Thực Trạng Kiến Thức, Thái Độ và Thực Hành Về Phòng Bệnh Sốt Xuất Huyết Dengue Của Học Sinh Tại Nha Trang

• Tác giả: Nguyễn Thị Thùy Dung
• Người hướng dẫn: GS. Vũ Sinh Nam
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Nghiên Cứu Kiến Thức và Thái Độ Về Phòng Bệnh Sốt Xuất Huyết Dengue Của Học Sinh Tại Nha Trang
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Nha Trang

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• TÓM TẮT NGHIÊN CỨU
• ĐẶT VẤN ĐỀ
• MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đại cương về Sốt xuất huyết Dengue
• 1.2. Lịch sử và tình hình Sốt xuất huyết Dengue
• 1.3. Một số nghiên cứu về phòng bệnh Sốt xuất huyết Dengue
• 1.4. Khung lý thuyết của nghiên cứu. Giới thiệu tóm tắt về địa bàn nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp chọn mẫu
• 2.5. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.6. Các biến số nghiên cứu
• 2.7. Tiêu chuẩn và cách đánh giá
• 2.8. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.9. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu
• 2.10. Hạn chế của nghiên cứu, sai số và biện pháp khắc phục sai số
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Kết quả nghiên cứu về kiến thức, thái độ, thực hành về phòng bệnh SXHD
• 3.3. Nguồn cung cấp thông tin về phòng bệnh Sốt xuất huyết Dengue
• 3.4. Một số yếu tố liên quan tới thực hành về phòng bệnh SXHD của HS THCS
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 1: Bảng câu hỏi phát vấn
• Phụ lục 2: Bảng biến số nghiên cứu
• Phụ lục 3: 10 tỉnh/thành phố có tỷ lệ mắc/100.000 dân cao nhất cả nước 2013
• Phụ lục 4: Tình hình mắc SXHD ở thành phố Nha Trang năm 2013
• Phụ lục 5: Một số hình ảnh huy động sự tham gia của cộng đồng và học sinh
• Phụ lục 6: Biên bản chỉnh sửa sau bảo vệ luận văn

I. Tổng Quan Về Sốt Xuất Huyết Dengue Tại Nha Trang 55 ký tự

Bệnh sốt xuất huyết Dengue (SXHD) là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, lây lan thành dịch do vi rút Dengue gây ra. Muỗi Aedes aegypti là vectơ truyền bệnh chính. Bệnh lưu hành ở các vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh cao. Tình hình sốt xuất huyết tại Nha Trang cũng diễn biến phức tạp. Bệnh có các biểu hiện lâm sàng đa dạng, từ nhẹ đến nặng, thậm chí gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Ước tính có khoảng 50 triệu người nhiễm Dengue hàng năm và 2.5 tỷ người sống trong khu vực có nguy cơ cao nhiễm bệnh. Chính vì vậy, việc nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt là học sinh về phòng bệnh sốt xuất huyết Dengue là vô cùng quan trọng. Cần tăng cường giáo dục sức khỏe để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và tử vong do SXHD.

1.1. Tác Nhân Gây Bệnh Sốt Xuất Huyết Dengue Là Gì

Bệnh sốt xuất huyết dengue do vi rút Dengue thuộc nhóm Flavivirus gây ra. Có 4 típ huyết thanh: DEN1, DEN2, DEN3 và DEN4. Các típ này có thể luân phiên nhau gây dịch. Sau khi nhiễm một típ, cơ thể chỉ miễn dịch với típ đó, tạo điều kiện cho các típ khác gây bệnh sau này, thậm chí gây bệnh nặng hơn. Vi rút nhân lên trong tế bào bạch cầu đơn nhân, gây tổn thương mạch máu và các cơ quan khác. Việc xác định típ huyết thanh trong các vụ dịch giúp theo dõi sự biến đổi của vi rút và đưa ra biện pháp phòng ngừa phù hợp.

