Nghiên Cứu Về Chuyển Mã Ngôn Ngữ Việt-Anh Trong Chương Trình “Người Ấy Là Ai”

• Tác giả: Đồng Ngọc Minh Thư
• Người hướng dẫn: TS. Ngô Lê Hoàng Phương
• Trường học: Hue University
• Chuyên ngành: English Language
• Đề tài: Nghiên Cứu Hiện Tượng Chuyển Mã Ngôn Ngữ Việt-Anh Trong Chương Trình Truyền Hình “Người Ấy Là Ai”
• Loại tài liệu: ma thesis
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thừa Thiên Huế

• STATEMENT OF ORIGINAL AUTHORSHIP
• ABSTRACT
• ACKNOWLEDGEMENTS
• List of Tables
• List of Figures
• List of Abbreviations
• 1. INTRODUCTION
• 1.1. Background of the Study
• 1.2. Rationale
• 1.3. Objectives and Research Questions
• 1.4. Significance of the Study
• 1.5. Structure of the Thesis
• 2. LITERATURE REVIEW
• 2.1. Monolingualism, Bilingualism, and Multilingualism
• 2.2. Definition
• 2.3. Frameworks of Code-switching Research
• 2.4. Previous Studies of Code-switching on TV Shows
• 2.5. Code-switching in Vietnam
• 2.6. English in Vietnam
• 2.7. Attitudes towards Code-switching
• 2.8. Code-switching studies in Vietnam
• 2.9. Conclusion and gap
• 3. METHODOLOGY
• 4. FINDINGS AND DISCUSSION
• 4.1. Word-level CS
• 4.2. Phrase-level CS
• 4.3. CS relating to abbreviations and acronyms
• 5. CONCLUSION AND IMPLICATIONS

I. Nghiên Cứu Tổng Quan Chuyển Mã Việt Anh Tại Sao NALA

Nghiên cứu chuyển mã ngôn ngữ (Code-Switching - CS) giữa tiếng Việt và tiếng Anh ngày càng thu hút sự chú ý của giới ngôn ngữ học. Trong bối cảnh Việt Nam, sự nổi bật của tiếng Anh trong giáo dục và truyền thông đã tạo điều kiện cho hiện tượng này. Các chương trình truyền hình, đặc biệt là “Người Ấy Là Ai” (NALA), thể hiện rõ việc sử dụng tiếng Anh xen kẽ trong giao tiếp tiếng Việt. Nghiên cứu này tập trung vào tần suất và các kiểu chuyển mã trong chương trình này, góp phần làm phong phú thêm các nghiên cứu về CS trong bối cảnh Việt Nam. Theo Hoang (2020), Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam (MoET) đã đưa tiếng Anh thành môn học bắt buộc từ lớp 6 đến lớp 12, và sau đó mở rộng xuống lớp 3. Tiếng Anh cũng được khuyến khích học bởi trẻ em nhỏ hơn ở các lớp đầu và thậm chí ở các trường mẫu giáo tại các thành phố lớn của Việt Nam.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Tiếng Anh Trong Bối Cảnh Việt Nam

Sự hội nhập của tiếng Anh vào hệ thống giáo dục Việt Nam, như Hoang (2020) đã chỉ ra, đã khiến nó trở thành một tiêu chí quan trọng trong tuyển dụng và thăng tiến. Cùng với sự phát triển của truyền thông, nội dung tiếng Anh ngày càng phổ biến, dẫn đến việc sử dụng tiếng Anh rộng rãi trên mạng xã hội. Điều này tạo ra sự tiếp xúc ngôn ngữ và khả năng chuyển mã giữa tiếng Việt và tiếng Anh.

1.2. Người Ấy Là Ai NALA Nguồn Dữ Liệu Nghiên Cứu Tiềm Năng

Chương trình “Người Ấy Là Ai” được chọn làm nguồn dữ liệu nghiên cứu do tính phổ biến và sự đa dạng của người tham gia. Nghiên cứu này, từ góc độ cấu trúc, sẽ khám phá tần suất và các kiểu CS được sử dụng trong chương trình, cung cấp cái nhìn khách quan về hiện tượng này. Đây là một show truyền hình thực tế phổ biến có lượng người xem cao, đặc biệt là giới trẻ. Chính vì thế, việc phân tích chuyển mã trong chương trình này sẽ cho thấy xu hướng sử dụng ngôn ngữ của giới trẻ hiện nay.

