Nghiên Cứu Mật Độ và Phân Bón Tối Ưu Cho Cây Ngô và Đậu Đen Trồng Xen Canh Cao Su Tại Sơn La

LỜI CAM ĐOAN

1. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

2. DANH MỤC BẢNG

3. DANH MỤC HÌNH

4. TRÍCH YẾU LUẬN VĂN

4.1. Ý nghĩa khoa học

4.2. Ý nghĩa thực tiễn

4.3. Mục tiêu đề tài

4.4. Nội dung nghiên cứu

4.5. Vật liệu

4.6. Phương pháp bố trí thí nghiệm

4.7. Phương pháp thí nghiệm

4.8. Chỉ tiêu theo dõi

4.9. Kết quả chính nghiên cứu

4.10. Kết luận

5. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

6. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

6.1. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

6.1.1. Cơ sở khoa học của đề tài

6.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài

6.1.3. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước

6.1.3.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước

6.1.3.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam

6.1.4. Cơ sở khoa học của lợi ích trồng xen

6.1.4.1. Sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên hiệu quả hơn

6.1.4.2. Cải thiện độ phì đất

6.1.4.3. Chống xói mòn rửa trôi bảo vệ độ phì đất

6.1.4.4. Khống chế cỏ dại và sâu bệnh

6.1.5. Một số biện pháp kỹ thuật nghiên cứu về trồng xen

6.1.6. Một số luận điểm về trồng xen

6.1.7. Đặc điểm của mô hình nông lâm kết hợp

6.1.8. Nguyên tắc áp dụng hệ thống nông lâm kết hợp

6.1.9. Vai trò của thành phần cây trồng trong hệ thống nông lâm kết hợp

6.1.10. Một số mô hình trồng xen cho hiệu quả cao tại Sơn La

6.1.10.1. Hiện trạng phát triển hệ thống nông lâm kết tại Sơn La

6.1.10.2. Các mô hình nông lâm kết hợp truyền thống

6.1.10.3. Các mô hình nông lâm kết hợp cải tiến

6.1.11. Giải pháp phát triển NLKH cho vùng

7. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

7.1. Vật liệu nghiên cứu

7.2. Nội dung nghiên cứu

7.3. Phương pháp nghiên cứu

7.3.1. Phương pháp thí nghiệm

7.3.2. Phương pháp bố trí thí nghiệm

7.3.3. Phương pháp lấy mẫu, phân tích mẫu đất

7.3.4. Chăm sóc thí nghiệm

7.3.5. Địa điểm và thời gian nghiên cứu

7.3.6. Các chỉ tiêu theo dõi và phương pháp thu thập

7.3.7. Phương pháp tính hiệu quả kinh tế

7.3.8. Phương pháp xử lý phân tích số liệu

7.3.9. Kỹ thuật áp dụng chăm sóc thí nghiệm

8. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

8.1. Kết quả nghiên cứu xác định mật độ trồng thích hợp cho cây ngô LVN-25 trồng xen canh cao su giai đoạn kiến thiết cơ bản 4 tuổi

8.2. Ảnh hưởng mật độ trồng khác nhau đến các giai đoạn sinh trưởng, phát triển cây ngô

8.3. Ảnh hưởng của mật độ đến mức độ nhiễm sâu, bệnh hại trên giống ngô LVN-25

8.4. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất ngô LVN-25 trồng xen cao su 4 tuổi

8.5. Ảnh hưởng mật độ trồng đến năng suất thu hoạch ngô

8.6. Kết quả nghiên cứu liều lượng phân bón thích hợp cho cây ngô LVN-25 trồng xen canh cao su giai đoạn kiến thiết cơ bản 4 tuổi

8.7. Ảnh hưởng liều lượng phân bón đến sinh trưởng, phát triển cây ngô

8.8. Ảnh hưởng của liều lượng phân bón đến mức độ nhiễm sâu, bệnh hại trên giống ngô LVN-25

8.9. Ảnh hưởng liều lượng phân bón đến năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất ngô

8.10. Ảnh hưởng liều lượng phân bón đến năng suất ngô

8.11. Kết quả nghiên cứu xác định mật độ trồng thích hợp cho cây đậu đen lòng xanh địa phương trồng xen cao su kiến thiết cơ bản 4 tuổi