1.2. Triệu Chứng Sốt Xuất Huyết Dengue Cần Lưu Ý

Biểu hiện lâm sàng của sốt xuất huyết Dengue rất đa dạng, diễn biến nhanh chóng. Bệnh thường trải qua 3 giai đoạn: sốt, nguy hiểm và hồi phục. Giai đoạn sốt có các triệu chứng như sốt cao đột ngột, đau đầu, đau cơ, xuất huyết dưới da. Giai đoạn nguy hiểm có thể xuất hiện tình trạng thoát huyết tương, chảy máu, suy tạng. Giai đoạn hồi phục, người bệnh hết sốt, sức khỏe dần cải thiện. Cần theo dõi sát các dấu hiệu cảnh báo để phát hiện và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nặng.

II. Thực Trạng Kiến Thức Về SXH Của Học Sinh Nha Trang 59 ký tự

Một nghiên cứu gần đây tại Nha Trang đã khảo sát kiến thức về sốt xuất huyết của học sinh tại các trường THCS. Kết quả cho thấy, mặc dù đa số các em có hiểu biết nhất định về bệnh, vẫn còn nhiều lỗ hổng trong kiến thức. Nhiều em chưa nắm rõ về tác nhân gây bệnh sốt xuất huyết, vectơ truyền bệnh, các biện pháp phòng bệnh sốt xuất huyết, và triệu chứng sốt xuất huyết. Ví dụ, nhiều học sinh không biết muỗi Aedes aegypti là vectơ truyền bệnh sốt xuất huyết. Điều này cho thấy cần tăng cường giáo dục sức khỏe trong trường học và cộng đồng, giúp học sinh có đầy đủ kiến thức để tự bảo vệ mình và gia đình.

2.1. Học Sinh Biết Về Véc Tơ Truyền Bệnh Sốt Xuất Huyết

Nghiên cứu cho thấy, chỉ một tỷ lệ nhất định học sinh biết về vectơ truyền bệnh sốt xuất huyết. Việc không nắm rõ thông tin này dẫn đến khó khăn trong việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa. Cần nhấn mạnh vai trò của muỗi Aedes aegypti trong việc truyền bệnh, đồng thời hướng dẫn các em cách nhận biết và phòng tránh muỗi đốt. Các chương trình giáo dục sức khỏe cần tập trung vào việc cung cấp thông tin chính xác và dễ hiểu về vectơ truyền bệnh.

2.2. Hiểu Biết Của Học Sinh Về Triệu Chứng Bệnh SXH

Mức độ hiểu biết về triệu chứng sốt xuất huyết cũng chưa đồng đều trong số học sinh. Nhiều em chỉ biết một vài triệu chứng phổ biến như sốt cao, xuất huyết dưới da, nhưng chưa nhận biết được các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm khác. Việc trang bị đầy đủ kiến thức về triệu chứng sốt xuất huyết giúp học sinh có thể nhận biết sớm bệnh và báo cho người lớn để được điều trị kịp thời. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc giảm thiểu nguy cơ biến chứng và tử vong do SXHD.

III. Thái Độ Phòng Bệnh SXH Của Học Sinh Tại Nha Trang 58 ký tự

Nghiên cứu cũng đánh giá thái độ phòng bệnh sốt xuất huyết của học sinh tại Nha Trang. Nhìn chung, các em có thái độ tích cực đối với việc phòng bệnh, nhận thức được sự nguy hiểm của bệnh và tầm quan trọng của việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa. Tuy nhiên, thái độ tích cực này chưa thực sự chuyển hóa thành hành động cụ thể. Ví dụ, dù biết diệt lăng quăng là quan trọng, nhiều em vẫn chưa thực hiện thường xuyên tại gia đình. Cần có các biện pháp để khuyến khích và hỗ trợ học sinh biến thái độ phòng bệnh sốt xuất huyết thành thực hành phòng bệnh sốt xuất huyết hiệu quả.

3.1. Mức Độ Quan Tâm Của Học Sinh Về Phòng Bệnh SXH

Mức độ quan tâm của học sinh đến vấn đề phòng bệnh sốt xuất huyết khá cao. Các em thường xuyên theo dõi thông tin về bệnh trên các phương tiện truyền thông và tham gia các hoạt động tuyên truyền tại trường học. Tuy nhiên, sự quan tâm này cần được duy trì và củng cố thông qua các hoạt động thực tế, giúp học sinh hiểu rõ hơn về nguy cơ của bệnh và cách tự bảo vệ mình.

