Luận án tiến sĩ: Thực trạng hội chứng chuyển hóa và hiệu quả biện pháp can thiệp tại Bệnh viện Đa khoa Kon Tum

• Tác giả: Lê Hữu Lợi
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Quang Thiều
• Trường học: Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương
• Chuyên ngành: Dịch tễ học
• Đề tài: Nghiên cứu thực trạng hội chứng chuyển hóa, một số yếu tố liên quan và hiệu quả biện pháp can thiệp ở người bệnh đến khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kon Tum (2018 - 2020)
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Một số khái niệm và lịch sử nghiên cứu hội chứng chuyển hóa
• 1.2. Khái quát về lịch sử nghiên cứu hội chứng chuyển hóa
• 1.3. Cơ chế bệnh sinh, đặc điểm dịch tể lâm sàng, chẩn đoán, điều trị
• 1.3.1. Cơ chế bệnh sinh
• 1.3.2. Đặc điểm dịch tể lâm sàng
• 1.3.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán, điều trị
• 1.3.3.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng chuyển hóa
• 1.3.3.2. Đặc điểm về phân bố bệnh nhân mắc hội chứng chuyển hóa
• 1.3.3.2.1. Phân bố bệnh nhân mắc hội chứng chuyển hóa trên thế giới
• 1.3.3.2.2. Phân bố bệnh nhân mắc hội chứng chuyển hóa tại Việt Nam
• 1.3.4. Một số yếu tố nguy cơ trong hội chứng chuyển hóa
• 1.3.4.1. Các yếu tố không thay đổi được
• 1.3.4.2. Các yếu tố có thể thay đổi được
• 1.3.5. Biện pháp can thiệp dự phòng hội chứng chuyển hóa
• 1.3.5.1. Dự phòng trong cộng đồng đối với người chưa mắc
• 1.3.5.2. Can thiệp dự phòng đối với người mắc
• 1.3.5.2.1. Các biện pháp can thiệp dự phòng không dùng thuốc
• 1.3.5.2.2. Các biện pháp can thiệp dự phòng có dùng thuốc
• 1.3.5.2.3. Các biện pháp can thiệp dự phòng kết hợp
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Mục tiêu 1: Mô tả thực trạng hội chứng chuyển hóa và một số yếu tố lên quan ở người bệnh đến khám và điều trị tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Kon Tum (2018 - 2019)
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.1.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.1.4.1. Địa điểm nghiên cứu
• 2.1.4.2. Thời gian nghiên cứu
• 2.1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.1.5.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.1.5.2. Phương pháp chọn mẫu
• 2.1.6. Nội dung nghiên cứu
• 2.1.7. Các biến số và chỉ số nghiên cứu
• 2.1.8. Kỹ thuật và công cụ sử dụng trong nghiên cứu
• 2.2. Mục tiêu 2: Đánh giá hiệu quả biện pháp can thiệp điều trị kết hợp với truyền thông, giáo dục thay đổi hành vi, lối sống cho bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa
• 2.2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
• 2.2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.2.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.2.4.1. Địa điểm nghiên cứu
• 2.2.4.2. Thời gian nghiên cứu
• 2.2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.5.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.5.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.2.6. Nội dung nghiên cứu
• 2.2.6.1. Tư vấn thay đổi lối sống của người bệnh
• 2.2.6.2. Điều trị bằng thuốc
• 2.2.6.3. Giám sát, hỗ trợ người bệnh tuân thủ can thiệp
• 2.2.7. Các biến số, chỉ số nghiên cứu
• 2.2.8. Kỹ thuật và công cụ sử dụng trong nghiên cứu
• 2.2.9. Kỹ thuật thu thập thông tin
• 2.2.10. Công cụ thu thập thông tin
• 2.2.11. Kỹ thuật xét nghiệm máu
• 2.2.12. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu
• 2.2.13. Phương pháp kiểm soát nhiễu và hạn chế sai số
• 2.2.14. Đạo đức trong nghiên cứu
• 2.2.15. Thành viên tham gia nghiên cứu
• 2.2.16. Đối tượng tham gia nghiên cứu
• 2.2.17. Hội đồng Khoa học và Đạo đức Y sinh học
• 2.2.18. Quản lý dữ liệu
• 2.2.19. Dịch vụ chăm sóc y tế
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Xác định tỷ lệ mắc ở bệnh nhân đến khám và một số đặc điểm dịch tễ lâm sàng ở bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Kon Tum
• 3.1.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Tỷ lệ mắc và đặc điểm dịch tễ, lâm sàng hội chứng chuyển hóa
• 3.1.3. Yếu tố liên quan với hội chứng chuyển hóa
• 3.2. Mục tiêu 2: Đánh giá hiệu quả một số biện pháp can thiệp điều trị kết hợp với điều chỉnh lối sống ở bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa tại điểm nghiên cứu (2018 - 2019)
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Xác định tỷ lệ mắc ở bệnh nhân đến khám và một số đặc điểm dịch tễ lâm sàng ở bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Kon Tum
• 4.1.1. Đặc điểm bệnh nhân nghiên cứu
• 4.1.2. Đặc điểm dịch tễ, lâm sàng hội chứng chuyển hóa
• 4.1.3. Yếu tố liên quan hội chứng chuyển hóa
• 4.2. Đánh giá hiệu quả một số biện pháp can thiệp điều trị kết hợp với điều chỉnh lối sống ở bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa
• 4.3. Thực trạng hội chứng chuyển hóa và một số yếu tố liên quan ở 1.039 người bệnh đến khám và điều trị tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Kon Tum (2018-2019)
• 4.4. Đánh giá hiệu quả một số biện pháp can thiệp điều trị kết hợp với truyền thông, giáo dục thay đổi hành vi, lối sống cho 226 bệnh nhân có hội chứng chuyển hóa
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN NỘI DUNG LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Hội chứng chuyển hóa và bối cảnh nghiên cứu

