I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu
Nghiên cứu khoa học về luật hình sự so sánh đã trở thành một lĩnh vực quan trọng trong khoa học pháp lý toàn cầu. Sự phát triển của luật học so sánh và nhu cầu hài hòa hóa pháp luật giữa các quốc gia đã thúc đẩy việc nghiên cứu sâu hơn về luật hình sự so sánh. Tại Việt Nam, mặc dù luật hình sự so sánh còn khá mới mẻ, nhưng nhu cầu xây dựng lý thuyết và ứng dụng thực tiễn đang ngày càng cấp thiết. Đề tài này nhằm mục đích góp phần phát triển lý luận và cung cấp kiến thức so sánh về luật hình sự của các quốc gia điển hình.
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc nghiên cứu luật hình sự so sánh giúp Việt Nam tiếp cận các chuẩn mực pháp lý quốc tế, tránh xung đột pháp luật và tiếp thu tinh hoa pháp lý thế giới. Tuy nhiên, các nghiên cứu trong nước về luật hình sự so sánh còn hạn chế, đặc biệt là các vấn đề lý luận. Đề tài này nhằm lấp đầy khoảng trống đó, đồng thời cung cấp tài liệu giảng dạy và nghiên cứu cho các cơ sở đào tạo luật.
1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước và quốc tế
Trong nước, luật hình sự so sánh mới được nghiên cứu từ năm 2018, chủ yếu dựa trên tài liệu tiếng Nga. Các nghiên cứu tập trung vào các chế định cụ thể như nguồn quy định tội phạm, khái niệm tội phạm, và hình phạt. Trên thế giới, các nghiên cứu về luật hình sự so sánh đã được thực hiện ở nhiều quốc gia, nhưng chủ yếu tập trung vào hệ thống Common Law và Civil Law. Các nghiên cứu về pháp luật hình sự của các quốc gia châu Á, đặc biệt là Việt Nam, còn hạn chế.
II. Mục đích và phương pháp nghiên cứu
Đề tài này nhằm mục đích xây dựng và phát triển lý luận về luật hình sự so sánh, đồng thời cung cấp kiến thức so sánh về pháp luật hình sự của các quốc gia điển hình. Đối tượng nghiên cứu bao gồm các vấn đề chung của luật hình sự so sánh và các quy định pháp luật hình sự của các quốc gia như Hoa Kỳ, Đức, Nga, Trung Quốc và Việt Nam.
2.1. Mục đích và mục tiêu nghiên cứu
Mục đích chính của đề tài là tổng kết các nội dung lý luận và thực tiễn cơ bản của luật hình sự so sánh, làm cơ sở cho việc giảng dạy và nghiên cứu tiếp theo. Mục tiêu cụ thể là nghiên cứu các vấn đề chung như nguồn quy định tội phạm, khái niệm tội phạm, và hình phạt dưới góc độ so sánh.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp so sánh luật học làm phương pháp chính, kết hợp với các phương pháp tổng hợp và phân tích. Cách tiếp cận bao gồm cả lý luận và quy phạm, giúp đảm bảo tính toàn diện và sâu sắc trong nghiên cứu.
III. Kết quả nghiên cứu và ứng dụng
Kết quả nghiên cứu của đề tài được thể hiện qua các chuyên đề cụ thể, bao gồm nhận thức chung về luật hình sự so sánh, nguồn quy định tội phạm, hiệu lực của luật hình sự, khái niệm và phân loại tội phạm, chế định loại trừ trách nhiệm hình sự, và hình phạt. Các chuyên đề này đã đạt được mục đích của đề tài, cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc giảng dạy và nghiên cứu luật hình sự so sánh tại Việt Nam.
3.1. Các chuyên đề nghiên cứu
Các chuyên đề nghiên cứu tập trung vào các vấn đề chung của luật hình sự so sánh, bao gồm nguồn quy định tội phạm, hiệu lực của luật hình sự, khái niệm tội phạm, phân loại tội phạm, chế định loại trừ trách nhiệm hình sự, và hình phạt. Các chuyên đề này được nghiên cứu dựa trên pháp luật hình sự của các quốc gia điển hình như Hoa Kỳ, Đức, Nga, Trung Quốc và Việt Nam.
3.2. Ứng dụng thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật hình sự Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Các kiến thức so sánh được cung cấp sẽ hỗ trợ cho việc giảng dạy và nghiên cứu luật hình sự so sánh tại các cơ sở đào tạo luật, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng lập pháp hình sự.