3.2. Niềm Tin Của Học Sinh Về Hiệu Quả Phòng Bệnh SXH

Niềm tin của học sinh vào hiệu quả của các biện pháp phòng bệnh sốt xuất huyết đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hành vi phòng bệnh. Nếu học sinh tin rằng việc diệt lăng quăng, vệ sinh môi trường là hiệu quả, các em sẽ tích cực tham gia thực hiện. Ngược lại, nếu thiếu niềm tin, các em sẽ thờ ơ và không quan tâm đến việc phòng bệnh. Do đó, cần tăng cường truyền thông về hiệu quả của các biện pháp phòng bệnh, đồng thời tạo điều kiện để học sinh được trải nghiệm và chứng kiến những kết quả tích cực.

3.3. Ảnh Hưởng Của Môi Trường Xung Quanh Đến Thái Độ

Môi trường sống có ảnh hưởng lớn đến thái độ phòng bệnh của học sinh. Nếu gia đình và cộng đồng quan tâm đến việc phòng bệnh, học sinh sẽ có thái độ tích cực hơn. Ngược lại, nếu môi trường xung quanh thiếu vệ sinh, không có các hoạt động phòng bệnh, học sinh sẽ dễ dàng bị ảnh hưởng và có thái độ thờ ơ. Cần tạo ra một môi trường hỗ trợ, khuyến khích mọi người cùng tham gia phòng bệnh, từ đó giúp học sinh hình thành thái độ đúng đắn.

IV. Thực Hành Phòng Bệnh SXH Của Học Sinh Nha Trang 59 ký tự

Mặc dù có kiến thức về sốt xuất huyết và thái độ tích cực, thực hành phòng bệnh sốt xuất huyết của học sinh tại Nha Trang vẫn còn nhiều hạn chế. Nhiều em chưa thực hiện thường xuyên các biện pháp như diệt lăng quăng, vệ sinh môi trường xung quanh nhà. Một số em chỉ thực hiện khi có chiến dịch phòng bệnh hoặc khi được nhắc nhở. Cần có các giải pháp để cải thiện thực hành phòng bệnh sốt xuất huyết của học sinh, giúp các em biến kiến thức thành hành động cụ thể và duy trì các hành vi phòng bệnh lâu dài.

4.1. Tần Suất Thực Hiện Các Biện Pháp Phòng Bệnh SXH

Tần suất thực hiện các biện pháp phòng bệnh sốt xuất huyết của học sinh chưa cao. Nhiều em chỉ thực hiện khi có chiến dịch hoặc khi được yêu cầu. Cần tăng cường giáo dục sức khỏe để học sinh hiểu rõ tầm quan trọng của việc thực hiện thường xuyên các biện pháp phòng bệnh, từ đó hình thành thói quen tốt.

4.2. Học Sinh Chủ Động Diệt Lăng Quăng Tại Gia Đình

Mức độ chủ động tham gia diệt lăng quăng của học sinh còn thấp. Nhiều em chưa nhận thức được vai trò của mình trong việc ngăn chặn sự sinh sản của muỗi. Cần khuyến khích và tạo điều kiện để học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động diệt lăng quăng tại gia đình, đồng thời cung cấp cho các em các công cụ và kiến thức cần thiết.

4.3. Vệ Sinh Môi Trường Xung Quanh Nhà Định Kỳ

Việc vệ sinh môi trường xung quanh nhà cũng chưa được học sinh thực hiện thường xuyên. Nhiều em chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc loại bỏ các vật chứa nước đọng, nơi muỗi có thể sinh sản. Cần tăng cường tuyên truyền về tầm quan trọng của vệ sinh môi trường, đồng thời tổ chức các hoạt động vệ sinh cộng đồng để học sinh tham gia và nâng cao ý thức.

