I. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Béo phì đã trở thành một vấn đề sức khỏe toàn cầu nghiêm trọng, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong. Theo báo cáo của WHO, năm 2014 có hơn 1,9 tỷ người lớn bị thừa cân, trong đó tỷ lệ béo phì ở châu Âu đạt 24,5% ở nữ. Loãng xương, một rối loạn chuyển hóa xương, dẫn đến nguy cơ gãy xương cao, đang gia tăng theo tuổi tác. Dự báo đến năm 2020, số người trên 50 tuổi bị loãng xương sẽ gia tăng đáng kể. Nghiên cứu cho thấy mô mỡ có ảnh hưởng tiêu cực đến sức mạnh của xương, đồng thời kháng insulin cũng tác động trực tiếp lên tế bào xương. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa béo phì, kháng insulin và mật độ xương vẫn chưa được làm rõ, đặc biệt là ở phụ nữ trên 45 tuổi tại Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu vai trò của các yếu tố nguy cơ gây loãng xương ở đối tượng này, từ đó cung cấp thông tin hữu ích cho việc phòng ngừa và điều trị.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của nghiên cứu là khảo sát các yếu tố nguy cơ loãng xương, tình trạng kháng insulin và mật độ xương ở phụ nữ trên 45 tuổi thừa cân, béo phì. Nghiên cứu sử dụng phương pháp DEXA để đánh giá mật độ xương và các xét nghiệm đánh giá kháng insulin nhằm cung cấp một cái nhìn tổng quan về tình trạng sức khỏe của đối tượng nghiên cứu. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng nhằm đánh giá mối liên quan giữa mật độ xương với các yếu tố nguy cơ loãng xương và kháng insulin, từ đó dự báo nguy cơ gãy xương theo mô hình FRAX. Những mục tiêu này không chỉ giúp nâng cao hiểu biết về tình trạng sức khỏe của phụ nữ lớn tuổi mà còn tạo cơ sở cho các biện pháp can thiệp hiệu quả trong việc phòng ngừa loãng xương và các biến chứng liên quan.
III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu này có ý nghĩa khoa học quan trọng trong việc cập nhật kiến thức về mối liên hệ giữa mật độ xương, kháng insulin và các yếu tố nguy cơ loãng xương ở phụ nữ trên 45 tuổi thừa cân, béo phì. Đây là lĩnh vực chưa được nhiều nghiên cứu tại Việt Nam, do đó kết quả nghiên cứu sẽ bổ sung vào kho tàng kiến thức y học hiện có. Về mặt thực tiễn, việc xác định tình trạng mật độ xương và kháng insulin sẽ giúp các bác sĩ lâm sàng lập kế hoạch phòng ngừa và điều trị loãng xương một cách hiệu quả. Đặc biệt, nghiên cứu dự báo nguy cơ gãy xương theo mô hình FRAX sẽ cung cấp thông tin cần thiết cho việc can thiệp sớm, giảm thiểu nguy cơ gãy xương ở nhóm đối tượng có nguy cơ cao.
IV. Thừa cân béo phì và kháng insulin
Thừa cân và béo phì được định nghĩa là tình trạng gia tăng mỡ cơ thể, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Theo WHO, thừa cân được xác định khi chỉ số khối cơ thể (BMI) ≥ 23 kg/m2 và béo phì khi BMI ≥ 25 kg/m2. Nguyên nhân chính dẫn đến béo phì bao gồm việc tiêu thụ calo vượt quá nhu cầu cơ thể, yếu tố di truyền và các bệnh lý nội tiết. Kháng insulin, một tình trạng mà cơ thể không đáp ứng hiệu quả với insulin, dẫn đến gia tăng nồng độ insulin trong máu, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm cả tiểu đường týp 2. Mối liên hệ giữa béo phì và kháng insulin rất chặt chẽ, và điều này càng trở nên phức tạp khi xem xét ảnh hưởng của chúng đến mật độ xương. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự gia tăng mô mỡ có thể làm giảm sức mạnh của xương, từ đó làm tăng nguy cơ gãy xương.
V. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam
Trên thế giới, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa béo phì, kháng insulin và mật độ xương. Tuy nhiên, tình hình nghiên cứu tại Việt Nam còn hạn chế, đặc biệt là trong việc khảo sát mối liên hệ giữa các yếu tố này ở phụ nữ trên 45 tuổi. Các nghiên cứu quốc tế cho thấy rằng sự thay đổi trong thành phần cơ thể và mức độ hormone sau mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ béo phì và loãng xương. Tại Việt Nam, sự gia tăng tỷ lệ béo phì ở phụ nữ lớn tuổi đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại, nhưng vẫn thiếu các nghiên cứu chuyên sâu về mối quan hệ giữa kháng insulin và mật độ xương. Nghiên cứu này sẽ đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của phụ nữ lớn tuổi tại Việt Nam, từ đó tạo điều kiện cho việc xây dựng các chương trình can thiệp phù hợp.