8.12. Ảnh hưởng mật độ trồng đến sinh trưởng, phát triển đậu đen

8.13. Ảnh hưởng của mật độ đến mức độ nhiễm sâu, bệnh hại trên giống đậu đen

8.14. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến yếu tố cấu thành năng suất đậu đen

8.15. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến năng suất đậu đen

8.16. Kết quả nghiên cứu liều lượng phân bón thích hợp cho cây đậu đen lòng xanh địa phương trồng xen cao su kiến thiết cơ bản 4 tuổi

8.17. Ảnh hưởng của lượng phân bón đến sinh trưởng, phát triển đậu đen

8.18. Ảnh hưởng của liều lượng phân bón đến mức độ nhiễm sâu, bệnh hại trên giống đậu đen

8.19. Ảnh hưởng liều lượng phân bón đến yếu tố cấu thành năng suất đậu đen

8.20. Ảnh hưởng của liều lượng phân bón đến năng suất đậu đen

8.21. Đánh giá sự sinh trưởng, phát triển cây cao su khi trồng xen ngô, đậu đen

8.21.1. Ảnh hưởng mật độ trồng ngô đến sinh trưởng, phát triển cao su

8.21.2. Ảnh hưởng phân bón cho ngô đến sinh trưởng, phát triển cao su

8.21.3. Đánh giá sự sinh trưởng, phát triển cây cao su trồng xen đậu đen

8.21.4. Ảnh hưởng mật độ cây trồng xen đến sinh trưởng, phát triển cao su 4 tuổi

8.21.5. Ảnh hưởng của cây trồng xen đến mức độ nhiễm sâu, bệnh hại trên cao su

8.22. Hiệu quả kinh tế của mật độ và phân bón cho ngô, đậu đen trồng xen cao su giai đoạn kiến thiết cơ bản 4 tuổi

8.23. Ảnh hưởng của cây ngô, đậu đen trồng xen đến đặc điểm đất

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Tài liệu Tiếng Việt

2. Tài liệu Tiếng Anh

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Trồng Xen Canh Ngô Đậu Đen Tại Sơn La

Sơn La đang đối mặt với thách thức lớn trong giai đoạn kiến thiết cơ bản của cây cao su. Các hộ trồng cao su chưa có thu nhập ổn định. Việc phát triển cây cao su bền vững đòi hỏi giải pháp đồng bộ, bao gồm bảo vệ đất, cải tạo môi trường và nâng cao đời sống người dân. Trồng xen canh cây hàng năm như ngô và đậu đen là một hướng đi tiềm năng. Mô hình này giúp tăng thu nhập, che phủ đất, hạn chế xói mòn và bảo vệ môi trường. Nghiên cứu về mật độ trồng ngô đậu đen xen canh và phân bón cho ngô đậu đen xen canh phù hợp là rất cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Trồng Xen Canh Dưới Tán Cao Su

Trồng xen canh dưới tán cao su, đặc biệt là trong giai đoạn kiến thiết cơ bản, mang lại nhiều lợi ích. Nó giúp tăng thu nhập cho người dân, cải thiện độ phì nhiêu của đất, và hạn chế xói mòn. Việc lựa chọn cây trồng xen phù hợp, như ngô và đậu đen, có giá trị kinh tế cao và khả năng cải tạo đất tốt là yếu tố then chốt. Theo nghiên cứu, trồng xen canh ngô đậu đen dưới tán cao su còn giúp tiết kiệm công chăm sóc cho cây cao su.

1.2. Thực Trạng Trồng Xen Canh Ngô Đậu Đen Tại Sơn La

Hiện nay, việc trồng xen canh tại Sơn La còn mang tính tự phát, thiếu quy trình kỹ thuật bài bản. Điều này dẫn đến hiệu quả sử dụng đất chưa cao và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nghiên cứu về kỹ thuật trồng ngô đậu đen xen canh cao su là cần thiết để đưa ra các khuyến cáo phù hợp, giúp người dân canh tác hiệu quả và bền vững.

II. Thách Thức Về Mật Độ Và Phân Bón Cho Ngô Đậu Đen Xen Canh

Việc xác định mật độ trồng ngô đậu đen xen canh và phân bón cho ngô đậu đen xen canh tối ưu là một thách thức lớn. Mật độ và lượng phân bón cần phù hợp với độ tuổi của cây cao su, điều kiện đất đai và khí hậu địa phương. Nếu mật độ quá dày hoặc bón phân không cân đối, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sinh trưởng của cả cây trồng xen và cây cao su. Cần có nghiên cứu khoa học để đưa ra các khuyến cáo chính xác, giúp người dân đạt được năng suất cao và hiệu quả kinh tế tốt nhất.