V. Giải Pháp Nâng Cao Nhận Thức Phòng Bệnh SXH 53 ký tự

Để nâng cao kiến thức và thái độ từ đó cải thiện thực hành phòng bệnh sốt xuất huyết ở học sinh Nha Trang, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng. Cần tăng cường giáo dục sức khỏe trong trường học, tổ chức các hoạt động ngoại khóa, các buổi nói chuyện chuyên đề về SXHD. Đồng thời, cần khuyến khích sự tham gia của phụ huynh và cộng đồng vào các hoạt động phòng bệnh, tạo môi trường hỗ trợ để học sinh thực hiện các hành vi phòng bệnh một cách tự giác và hiệu quả. Thêm vào đó, cần tận dụng các kênh truyền thông hiện đại để lan tỏa thông tin về phòng bệnh, giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách dễ dàng và thú vị.

5.1. Tăng Cường Giáo Dục Sức Khỏe Trong Trường Học

Giáo dục sức khỏe cần được tích hợp vào chương trình học chính khóa, giúp học sinh nắm vững kiến thức cơ bản về sốt xuất huyết. Cần sử dụng các phương pháp giảng dạy sinh động, hấp dẫn, phù hợp với lứa tuổi học sinh. Đồng thời, cần tổ chức các hoạt động thực hành, trò chơi, thi đố vui để củng cố kiến thức và kỹ năng phòng bệnh.

5.2. Phát Huy Vai Trò Của Gia Đình Trong Phòng Bệnh

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hành vi phòng bệnh cho học sinh. Cần tăng cường tuyên truyền cho phụ huynh về các biện pháp phòng bệnh, đồng thời khuyến khích họ tạo môi trường sống sạch sẽ, an toàn, không có lăng quăng. Phụ huynh cũng cần làm gương cho con em mình trong việc thực hiện các hành vi phòng bệnh.

5.3. Ứng Dụng Công Nghệ Truyền Thông Về Phòng Bệnh

Các kênh truyền thông hiện đại như mạng xã hội, website, ứng dụng di động có thể được sử dụng để lan tỏa thông tin về phòng bệnh sốt xuất huyết. Cần tạo ra các nội dung hấp dẫn, dễ hiểu, phù hợp với giới trẻ. Đồng thời, cần khuyến khích học sinh chia sẻ thông tin về phòng bệnh cho bạn bè và người thân.

VI. Kết Luận Về Phòng Bệnh Sốt Xuất Huyết Nha Trang 52 ký tự

Nghiên cứu về kiến thức và thái độ về phòng bệnh sốt xuất huyết của học sinh tại Nha Trang cho thấy, mặc dù các em có những hiểu biết nhất định, vẫn còn nhiều việc cần làm để nâng cao nhận thức và cải thiện thực hành phòng bệnh sốt xuất huyết. Việc tăng cường giáo dục sức khỏe, phát huy vai trò của gia đình và cộng đồng, ứng dụng công nghệ truyền thông là những giải pháp quan trọng để đạt được mục tiêu này. Hy vọng rằng, với sự chung tay của tất cả mọi người, chúng ta có thể đẩy lùi dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

6.1. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Phòng Bệnh SXH

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp phòng bệnh, tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi phòng bệnh, hoặc phát triển các công cụ hỗ trợ phòng bệnh hiệu quả hơn. Ngoài ra, cần quan tâm đến việc đánh giá tính bền vững của các hoạt động phòng bệnh, đảm bảo rằng các biện pháp phòng ngừa được duy trì lâu dài.

6.2. Kiến Nghị Cho Chính Sách Về Phòng Bệnh Sốt Xuất Huyết

Dựa trên kết quả nghiên cứu, có thể đưa ra các kiến nghị cho chính sách như tăng cường đầu tư cho công tác phòng chống dịch bệnh, xây dựng các chương trình giáo dục sức khỏe toàn diện, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động phòng bệnh, hoặc tăng cường giám sát và kiểm soát các yếu tố nguy cơ gây bệnh.

