Nghiên cứu kháng sinh erythromycin trong tôm cá bằng kỹ thuật sóng vuông quét nhanh

LỜI CAM ĐOAN

TÓM TẮT LUẬN ÁN

ABSTRACT

LỜI CÁM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC HÌNH

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

3. TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI

4. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN

5. Tồn dư kháng sinh đối với an toàn thực phẩm

5.1. Thực trạng tình hình sử dụng kháng sinh trong thú y, chăn nuôi, thuỷ sản

6. Erythromycin và biến đổi của erythromycin trên cơ thể thủy sản

6.1. Con đường sinh tổng hợp của erythromycin bởi Saccharopolyspora erythraea

6.2. Chuyển hóa và đào thải erythromycin trên cơ thể thủy sản

6.3. Các vi khuẩn gây bệnh trên tôm càng xanh, cá rô phi và tác dụng của erythromycin

6.4. Các kỹ thuật dùng để phân tích erythromycin

6.4.1. Phương pháp ELISA

6.4.2. Phương pháp sắc ký lỏng ghép khối phổ

6.4.3. Phương pháp Von-ampe

6.5. Những vấn đề tồn tại cần giải quyết

7. CHƯƠNG II: NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

7.1. Nguyên vật liệu, thiết bị dụng cụ, hóa chất

7.1.1. Nguyên vật liệu

7.1.2. Thiết bị dụng cụ

7.2. Phương pháp nghiên cứu

7.2.1. Sơ đồ tiến trình nghiên cứu

7.2.2. Phương pháp thực nghiệm

7.2.3. Phương pháp xử lý số liệu

8. CHƯƠNG III: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

8.1. Các điều kiện phù hợp cho quá trình định lượng erythromycin bằng phương pháp sóng vuông quét nhanh và stripping sóng vuông quét nhanh

8.1.1. Nghiên cứu thăm dò định hướng và chọn vùng quét thế

8.1.2. Nghiên cứu tìm dung dịch nền và pH thích hợp

8.1.3. Nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ dung dịch nền

8.1.4. Nghiên cứu ảnh hưởng của dung môi hoà tan erythromycin

8.1.5. Nghiên cứu các điều kiện chạy máy thích hợp

8.1.6. Nghiên cứu ảnh hưởng của các ion gây nhiễu

8.1.7. Nghiên cứu xây dựng đường chuẩn

8.1.8. Nghiên cứu lựa chọn quy trình trích ly mẫu

8.2. Các thông số thẩm định phương pháp

8.2.1. Khoảng tuyến tính

8.2.2. Giới hạn phát hiện

8.2.3. Độ đúng, độ chính xác, hiệu suất thu hồi

8.2.4. Đánh giá khả năng nhận danh erythromycin A với các kháng sinh khác

8.2.5. So sánh đối chứng kết quả SWV với LC-MS/MS

8.2.6. So sánh hiệu quả kinh tế giữa SWV với các phương pháp khác

8.3. Ứng dụng phân tích erythromycin trên các mẫu thực tế tôm, cá tại các địa phương

8.3.1. Tôm càng xanh

8.4. Xác định quy luật chuyển hóa sinh học và đào thải kháng sinh erythromycin trên cơ thể thủy sản khi nuôi

8.4.1. Đào thải erythromycin A trong cơ thịt thủy sản

8.4.2. Chuyển hoá sinh học của kháng sinh gốc

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tính cấp thiết của đề tài

Nghiên cứu kháng sinh erythromycin trong tôm cá là một vấn đề cấp bách trong bối cảnh an toàn thực phẩm hiện nay. Tình trạng dư lượng kháng sinh trong thực phẩm không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn tác động đến uy tín xuất khẩu của sản phẩm thủy sản Việt Nam. Tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergii) và cá rô phi (Oreochromis niloticus) là hai loài thủy sản có giá trị kinh tế cao, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng. Việc sử dụng erythromycin để phòng và trị bệnh cho tôm cá đã dẫn đến tình trạng dư lượng kháng sinh vượt mức cho phép. Theo quy định của Codex và WHO/FAO, mức dư lượng tối đa cho phép là 30 ppb. Do đó, việc nghiên cứu và phát triển phương pháp phân tích nhanh, chính xác và chi phí thấp cho erythromycin là rất cần thiết.

II. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu này là phát triển phương pháp phân tích erythromycin bằng kỹ thuật sóng vuông quét nhanh trên cực giọt chậm. Phương pháp này không chỉ đáp ứng yêu cầu về độ nhạy và độ chính xác mà còn giúp rút ngắn thời gian phân tích và giảm chi phí. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng nhằm xác định quy luật đào thải và chuyển hóa của erythromycin trong cơ thể tôm càng xanh và cá rô phi. Từ đó, xác định thời gian ngưng thuốc trước thu hoạch để đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc này sẽ góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm thủy sản và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kỹ thuật sóng vuông quét nhanh để phân tích erythromycin trong mẫu tôm và cá. Phương pháp này được thực hiện trên thiết bị ANALYZER SQF 505, cho phép xác định nồng độ kháng sinh với giới hạn phát hiện thấp (LoD = 0,52 ppb). Các điều kiện thí nghiệm được tối ưu hóa, bao gồm pH, nồng độ dung dịch nền và các ion gây nhiễu. Kết quả cho thấy phương pháp này có độ chính xác cao và khả năng tái lập tốt. Ngoài ra, nghiên cứu cũng tiến hành phân tích thời gian đào thải của erythromycin trong cơ thể tôm và cá, từ đó đưa ra các khuyến nghị về thời gian ngưng thuốc trước thu hoạch.

IV. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng erythromycin không chỉ được chuyển hóa từ Sacchropolyspora erythrea mà còn bị biến đổi trong cơ thể tôm cá dưới tác động của các enzyme. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng erythromycin A có thể chuyển hóa thành các dạng khác như erythromycin C, E, F trong quá trình nuôi trồng. Thời gian ngưng thuốc trước thu hoạch được xác định là rất quan trọng để đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc áp dụng phương pháp sóng vuông quét nhanh trong phân tích kháng sinh sẽ giúp kiểm soát tốt hơn dư lượng kháng sinh trong sản phẩm thủy sản, từ đó nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm.

V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa khoa học trong việc phát triển phương pháp phân tích kháng sinh mà còn có giá trị thực tiễn cao. Việc xác định được thời gian ngưng thuốc và quy luật chuyển hóa của erythromycin trong tôm cá sẽ giúp người nuôi trồng thực hiện các biện pháp quản lý tốt hơn, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Phương pháp phân tích nhanh, chính xác và chi phí thấp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm soát dư lượng kháng sinh trong thực phẩm, góp phần đảm bảo an toàn thực phẩm và phát triển bền vững ngành thủy sản.

Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu định lượng kháng sinh erythromycin trong tôm cá