2.1. Ảnh Hưởng Của Mật Độ Trồng Đến Năng Suất Ngô Đậu Đen

Mật độ trồng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh ánh sáng, dinh dưỡng và nước giữa các cây trồng. Mật độ quá cao có thể dẫn đến tình trạng cây còi cọc, dễ bị sâu bệnh và năng suất giảm. Ngược lại, mật độ quá thưa có thể không tận dụng hết tiềm năng của đất. Nghiên cứu cần xác định mật độ trồng ngô đậu đen xen canh tối ưu để đạt năng suất cao nhất.

2.2. Vai Trò Của Phân Bón Trong Trồng Xen Canh Ngô Đậu Đen

Phân bón đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng, giúp cây sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh. Tuy nhiên, việc bón phân cần cân đối và phù hợp với nhu cầu của từng loại cây và giai đoạn sinh trưởng. Nghiên cứu cần xác định phân bón NPK cho ngô đậu đen và phân bón hữu cơ cho ngô đậu đen với tỷ lệ và liều lượng phù hợp để đạt hiệu quả cao nhất.

2.3. Yếu Tố Đất Trồng Ảnh Hưởng Đến Mật Độ Và Phân Bón

Đất trồng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng và nước cho cây trồng. Tuy nhiên, việc bón phân cần cân đối và phù hợp với nhu cầu của từng loại cây và giai đoạn sinh trưởng. Nghiên cứu cần xác định phân bón NPK cho ngô đậu đen và phân bón hữu cơ cho ngô đậu đen với tỷ lệ và liều lượng phù hợp để đạt hiệu quả cao nhất.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Mật Độ Phân Bón Tối Ưu Tại Sơn La

Nghiên cứu được thực hiện tại Mai Sơn, Sơn La, trên cây cao su 4 tuổi. Các thí nghiệm được bố trí theo kiểu hoàn toàn ngẫu nhiên (RCD) với 3 lần nhắc lại. Các công thức mật độ và phân bón được thiết kế dựa trên khuyến cáo của Trung tâm Khuyến nông quốc gia. Các chỉ tiêu theo dõi bao gồm sinh trưởng, phát triển, năng suất, sâu bệnh hại và hiệu quả kinh tế. Phương pháp phân tích thống kê được sử dụng để xử lý số liệu.

3.1. Vật Liệu Và Địa Điểm Nghiên Cứu Trồng Xen Canh

Nghiên cứu sử dụng cây cao su VNg 77-4 (4 tuổi), ngô LVN-25 và đậu đen lòng xanh địa phương. Phân bón sử dụng là urê, lân supe và kali clorua. Địa điểm nghiên cứu là huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, nơi có điều kiện khí hậu và đất đai đặc trưng cho vùng Tây Bắc.

3.2. Phương Pháp Bố Trí Thí Nghiệm Trồng Xen Canh

Thí nghiệm được bố trí theo kiểu hoàn toàn ngẫu nhiên (RCD) với 3 lần nhắc lại. Khoảng cách giữa cây cao su và băng cây trồng xen là 1,5m. Tổng diện tích mỗi thí nghiệm là 432 m2. Các công thức mật độ và phân bón được thiết kế dựa trên khuyến cáo của Trung tâm Khuyến nông quốc gia.

3.3. Các Chỉ Tiêu Theo Dõi Và Phương Pháp Thu Thập

Các chỉ tiêu theo dõi bao gồm thời gian sinh trưởng, chiều cao cây, số lá, đường kính thân, năng suất, sâu bệnh hại và hiệu quả kinh tế. Vanh thân cây cao su được đo ở độ cao 1,3m. Tình hình sâu bệnh hại được theo dõi định kỳ. Hiệu quả kinh tế được tính toán dựa trên chi phí đầu tư và doanh thu thu được.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Mật Độ Tối Ưu Cho Ngô Trồng Xen Cao Su

Nghiên cứu cho thấy công thức mật độ MĐ2 (42.735 cây/ha, tương đương 60% trồng thuần) là phù hợp nhất cho cây ngô LVN-25 trồng xen cao su. Công thức này cho năng suất cao nhất (3,80 tấn/ha) và lợi nhuận tốt nhất (8,884 triệu đồng/ha). Thời gian sinh trưởng của cây ngô ở công thức này là 109 ngày.