Tổng quan nghiên cứu

Sốt xuất huyết Dengue (SXHD) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút Dengue gây ra, truyền qua muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus, trong đó Aedes aegypti là véc tơ chính. Bệnh lưu hành tại hơn 100 quốc gia có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới, với ước tính khoảng 50 triệu người nhiễm mỗi năm và 2,5 tỷ người sống trong vùng nguy cơ cao. Tại Việt Nam, SXHD là bệnh dịch lưu hành địa phương, đặc biệt phổ biến ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, đồng bằng Bắc Bộ và ven biển miền Trung. Năm 2013, cả nước ghi nhận 66.138 ca mắc và 42 ca tử vong, với tỷ lệ mắc 73,7/100.000 dân. Tỉnh Khánh Hòa là một trong những địa phương có số ca mắc cao nhất, với 6.988 ca và 4 ca tử vong trong năm 2013, tăng 18,7% so với năm 2012. Thành phố Nha Trang chiếm 31% số ca mắc của tỉnh.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm mô tả thực trạng kiến thức, thái độ và thực hành (KAP) về phòng bệnh SXHD của học sinh trung học cơ sở (THCS) tại hai trường THCS Mai Xuân Thưởng và Nguyễn Khuyến, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa năm 2014. Đồng thời, nghiên cứu phân tích các yếu tố liên quan đến thực hành phòng bệnh của học sinh. Đối tượng nghiên cứu gồm 320 học sinh các khối lớp 7, 8, 9, được chọn theo phương pháp phân tầng tỷ lệ. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu khoa học để ngành y tế địa phương xây dựng các giải pháp truyền thông và can thiệp hiệu quả, góp phần giảm thiểu dịch bệnh SXHD tại cộng đồng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba nhóm khái niệm chính: kiến thức, thái độ và thực hành về phòng bệnh SXHD. Kiến thức bao gồm nhận thức về tác nhân gây bệnh, đường lây truyền, nơi sinh sản của muỗi Aedes, biểu hiện lâm sàng và các biện pháp phòng chống. Thái độ đề cập đến sự ủng hộ và nhận thức trách nhiệm trong phòng bệnh, bao gồm thái độ về các biện pháp diệt muỗi, loại bỏ ổ bọ gậy và tham gia các hoạt động cộng đồng. Thực hành được đánh giá qua các hành vi cụ thể như kiểm tra, súc rửa dụng cụ chứa nước, xử lý khi có người mắc bệnh và tham gia diệt lăng quăng tại gia đình.

Khung lý thuyết cũng bao gồm các yếu tố nhân khẩu xã hội như tuổi, giới tính, khối lớp, số người trong gia đình, và các yếu tố tăng cường như nguồn thông tin tiếp nhận, sự hỗ trợ từ giáo viên và cán bộ y tế. Mối quan hệ giữa kiến thức, thái độ và thực hành được xem xét nhằm hiểu rõ hơn các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi phòng bệnh của học sinh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp mô tả cắt ngang, tiến hành từ tháng 01 đến tháng 6 năm 2014 tại hai trường THCS Mai Xuân Thưởng và Nguyễn Khuyến, thành phố Nha Trang. Cỡ mẫu là 320 học sinh, được chọn theo phương pháp phân tầng tỷ lệ dựa trên khối lớp (7, 8, 9) và phương pháp chọn mẫu cụm hai giai đoạn: ngẫu nhiên chọn 2 lớp mỗi khối, sau đó chọn ngẫu nhiên học sinh trong lớp theo danh sách.

Dữ liệu được thu thập qua bộ câu hỏi phát vấn gồm 5 phần: thông tin chung, kiến thức, thái độ, thực hành và nguồn cung cấp thông tin về SXHD. Bộ câu hỏi được xây dựng dựa trên các tài liệu chuyên ngành, thử nghiệm và hoàn thiện trước khi sử dụng. Các biến số được đánh giá theo thang điểm cụ thể, với điểm trung bình (Mean) làm ngưỡng phân loại đạt hay không đạt.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 16, với các phương pháp thống kê mô tả và phân tích mối liên quan giữa các biến. Nghiên cứu tuân thủ các quy định đạo đức, được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế Công cộng Hà Nội phê duyệt, đảm bảo sự đồng thuận và bảo mật thông tin đối tượng nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Kiến thức về phòng bệnh SXHD: Có 85,3% học sinh đạt kiến thức đúng về SXHD, với điểm trung bình kiến thức là 17,5/26. Tỷ lệ học sinh biết véc tơ truyền bệnh là muỗi Aedes aegypti đạt 94%, biết nơi sinh sản của lăng quăng đạt 90%.