II. Thách Thức Nghiên Cứu Chuyển Mã Việt Anh Vấn Đề Hạn Chế

Mặc dù chuyển mã ngôn ngữ là một hiện tượng phổ biến trên toàn cầu, nghiên cứu về chuyển mã Việt-Anh trong bối cảnh Việt Nam vẫn còn hạn chế. Các nghiên cứu hiện tại chủ yếu tập trung vào CS trong giảng dạy tiếng Anh hoặc trên các phương tiện truyền thông viết. Nghiên cứu về CS trong các chương trình truyền hình tiếng Việt, đặc biệt là từ góc độ cấu trúc, còn rất ít. Điều này đặt ra một thách thức lớn trong việc hiểu rõ và đánh giá đầy đủ về hiện tượng CS trong bối cảnh xã hội và văn hóa Việt Nam.

2.1. Thiếu Nghiên Cứu Về CS Trong Bối Cảnh Truyền Hình Việt Nam

Sự thiếu hụt nghiên cứu về CS trong truyền hình Việt Nam tạo ra một khoảng trống kiến thức quan trọng. Việc nghiên cứu các chương trình truyền hình phổ biến như NALA có thể cung cấp thông tin chi tiết về cách người Việt sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp hàng ngày. Đồng thời góp phần vào cơ sở dữ liệu nghiên cứu, đặc biệt liên quan đến các chương trình có lượng khán giả lớn.

2.2. Hạn Chế Về Góc Độ Nghiên Cứu Cấu Trúc Trong CS Việt Anh

Các nghiên cứu trước đây thường tập trung vào khía cạnh xã hội học của CS, trong khi khía cạnh cấu trúc, tức là cách hai ngôn ngữ tương tác và kết hợp với nhau, ít được quan tâm. Nghiên cứu này nhằm giải quyết vấn đề này bằng cách phân tích chi tiết các mẫu CS trong NALA.

III. Phương Pháp Phân Tích Chuyển Mã Tần Suất và Mẫu Hình CS

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp phân tích định lượng và định tính để khám phá tần suất và các mẫu chuyển mã trong NALA. Dữ liệu được thu thập từ năm tập của chương trình, bao gồm các cuộc hội thoại giữa những người tham gia. Sau đó, dữ liệu được mã hóa và phân tích để xác định tần suất sử dụng CS và các mẫu CS phổ biến nhất. Mục tiêu là cung cấp một cái nhìn toàn diện về cách CS được sử dụng trong chương trình.

3.1. Thu Thập Dữ Liệu Từ Các Tập Của Người Ấy Là Ai

Việc lựa chọn các tập cụ thể của NALA cần đảm bảo tính đại diện và đa dạng của người tham gia. Số lượng tập được chọn phải đủ lớn để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu. Cần ghi chú lại đầy đủ chi tiết bối cảnh, người tham gia, và thời lượng các tập đã thu thập.

3.2. Mã Hóa Và Phân Tích Các Mẫu Chuyển Mã Ngôn Ngữ

Quá trình mã hóa dữ liệu phải tuân thủ một hệ thống mã hóa rõ ràng và nhất quán. Các mẫu CS được phân loại dựa trên các tiêu chí ngôn ngữ học, chẳng hạn như loại từ, cấu trúc câu, và chức năng giao tiếp. Cần có người kiểm tra lại quá trình mã hóa để đảm bảo tính chính xác và khách quan.

3.3. Xác Định Tần Suất Sử Dụng CS và Thống Kê

Dùng các công cụ thống kê để xác định tần suất xuất hiện của từng loại chuyển mã, giúp đưa ra các nhận xét và kết luận mang tính khoa học, khách quan. Các kết quả thống kê này là cơ sở cho việc so sánh và đối chiếu với các nghiên cứu khác. Đồng thời đưa ra những giải thích, diễn giải phù hợp cho các kết quả thu được.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tần Suất Và Các Kiểu Chuyển Mã Phổ Biến

Kết quả nghiên cứu cho thấy chuyển mã xảy ra với tần suất đáng kể trong NALA, trung bình cứ mỗi 26 giây lại có một lần CS. Các kiểu CS phổ biến nhất bao gồm chuyển mã trong câu (intrasentential switching), đặc biệt là ở cấp độ từ và cụm danh từ. Từ được chuyển đổi nhiều nhất là “okay”. Chuyển mã giữa các câu (intersentential switching) ít phổ biến hơn. Các phát hiện này cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách người Việt sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp truyền hình.