4.1. Ảnh Hưởng Của Mật Độ Đến Sinh Trưởng Cây Ngô

Mật độ trồng ảnh hưởng đến thời gian sinh trưởng, chiều cao cây và số lá của cây ngô. Mật độ quá dày có thể làm chậm quá trình sinh trưởng và giảm chiều cao cây. Mật độ quá thưa có thể không tận dụng hết tiềm năng của đất.

4.2. Ảnh Hưởng Của Mật Độ Đến Năng Suất Ngô LVN 25

Mật độ trồng ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất ngô. Công thức MĐ2 (42.735 cây/ha) cho năng suất cao nhất (3,80 tấn/ha). Mật độ quá dày hoặc quá thưa đều làm giảm năng suất.

4.3. Hiệu Quả Kinh Tế Của Mật Độ Trồng Ngô Tối Ưu

Công thức MĐ2 (42.735 cây/ha) cho lợi nhuận tốt nhất (8,884 triệu đồng/ha). Điều này cho thấy việc lựa chọn mật độ trồng phù hợp có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả kinh tế của mô hình trồng xen canh.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Phân Bón Tối Ưu Cho Ngô Trồng Xen Cao Su

Công thức phân bón PB2 (tăng 15% so với khuyến cáo) là phù hợp nhất cho cây ngô LVN-25 trồng xen cao su. Công thức này tương đương với 130,2 kg N + 64 kg P2O5 + 87 kg K2O/ha. Công thức này cho năng suất 3,57 tấn/ha và lợi nhuận 6,632 triệu đồng/ha. Thời gian sinh trưởng của cây ngô ở công thức này là 112 ngày.

5.1. Ảnh Hưởng Của Phân Bón Đến Sinh Trưởng Cây Ngô

Phân bón ảnh hưởng đến thời gian sinh trưởng, chiều cao cây và số lá của cây ngô. Bón phân cân đối giúp cây sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh.

5.2. Ảnh Hưởng Của Phân Bón Đến Năng Suất Ngô LVN 25

Công thức PB2 (tăng 15% so với khuyến cáo) cho năng suất cao nhất (3,57 tấn/ha). Bón phân không cân đối có thể làm giảm năng suất.

5.3. Hiệu Quả Kinh Tế Của Phân Bón Tối Ưu Cho Ngô

Công thức PB2 (tăng 15% so với khuyến cáo) cho lợi nhuận tốt nhất (6,632 triệu đồng/ha). Điều này cho thấy việc bón phân cân đối và phù hợp có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả kinh tế của mô hình trồng xen canh.

VI. Nghiên Cứu Mật Độ Phân Bón Tối Ưu Cho Đậu Đen Xen Canh

Nghiên cứu cũng xác định mật độ và lượng phân bón thích hợp cho cây đậu đen lòng xanh địa phương trồng xen cao su. Công thức mật độ MĐ2 (24 cây/m2, tương đương 60% trồng thuần) và công thức phân bón PB2 (tăng 15% so với khuyến cáo) cho năng suất và lợi nhuận cao nhất.

6.1. Mật Độ Trồng Đậu Đen Tối Ưu Cho Năng Suất Cao

Công thức MĐ2 (24 cây/m2) cho năng suất cao nhất (4,53 tạ/ha) và lợi nhuận tốt nhất (6,191 triệu đồng/ha). Thời gian sinh trưởng của cây đậu đen ở công thức này là 98 ngày.

6.2. Phân Bón Tối Ưu Cho Đậu Đen Lòng Xanh Tại Sơn La

Công thức PB2 (tăng 15% so với khuyến cáo) cho năng suất cao nhất (4,32 tạ/ha) và lợi nhuận tốt nhất (4,626 triệu đồng/ha). Thời gian sinh trưởng của cây đậu đen ở công thức này là 99 ngày.

6.3. Ảnh Hưởng Của Trồng Xen Đến Sinh Trưởng Cây Cao Su

Nghiên cứu cũng đánh giá ảnh hưởng của việc trồng xen ngô và đậu đen đến sinh trưởng của cây cao su. Kết quả cho thấy, việc trồng xen có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng vanh thân cây cao su, nhưng không gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của cây.

Nghiên Cứu Mật Độ và Phân Bón Thích Hợp Cho Cây Ngô, Đậu Đen Trồng Xen Canh Cao Su Tại Sơn La