I. Tính cấp thiết của đề tài
Nghiên cứu kháng sinh erythromycin trong tôm cá là một vấn đề cấp bách trong bối cảnh an toàn thực phẩm hiện nay. Tình trạng dư lượng kháng sinh trong thực phẩm không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn tác động đến uy tín xuất khẩu của sản phẩm thủy sản Việt Nam. Tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergii) và cá rô phi (Oreochromis niloticus) là hai loài thủy sản có giá trị kinh tế cao, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng. Việc sử dụng erythromycin để phòng và trị bệnh cho tôm cá đã dẫn đến tình trạng dư lượng kháng sinh vượt mức cho phép. Theo quy định của Codex và WHO/FAO, mức dư lượng tối đa cho phép là 30 ppb. Do đó, việc nghiên cứu và phát triển phương pháp phân tích nhanh, chính xác và chi phí thấp cho erythromycin là rất cần thiết.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của nghiên cứu này là phát triển phương pháp phân tích erythromycin bằng kỹ thuật sóng vuông quét nhanh trên cực giọt chậm. Phương pháp này không chỉ đáp ứng yêu cầu về độ nhạy và độ chính xác mà còn giúp rút ngắn thời gian phân tích và giảm chi phí. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng nhằm xác định quy luật đào thải và chuyển hóa của erythromycin trong cơ thể tôm càng xanh và cá rô phi. Từ đó, xác định thời gian ngưng thuốc trước thu hoạch để đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc này sẽ góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm thủy sản và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
III. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng kỹ thuật sóng vuông quét nhanh để phân tích erythromycin trong mẫu tôm và cá. Phương pháp này được thực hiện trên thiết bị ANALYZER SQF 505, cho phép xác định nồng độ kháng sinh với giới hạn phát hiện thấp (LoD = 0,52 ppb). Các điều kiện thí nghiệm được tối ưu hóa, bao gồm pH, nồng độ dung dịch nền và các ion gây nhiễu. Kết quả cho thấy phương pháp này có độ chính xác cao và khả năng tái lập tốt. Ngoài ra, nghiên cứu cũng tiến hành phân tích thời gian đào thải của erythromycin trong cơ thể tôm và cá, từ đó đưa ra các khuyến nghị về thời gian ngưng thuốc trước thu hoạch.
IV. Kết quả và thảo luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng erythromycin không chỉ được chuyển hóa từ Sacchropolyspora erythrea mà còn bị biến đổi trong cơ thể tôm cá dưới tác động của các enzyme. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng erythromycin A có thể chuyển hóa thành các dạng khác như erythromycin C, E, F trong quá trình nuôi trồng. Thời gian ngưng thuốc trước thu hoạch được xác định là rất quan trọng để đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc áp dụng phương pháp sóng vuông quét nhanh trong phân tích kháng sinh sẽ giúp kiểm soát tốt hơn dư lượng kháng sinh trong sản phẩm thủy sản, từ đó nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm.
V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa khoa học trong việc phát triển phương pháp phân tích kháng sinh mà còn có giá trị thực tiễn cao. Việc xác định được thời gian ngưng thuốc và quy luật chuyển hóa của erythromycin trong tôm cá sẽ giúp người nuôi trồng thực hiện các biện pháp quản lý tốt hơn, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Phương pháp phân tích nhanh, chính xác và chi phí thấp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm soát dư lượng kháng sinh trong thực phẩm, góp phần đảm bảo an toàn thực phẩm và phát triển bền vững ngành thủy sản.