Hội chứng chuyển hóa là một nhóm các rối loạn chuyển hóa làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường và các bệnh lý khác. Nghiên cứu này tập trung vào thực trạng hội chứng chuyển hóa tại Bệnh viện Đa khoa Kon Tum, một cơ sở y tế quan trọng ở khu vực miền núi phía Bắc Tây Nguyên. Tỉnh Kon Tum có đặc điểm dân cư đa dạng, với nhiều dân tộc thiểu số và tỷ lệ hộ nghèo cao, điều này ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và tỷ lệ mắc các bệnh không lây nhiễm. Nghiên cứu nhằm mô tả thực trạng và đánh giá hiệu quả can thiệp thông qua các biện pháp điều chỉnh lối sống và sử dụng thuốc.

1.1. Khái niệm và lịch sử nghiên cứu

Hội chứng chuyển hóa được định nghĩa là một nhóm các rối loạn chuyển hóa bao gồm béo bụng, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu và tăng đường huyết. Lịch sử nghiên cứu về hội chứng chuyển hóa bắt đầu từ thế kỷ 18, với các phát hiện về mối liên hệ giữa béo phì và các bệnh lý chuyển hóa. Các nghiên cứu gần đây tập trung vào cơ chế bệnh sinh, đặc biệt là vai trò của kháng insulin và tình trạng viêm mãn tính.

1.2. Bối cảnh y tế tại Kon Tum

Bệnh viện Đa khoa Kon Tum là cơ sở y tế tuyến cuối tại tỉnh Kon Tum, nơi tiếp nhận và điều trị các bệnh nhân mắc hội chứng chuyển hóa. Tỉnh Kon Tum có tỷ lệ hộ nghèo cao và đa dạng văn hóa, điều này đặt ra thách thức trong việc triển khai các biện pháp can thiệp y tế hiệu quả. Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp phù hợp với đặc thù địa phương.

II. Phương pháp nghiên cứu và đối tượng

Nghiên cứu được thực hiện từ năm 2018 đến 2020 tại Bệnh viện Đa khoa Kon Tum, với hai mục tiêu chính: mô tả thực trạng hội chứng chuyển hóa và đánh giá hiệu quả can thiệp thông qua điều chỉnh lối sống và sử dụng thuốc. Đối tượng nghiên cứu bao gồm 1.039 bệnh nhân đến khám và điều trị tại bệnh viện. Phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa mô tả và can thiệp, sử dụng các công cụ đánh giá lâm sàng và cận lâm sàng.

2.1. Thiết kế nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả và can thiệp, với hai giai đoạn chính: mô tả thực trạng và đánh giá hiệu quả can thiệp. Các biến số được thu thập bao gồm chỉ số nhân trắc, thói quen ăn uống, và các chỉ số lâm sàng như huyết áp, đường huyết, và lipid máu.

2.2. Đối tượng và tiêu chuẩn lựa chọn

Đối tượng nghiên cứu là bệnh nhân từ 18 tuổi trở lên, được chẩn đoán mắc hội chứng chuyển hóa theo tiêu chuẩn của IDF. Các tiêu chuẩn loại trừ bao gồm bệnh nhân mắc các bệnh lý nặng hoặc không đồng ý tham gia nghiên cứu.

III. Kết quả nghiên cứu và hiệu quả can thiệp

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc hội chứng chuyển hóa tại Bệnh viện Đa khoa Kon Tum là 27%, với các yếu tố nguy cơ chính bao gồm béo phì, ít vận động, và thói quen ăn uống không lành mạnh. Hiệu quả can thiệp được đánh giá thông qua việc giảm các chỉ số lâm sàng như huyết áp, đường huyết, và lipid máu sau 6 tháng can thiệp.

3.1. Tỷ lệ mắc và yếu tố nguy cơ

Tỷ lệ mắc hội chứng chuyển hóa cao nhất ở nhóm tuổi 55-64, với các yếu tố nguy cơ chính là béo phì, ít vận động, và thói quen ăn mặn. Nghiên cứu cũng chỉ ra sự khác biệt về tỷ lệ mắc giữa các nhóm dân tộc, phản ánh sự ảnh hưởng của yếu tố văn hóa và lối sống.

3.2. Hiệu quả can thiệp

Các biện pháp can thiệp y tế bao gồm tư vấn thay đổi lối sống, sử dụng thuốc, và giám sát tuân thủ điều trị đã mang lại hiệu quả đáng kể. Sau 6 tháng, tỷ lệ bệnh nhân giảm cân, cải thiện huyết áp và đường huyết tăng lên đáng kể, chứng minh tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp can thiệp.

IV. Ý nghĩa và ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn toàn diện về thực trạng hội chứng chuyển hóa tại Bệnh viện Đa khoa Kon Tum và đề xuất các biện pháp can thiệp y tế hiệu quả. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hoạch định chính sách y tế và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng tại khu vực miền núi.

4.1. Đóng góp khoa học

Nghiên cứu đã làm rõ các yếu tố nguy cơ và hiệu quả của các biện pháp can thiệp y tế trong điều trị hội chứng chuyển hóa, góp phần vào kho tàng kiến thức y khoa và dịch tễ học.

4.2. Ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng trong việc xây dựng các chương trình can thiệp tại cộng đồng, đặc biệt là ở các khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn như Kon Tum, nhằm giảm tỷ lệ mắc và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.