2. Thái độ về phòng bệnh: 51,2% học sinh có thái độ tích cực với điểm trung bình 45/75. Thái độ tích cực cao hơn ở học sinh khối 7 và 8 so với khối 9, với sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).

3. Thực hành phòng bệnh: 45,9% học sinh có thực hành đạt, với điểm trung bình thực hành là 6/13. Tỷ lệ học sinh tham gia kiểm tra, súc rửa dụng cụ chứa nước đạt 48%, và xử lý khi có người mắc bệnh đạt 42%. Thực hành tốt hơn ở học sinh nữ (49%) so với nam (39%).

4. Nguồn cung cấp thông tin: Học sinh tiếp cận thông tin chủ yếu qua thầy cô giáo (97,8%) và truyền hình (95,9%). Các kênh khác như sách báo, cán bộ y tế xã/phường, loa đài xã/phường cũng đóng vai trò quan trọng với tỷ lệ tiếp cận từ 63,4% đến 85,6%.

5. Mối liên quan giữa các yếu tố: Mối liên quan giữa kiến thức và thái độ, kiến thức và thực hành, thái độ và thực hành đều có ý nghĩa thống kê (p < 0,01), cho thấy kiến thức và thái độ ảnh hưởng tích cực đến thực hành phòng bệnh của học sinh.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy học sinh THCS tại hai trường nghiên cứu có kiến thức tương đối tốt về SXHD, tuy nhiên thái độ và thực hành còn hạn chế, đặc biệt thực hành phòng bệnh chưa đạt mức mong muốn. Điều này có thể do thiếu sự hướng dẫn thực tế và chưa có sự tham gia tích cực của học sinh trong các hoạt động phòng chống SXHD tại gia đình và cộng đồng.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tỷ lệ kiến thức đạt của học sinh trong nghiên cứu này cao hơn mức trung bình của một số địa phương khác, nhưng thực hành vẫn còn thấp hơn so với các nghiên cứu đã can thiệp giáo dục sức khỏe. Nguồn thông tin chủ yếu từ thầy cô giáo và truyền hình cho thấy vai trò quan trọng của nhà trường và truyền thông đại chúng trong việc nâng cao nhận thức.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ kiến thức, thái độ và thực hành theo khối lớp và giới tính, cũng như bảng phân tích mối liên quan giữa các biến số. Kết quả này nhấn mạnh cần thiết phải tăng cường các hoạt động giáo dục, truyền thông và huy động sự tham gia của học sinh trong công tác phòng chống SXHD.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giáo dục sức khỏe tại trường học: Triển khai các chương trình giáo dục về SXHD lồng ghép trong chương trình học, tập trung nâng cao kiến thức và kỹ năng thực hành phòng bệnh cho học sinh các khối 7, 8, 9. Thời gian thực hiện: ngay trong năm học tiếp theo. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với ngành Y tế.

2. Phát huy vai trò của giáo viên và cán bộ y tế: Tổ chức tập huấn chuyên sâu cho giáo viên và cán bộ y tế trường học về SXHD để họ trở thành những tuyên truyền viên hiệu quả, hỗ trợ học sinh thực hành phòng bệnh. Thời gian: 6 tháng đầu năm. Chủ thể: Trung tâm Y tế dự phòng thành phố Nha Trang.

3. Huy động sự tham gia của học sinh trong cộng đồng: Xây dựng các câu lạc bộ phòng chống SXHD tại trường, khuyến khích học sinh tự kiểm tra và diệt lăng quăng tại gia đình, đồng thời tham gia các chiến dịch diệt muỗi do địa phương tổ chức. Thời gian: liên tục hàng năm. Chủ thể: Ban giám hiệu trường, Đội y tế dự phòng, các tổ chức đoàn thể.

4. Đa dạng hóa kênh truyền thông: Sử dụng các phương tiện truyền thông đa dạng như truyền hình, radio, mạng xã hội, tranh ảnh, tờ rơi để cung cấp thông tin phòng bệnh SXHD phù hợp với lứa tuổi học sinh. Thời gian: triển khai thường xuyên. Chủ thể: Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe Khánh Hòa.

