí nghiệm đã chỉ ra rằng, môi trường dinh dưỡng phù hợp không chỉ giúp tăng cường khả năng sống sót mà còn nâng cao chất lượng cây giống. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc tối ưu hóa môi trường nuôi cấy trong nghiên cứu nhân giống lan hài.

III. Ý nghĩa của nghiên cứu

Nghiên cứu khả năng nhân nhanh Paphiopedilum vietnamense không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp dữ liệu mới về kỹ thuật nuôi cấy mô thực vật, góp phần làm phong phú thêm cơ sở dữ liệu về bảo tồn thực vật. Hơn nữa, việc bảo tồn loài lan này sẽ giúp duy trì đa dạng sinh học và bảo vệ môi trường sống tự nhiên. Điều này không chỉ có lợi cho hệ sinh thái mà còn cho các thế hệ tương lai.

3.1. Bảo tồn nguồn gen thực vật

Việc nhân giống thành công Paphiopedilum vietnamense sẽ giúp bảo tồn nguồn gen quý hiếm của loài lan này. Điều này không chỉ có ý nghĩa trong việc bảo tồn loài mà còn góp phần vào việc phát triển các chương trình bảo tồn thực vật khác. Bên cạnh đó, việc phát triển các kỹ thuật nhân giống hiện đại sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo tồn và phát triển các loài thực vật quý hiếm khác tại Việt Nam.