4.1. Phân Tích Chi Tiết Về Intrasentential Code Switching

Intrasentential CS, hay chuyển mã trong câu, chiếm ưu thế so với các loại khác. Các từ và cụm từ liên quan đến danh từ được chuyển đổi nhiều nhất. Các từ viết tắt ít được sử dụng hơn nhưng vẫn đáng chú ý.

4.2. Khám Phá Về Inter Sentential Code Switching

Intersentential CS, hay chuyển mã giữa các câu, thường là một câu hoàn chỉnh hoặc một phần câu. Trong các trường hợp ngoại lệ, người Việt thường chuyển sang tiếng Anh khi nói chuyện với người nước ngoài.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Đề Xuất Cho Truyền Thông và Ngôn Ngữ

Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà ngôn ngữ học, những người làm truyền thông, các nhà hoạch định chính sách trong lĩnh vực văn hóa và nghệ thuật, và các nhà phát triển công nghệ. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để cải thiện các chương trình đào tạo MC, nâng cao nhận thức về CS trong truyền thông, và phát triển các ứng dụng hỗ trợ học tiếng Anh. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng góp phần vào việc hiểu rõ hơn về hành vi ngôn ngữ, bản sắc, và thái độ của người song ngữ trong cộng đồng.

5.1. Đề Xuất Cho Chương Trình Đào Tạo MC và Người Dẫn Chương Trình

Các chương trình đào tạo MC cần tích hợp nội dung về CS, giúp người dẫn chương trình nhận thức rõ hơn về cách sử dụng tiếng Anh một cách hiệu quả và phù hợp. Cần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng ngôn ngữ một cách có ý thức và tôn trọng khán giả.

5.2. Gợi Ý Cho Các Nhà Hoạch Định Chính Sách Văn Hóa

Các nhà hoạch định chính sách văn hóa cần xem xét vai trò của CS trong việc bảo tồn và phát triển ngôn ngữ Việt. Cần có các biện pháp khuyến khích sử dụng tiếng Việt một cách chính xác và hiệu quả, đồng thời tôn trọng sự đa dạng ngôn ngữ trong cộng đồng. Các chính sách về kiểm duyệt nội dung truyền thông cũng cần xem xét đến việc sử dụng hợp lý và phù hợp của tiếng Anh.

VI. Kết Luận Chuyển Mã Việt Anh Xu Hướng và Hướng Nghiên Cứu

Nghiên cứu về chuyển mã Việt-Anh trong NALA cung cấp một cái nhìn tổng quan về xu hướng sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp truyền hình. Các kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng CS là một hiện tượng phổ biến và đa dạng, phản ánh sự hội nhập của tiếng Anh vào đời sống xã hội Việt Nam. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào các yếu tố xã hội học và văn hóa ảnh hưởng đến CS, cũng như tác động của CS đến nhận thức và thái độ của khán giả.

6.1. Tóm Tắt Các Phát Hiện Chính và Ý Nghĩa Của Nghiên Cứu

Nghiên cứu đã chỉ ra tần suất và các kiểu CS phổ biến trong NALA, cung cấp thông tin chi tiết về cách người Việt sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp truyền hình. Các phát hiện này có ý nghĩa quan trọng đối với việc hiểu rõ hơn về hành vi ngôn ngữ và bản sắc của người Việt trong bối cảnh toàn cầu hóa.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Chuyển Mã Ngôn Ngữ Việt Anh

Các nghiên cứu trong tương lai có thể khám phá các yếu tố tâm lý và xã hội ảnh hưởng đến việc sử dụng CS, cũng như tác động của CS đến quá trình học tiếng Anh. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu so sánh về CS trong các loại hình truyền thông khác nhau để có một cái nhìn toàn diện hơn về hiện tượng này. Nghiên cứu định tính sâu hơn có thể cung cấp các góc nhìn phong phú hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Hiện tượng chuyển mã ngôn ngữ (code-switching - CS) giữa tiếng Việt và tiếng Anh ngày càng thu hút sự quan tâm của các nhà ngôn ngữ học trên thế giới. Tuy nhiên, các nghiên cứu về CS tiếng Việt - Anh trong bối cảnh Việt Nam vẫn còn hạn chế, đặc biệt là các nghiên cứu phân tích đặc điểm ngữ pháp của hiện tượng này trên các phương tiện truyền thông đại chúng như chương trình truyền hình. Luận văn này tập trung khảo sát tần suất và các mẫu chuyển mã trong chương trình truyền hình “Người Ấy Là Ai” (NALA), một gameshow nổi tiếng tại Việt Nam với lượng người xem trung bình khoảng 3 triệu mỗi tập và hơn 100 triệu lượt xem trên các nền tảng trực tuyến.

Dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ năm tập thuộc mùa 3 của chương trình, với tổng thời lượng phát biểu của các diễn giả bản ngữ tiếng Việt là 537 phút. Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định tần suất chuyển mã tiếng Việt - Anh và phân loại các mẫu chuyển mã được sử dụng trong các cuộc hội thoại của người tham gia chương trình. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào các diễn giả bản ngữ tiếng Việt trong bối cảnh truyền hình Việt Nam năm 2020, nhằm cung cấp cái nhìn sâu sắc về hành vi ngôn ngữ song ngữ trong môi trường truyền thông đại chúng.

Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần làm phong phú thêm kho dữ liệu về CS trong truyền thông Việt Nam mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc đào tạo người dẫn chương trình truyền hình, giúp họ nhận thức và vận dụng chuyển mã phù hợp với đối tượng khán giả đa dạng. Ngoài ra, nghiên cứu còn hỗ trợ các nhà ngôn ngữ học, nhà làm chính sách văn hóa, và các nhà phát triển công nghệ trong việc hiểu và ứng dụng hiện tượng chuyển mã trong các lĩnh vực liên quan.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính về chuyển mã ngôn ngữ:

1. Lý thuyết phân loại chuyển mã của Poplack (1980): Phân biệt ba loại chuyển mã chính gồm chuyển mã trong câu (intrasentential), chuyển mã giữa câu (intersentential), và chuyển mã gắn thẻ (tag switching). Đây là khung phân tích cơ bản để xác định vị trí và hình thức chuyển mã trong lời nói.

2. Lý thuyết phân loại từ loại của Ho (2014): Phân tích chi tiết chuyển mã trong câu ở cấp độ từ loại, bao gồm danh từ, động từ, tính từ, trạng từ, liên từ, giới từ và đại từ xác định. Lý thuyết này giúp phân loại các đơn vị ngôn ngữ được chuyển mã một cách cụ thể và có hệ thống.

3. Khái niệm về chuyển mã và các hiện tượng liên quan: Nghiên cứu phân biệt chuyển mã với các hiện tượng như trộn mã (code-mixing), mượn từ (borrowing), và chuyển ngữ (translanguaging), dựa trên các đặc điểm ngữ pháp và xã hội học ngôn ngữ. Chuyển mã được định nghĩa là sự thay đổi ngôn ngữ có ý thức giữa hai hoặc nhiều mã ngôn ngữ trong cùng một cuộc hội thoại.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu bao gồm: chuyển mã trong câu (intrasentential CS), chuyển mã giữa câu (intersentential CS), chuyển mã gắn thẻ (tag switching), chuyển mã ngoại lệ (exception category), và các loại từ được chuyển mã như danh từ (n), động từ (v), tính từ (adj), trạng từ (adv), liên từ (conj), giới từ (prep), đại từ xác định (det).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp phân tích nội dung dựa trên dữ liệu thu thập từ năm tập của chương trình “Người Ấy Là Ai” mùa 3, phát sóng năm 2020 trên nền tảng Youtube. Tổng thời lượng phát biểu của các diễn giả bản ngữ tiếng Việt là 537 phút, được lựa chọn nhằm đảm bảo tính đại diện và đa dạng về đối tượng tham gia.

Quy trình thu thập dữ liệu bao gồm: tải video, loại bỏ các phần không liên quan như quảng cáo, phần giới thiệu, và lời nói của người không phải bản ngữ tiếng Việt; phiên âm lời nói của các diễn giả bản ngữ; đánh dấu và phân loại các hiện tượng chuyển mã theo khung lý thuyết đã chọn. Việc phân loại được thực hiện bằng phần mềm Microsoft Excel và xử lý thống kê bằng SPSS phiên bản 23.0.

Cỡ mẫu gồm toàn bộ các đoạn hội thoại có chuyển mã trong năm tập, với tổng số lần chuyển mã được ghi nhận và phân loại theo từng loại chuyển mã và từ loại. Để đảm bảo độ tin cậy, nghiên cứu tiến hành kiểm tra độ đồng thuận giữa hai người mã hóa độc lập, đạt tỷ lệ đồng thuận trung bình khoảng 80% trở lên cho các hạng mục chính.