5. Giám sát và đánh giá định kỳ: Thiết lập hệ thống giám sát kiến thức, thái độ và thực hành phòng bệnh SXHD của học sinh để đánh giá hiệu quả các hoạt động can thiệp và điều chỉnh kịp thời. Thời gian: mỗi năm một lần. Chủ thể: Sở Y tế phối hợp Sở Giáo dục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ngành Y tế công cộng và phòng chống dịch: Các cán bộ y tế dự phòng, chuyên viên truyền thông y tế có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng các chương trình can thiệp phù hợp, nâng cao hiệu quả phòng chống SXHD tại địa phương.

2. Ngành Giáo dục: Ban giám hiệu, giáo viên các trường THCS có thể áp dụng các giải pháp giáo dục sức khỏe và tổ chức các hoạt động ngoại khóa nhằm nâng cao nhận thức và thực hành phòng bệnh cho học sinh.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên y tế công cộng: Tài liệu cung cấp dữ liệu thực tiễn và phương pháp nghiên cứu mẫu, giúp phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo về bệnh truyền nhiễm và giáo dục sức khỏe.

4. Các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng: Các tổ chức tham gia hoạt động phòng chống dịch bệnh có thể tham khảo để thiết kế các chương trình truyền thông và huy động cộng đồng, đặc biệt là nhóm học sinh và gia đình.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao học sinh lại là đối tượng quan trọng trong phòng chống SXHD?
   Học sinh THCS có vai trò trung gian trong gia đình và cộng đồng, có thể tiếp nhận kiến thức và thực hành phòng bệnh, từ đó lan tỏa hiệu quả đến người thân và môi trường xung quanh.

2. Kiến thức về SXHD của học sinh hiện nay như thế nào?
   Theo nghiên cứu, khoảng 85,3% học sinh có kiến thức đúng về SXHD, tuy nhiên vẫn còn khoảng 15% chưa hiểu đầy đủ về tác nhân và cách phòng bệnh.

3. Thái độ và thực hành phòng bệnh của học sinh có ảnh hưởng như thế nào đến kết quả phòng chống dịch?
   Thái độ tích cực và thực hành đúng giúp giảm nguồn sinh sản muỗi và nguy cơ mắc bệnh, nghiên cứu cho thấy mối liên quan chặt chẽ giữa kiến thức, thái độ và thực hành.

4. Các nguồn thông tin nào hiệu quả nhất để truyền đạt kiến thức về SXHD cho học sinh?
   Thầy cô giáo và truyền hình là hai nguồn thông tin chính, bên cạnh đó sách báo, cán bộ y tế và các phương tiện truyền thông địa phương cũng đóng vai trò quan trọng.

5. Làm thế nào để nâng cao thực hành phòng bệnh của học sinh?
   Cần tổ chức các hoạt động thực hành tại trường và gia đình, tăng cường giáo dục kỹ năng, đồng thời huy động sự tham gia của học sinh trong các chiến dịch diệt muỗi và loại bỏ ổ bọ gậy.

Kết luận

• Học sinh THCS tại hai trường nghiên cứu có kiến thức tốt về SXHD (85,3% đạt), nhưng thái độ tích cực (51,2%) và thực hành đạt (45,9%) còn hạn chế.
• Mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa kiến thức, thái độ và thực hành cho thấy cần đồng bộ các giải pháp giáo dục và truyền thông.
• Nguồn thông tin chủ yếu là thầy cô giáo và truyền hình, cần đa dạng hóa kênh truyền thông để tăng hiệu quả.
• Đề xuất các giải pháp tăng cường giáo dục sức khỏe, huy động học sinh tham gia phòng chống SXHD và giám sát định kỳ.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho ngành y tế và giáo dục địa phương trong công tác phòng chống SXHD, hướng tới giảm thiểu dịch bệnh trong tương lai gần.

Hành động tiếp theo là triển khai các chương trình giáo dục và truyền thông dựa trên kết quả nghiên cứu, đồng thời mở rộng phạm vi nghiên cứu để đánh giá hiệu quả can thiệp trên diện rộng. Các nhà quản lý và chuyên gia y tế công cộng được khuyến khích áp dụng và phát triển các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao nhận thức và thực hành phòng bệnh SXHD trong cộng đồng.