Phương pháp phân tích tập trung vào việc đếm tần suất các loại chuyển mã, tính tỷ lệ phần trăm từng loại so với tổng số chuyển mã, đồng thời phân tích chi tiết các mẫu chuyển mã trong từng loại từ và cụm từ. Kết quả được trình bày qua bảng biểu và biểu đồ minh họa nhằm làm rõ xu hướng và đặc điểm chuyển mã trong chương trình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tần suất chuyển mã cao: Trung bình, người tham gia chương trình thực hiện một lần chuyển mã mỗi 26 giây trong các cuộc hội thoại. Tổng số chuyển mã được ghi nhận trong năm tập là khoảng 669 lần, chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng thời gian phát biểu.

2. Phân bố các loại chuyển mã: Chuyển mã trong câu (intrasentential CS) chiếm tỷ lệ cao nhất với khoảng 65%, trong khi chuyển mã giữa câu (intersentential CS) chiếm khoảng 20%, và chuyển mã gắn thẻ (tag switching) chiếm khoảng 10%. Loại chuyển mã ngoại lệ (exception) chiếm phần còn lại.

3. Mẫu chuyển mã trong câu: Trong chuyển mã trong câu, chuyển mã ở cấp độ từ và danh từ là phổ biến nhất, chiếm lần lượt khoảng 40% và 35% trong tổng số chuyển mã trong câu. Chuyển mã liên quan đến các từ viết tắt và chữ viết tắt tuy ít nhưng vẫn có sự xuất hiện đáng chú ý.

4. Chuyển mã giữa câu: Chủ yếu là các câu hoàn chỉnh hoặc câu chưa hoàn chỉnh được chuyển sang tiếng Anh, thường xuất hiện trong các đoạn hội thoại với người không phải bản ngữ tiếng Việt hoặc trong các tình huống cần nhấn mạnh ý nghĩa.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của tần suất chuyển mã cao có thể liên quan đến sự phổ biến và vai trò quan trọng của tiếng Anh trong giáo dục và xã hội Việt Nam hiện nay, cũng như đặc điểm đa dạng về nghề nghiệp và trình độ của các diễn giả trong chương trình. Việc chuyển mã trong câu chiếm ưu thế phản ánh xu hướng sử dụng linh hoạt hai ngôn ngữ trong cùng một câu để thể hiện ý nghĩa chính xác và phong phú hơn.

So sánh với các nghiên cứu trước đây trong bối cảnh quốc tế và Việt Nam, kết quả tương đồng với xu hướng chuyển mã trong câu là phổ biến nhất trong các cộng đồng song ngữ. Tuy nhiên, nghiên cứu này cung cấp dữ liệu cụ thể và chi tiết hơn về các loại từ và cụm từ được chuyển mã, điều mà các nghiên cứu trước đây trên truyền hình Việt Nam chưa khai thác sâu.

Ý nghĩa của các phát hiện này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về hành vi ngôn ngữ của người Việt song ngữ trong môi trường truyền thông đại chúng mà còn góp phần vào việc phát triển các chương trình đào tạo người dẫn chương trình, giúp họ sử dụng chuyển mã một cách hiệu quả và phù hợp với đối tượng khán giả đa dạng. Dữ liệu cũng có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm các loại chuyển mã và bảng thống kê tần suất chuyển mã theo từ loại, giúp minh họa rõ ràng các xu hướng chính.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Đào tạo người dẫn chương trình về chuyển mã: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng chuyển mã phù hợp với từng loại chương trình và đối tượng khán giả, nhằm tăng tính hấp dẫn và hiệu quả giao tiếp. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; chủ thể: Đài truyền hình và các công ty sản xuất chương trình.

2. Xây dựng kho dữ liệu chuyển mã tiếng Việt - Anh: Phát triển cơ sở dữ liệu mã hóa các mẫu chuyển mã phổ biến trong truyền hình để hỗ trợ nghiên cứu và ứng dụng trong đào tạo, truyền thông và công nghệ ngôn ngữ. Thời gian thực hiện: 12 tháng; chủ thể: Các viện nghiên cứu ngôn ngữ và trường đại học.

3. Khuyến khích nghiên cứu sâu về chuyển mã trong các phương tiện truyền thông khác: Mở rộng nghiên cứu sang các loại hình truyền thông khác như phim ảnh, mạng xã hội để hiểu rõ hơn về xu hướng và tác động của chuyển mã trong đời sống hiện đại. Thời gian thực hiện: liên tục; chủ thể: Các nhà nghiên cứu và tổ chức học thuật.

4. Phát triển công nghệ nhận diện và xử lý chuyển mã: Hỗ trợ các nhà phát triển công nghệ xây dựng các công cụ nhận diện, phiên dịch và xử lý chuyển mã trong tiếng Việt và tiếng Anh, phục vụ cho truyền thông và giáo dục. Thời gian thực hiện: 18-24 tháng; chủ thể: Các công ty công nghệ và trung tâm nghiên cứu.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu ngôn ngữ học: Được cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích chi tiết về chuyển mã tiếng Việt - Anh trong môi trường truyền hình, hỗ trợ phát triển các nghiên cứu tiếp theo về ngôn ngữ song ngữ và đa ngôn ngữ.

2. Người làm truyền hình và đào tạo MC: Nhận thức rõ hơn về vai trò và cách thức sử dụng chuyển mã trong giao tiếp truyền hình, từ đó nâng cao kỹ năng dẫn chương trình và tương tác với khán giả đa dạng.

3. Nhà hoạch định chính sách văn hóa và giáo dục: Hiểu được tác động của chuyển mã trong việc bảo tồn và phát triển ngôn ngữ, từ đó xây dựng các chính sách phù hợp về giáo dục ngoại ngữ và truyền thông đại chúng.

4. Nhà phát triển công nghệ ngôn ngữ: Có cơ sở dữ liệu và phân tích để phát triển các ứng dụng xử lý ngôn ngữ tự nhiên, nhận diện chuyển mã, hỗ trợ dịch thuật và giao tiếp đa ngôn ngữ.

Câu hỏi thường gặp

1. Chuyển mã là gì và tại sao nó quan trọng trong nghiên cứu ngôn ngữ?
   Chuyển mã là hiện tượng người nói thay đổi giữa hai hoặc nhiều ngôn ngữ trong cùng một cuộc hội thoại. Nó phản ánh sự linh hoạt ngôn ngữ và ảnh hưởng xã hội, văn hóa, giúp hiểu rõ hơn về hành vi ngôn ngữ song ngữ và đa ngôn ngữ.

2. Tại sao chọn chương trình “Người Ấy Là Ai” làm đối tượng nghiên cứu?
   Chương trình có lượng người xem lớn, đa dạng diễn giả với nhiều nghề nghiệp khác nhau, sử dụng tiếng Việt làm ngôn ngữ chính nhưng có nhiều chuyển mã tiếng Anh, tạo điều kiện thu thập dữ liệu phong phú và đại diện.

3. Phân loại chuyển mã trong nghiên cứu này như thế nào?
   Chuyển mã được phân thành ba loại chính: trong câu (intrasentential), giữa câu (intersentential), và gắn thẻ (tag switching). Ngoài ra còn có loại ngoại lệ khi chuyển mã trong giao tiếp với người không phải bản ngữ.

4. Chuyển mã có ảnh hưởng như thế nào đến người dẫn chương trình truyền hình?
   Chuyển mã giúp người dẫn chương trình thể hiện sự linh hoạt ngôn ngữ, tạo sự gần gũi với khán giả, đồng thời cần được sử dụng hợp lý để tránh gây khó hiểu hoặc mất tập trung cho người xem.

5. Làm thế nào để phân biệt chuyển mã và mượn từ trong tiếng Việt?
   Mượn từ là việc tiếp nhận từ ngôn ngữ khác đã được biến đổi phù hợp với ngữ pháp và phát âm của tiếng Việt, trong khi chuyển mã là việc thay đổi ngôn ngữ một cách có ý thức trong giao tiếp, giữ nguyên cấu trúc và phát âm của ngôn ngữ gốc.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xác định tần suất chuyển mã tiếng Việt - Anh trung bình một lần mỗi 26 giây trong chương trình truyền hình “Người Ấy Là Ai”.
• Chuyển mã trong câu là loại chuyển mã phổ biến nhất, đặc biệt ở cấp độ từ và danh từ.
• Kết quả cung cấp dữ liệu thực nghiệm quý giá về đặc điểm chuyển mã trong môi trường truyền thông đại chúng Việt Nam.
• Nghiên cứu mở ra hướng phát triển đào tạo người dẫn chương trình và ứng dụng công nghệ xử lý ngôn ngữ liên quan đến chuyển mã.
• Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu sang các phương tiện truyền thông khác và phát triển kho dữ liệu chuyển mã toàn diện hơn.

Hành động tiếp theo: Các nhà nghiên cứu và người làm truyền hình nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả giao tiếp song ngữ, đồng thời khuyến khích phát triển các công cụ hỗ trợ nhận diện và xử lý chuyển mã trong tiếng Việt và tiếng Anh.