Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử tại Việt Nam, hành vi mua sắm trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến và đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế số. Theo báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam 2020, tốc độ tăng trưởng bình quân của thương mại điện tử giai đoạn 2016-2019 đạt khoảng 30%, với quy mô thị trường bán lẻ trực tuyến đạt 11,5 tỷ USD năm 2019. Chính phủ cũng đặt mục tiêu đến năm 2025 có 55% dân số tham gia mua sắm trực tuyến theo Quyết định 645/QĐ-TTg. Tại các đô thị lớn, tỷ lệ người sử dụng smartphone lên đến 78%, trong đó 30% dân số có xu hướng mua sắm trực tuyến, với mức chi tiêu trung bình khoảng 350 USD/người/năm.
Trước thực trạng này, việc nghiên cứu hành vi mua trực tuyến sản phẩm nội thất tại Công ty TNHH Thương mại Thành Thái trở nên cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng. Công ty Thành Thái, với hơn 15 năm hoạt động trong lĩnh vực cung cấp và lắp đặt nội thất, đã triển khai các kênh bán hàng trực tuyến trong ba năm gần đây nhằm mở rộng phạm vi tiếp cận khách hàng. Tuy nhiên, việc thúc đẩy hành vi mua trực tuyến vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt và sự đa dạng của các kênh thương mại điện tử.
Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi mua trực tuyến sản phẩm nội thất tại Công ty Thành Thái, từ đó đề xuất các giải pháp thúc đẩy hành vi mua hàng, nâng cao tỷ lệ chốt đơn và cải thiện chất lượng dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khách hàng trực tuyến của công ty trong giai đoạn 2016-2020, với ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển chiến lược kinh doanh phù hợp trong thời đại công nghệ 4.0.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính để phân tích hành vi mua trực tuyến:
Thuyết hành động hợp lý (Theory of Reasoned Action - TRA): Mô hình này nhấn mạnh thái độ và chuẩn chủ quan là hai yếu tố quyết định xu hướng hành vi tiêu dùng. Thái độ được hình thành từ niềm tin về các thuộc tính sản phẩm, ảnh hưởng đến ý định mua hàng, từ đó dẫn đến hành vi mua thực tế.
Thuyết mô hình chấp nhận công nghệ (Technology Acceptance Model - TAM): Phát triển từ TRA, TAM tập trung vào việc chấp nhận công nghệ trong mua sắm trực tuyến, trong đó ý định hành vi được xác định bởi thái độ và nhận thức về tiện ích của công nghệ.
Mô hình Marketing Mix 7P: Bao gồm bảy yếu tố: Sản phẩm (Product), Giá cả (Price), Địa điểm (Place), Xúc tiến thương mại (Promotion), Con người (People), Quy trình (Process), và Cơ sở vật chất (Physical Evidence). Mô hình này giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược marketing toàn diện, tác động trực tiếp đến nhận thức và hành vi mua của khách hàng.
Các khái niệm chính được sử dụng gồm: hành vi người tiêu dùng, hành vi mua trực tuyến, các yếu tố ảnh hưởng như chất lượng sản phẩm, giá cả, hệ thống phân phối, xúc tiến thương mại và thanh toán trực tuyến.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng:
Phương pháp thảo luận nhóm: Thực hiện với 6 thành viên gồm phó giám đốc kinh doanh, trưởng phòng kinh doanh và nhân viên bán hàng nhằm thu thập ý kiến đa chiều, hoàn thiện bảng câu hỏi khảo sát.
Phương pháp phỏng vấn sâu: Thu thập ý kiến của 500 khách hàng đã liên hệ nhưng chưa quyết định mua hàng tại Công ty Thành Thái, thực hiện qua điện thoại trong tháng 10/2020. Cỡ mẫu được xác định theo công thức thống kê với độ tin cậy 95% và sai số 5%, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của dữ liệu.
Thu thập dữ liệu thứ cấp: Bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo kinh doanh, tài liệu lý thuyết và các nghiên cứu liên quan.
Phân tích dữ liệu: Sử dụng các bảng tổng hợp, biểu đồ để trình bày kết quả, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phù hợp.
Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2020, tập trung vào khách hàng trực tuyến của Công ty TNHH Thương mại Thành Thái tại thị trường miền Bắc Việt Nam.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Chất lượng sản phẩm là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định mua trực tuyến: Khoảng 56% khách hàng cho biết chất lượng sản phẩm là tiêu chí hàng đầu khi lựa chọn mua nội thất trực tuyến tại Công ty Thành Thái. Sản phẩm đáp ứng đúng nhu cầu và có tính năng phù hợp giúp tăng tỷ lệ chốt đơn lên đến 62%.
Giá cả có tác động lớn đến hành vi mua: 87% khách hàng khảo sát cho biết giá cả quyết định sự thành công của đơn hàng. Giá cạnh tranh giúp công ty giữ chân khách hàng ổn định, tỷ lệ giữ chân khách hàng (CRR) đạt khoảng 18%, cao hơn mức trung bình ngành dưới 20%.
Hệ thống phân phối và kênh bán hàng trực tuyến chưa tối ưu: Mạng lưới phân phối hiện tại chưa phủ rộng toàn quốc, ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận khách hàng. Tỷ lệ chuyển đổi (CR) trên website chỉ đạt khoảng 3,5%, thấp hơn mức trung bình toàn cầu 4,31%.
Xúc tiến thương mại và truyền thông chưa phát huy hiệu quả tối đa: Các chiến dịch quảng bá chưa tập trung đúng mức vào việc tạo thiện cảm và ý định mua hàng. Tỷ lệ nhấp chuột (CTR) trung bình trên các kênh quảng cáo chỉ đạt 0,8%, thấp hơn chuẩn ngành 1%.
Thanh toán trực tuyến và bảo mật thông tin là rào cản: Một phần khách hàng còn e ngại về tính an toàn của các phương thức thanh toán điện tử, ảnh hưởng đến quyết định mua hàng. Tỷ lệ khách hàng sử dụng thanh toán trực tuyến chỉ chiếm khoảng 45%, thấp hơn so với xu hướng chung của thị trường.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy chất lượng sản phẩm và giá cả là hai yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi mua trực tuyến sản phẩm nội thất tại Công ty Thành Thái, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về hành vi tiêu dùng. Tuy nhiên, hệ thống phân phối và các hoạt động xúc tiến thương mại chưa được đầu tư tương xứng, làm giảm hiệu quả tiếp cận và chuyển đổi khách hàng.
Việc thanh toán trực tuyến chưa được khách hàng tin tưởng hoàn toàn cũng là một điểm nghẽn cần khắc phục. So sánh với các doanh nghiệp nội thất khác như Công ty Trần Gia và HomeID, những đơn vị này đã áp dụng các công cụ hỗ trợ trải nghiệm người dùng và đa dạng hình thức thanh toán, giúp tăng tỷ lệ mua hàng trực tuyến.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ ảnh hưởng các yếu tố đến quyết định mua, biểu đồ đường thể hiện xu hướng tỷ lệ chuyển đổi và thanh toán trực tuyến qua các năm, cũng như bảng so sánh các chỉ số marketing như CTR, CR, ROAS giữa Công ty Thành Thái và các đối thủ.
Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện hệ thống phân phối, nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng và tăng cường các hoạt động marketing nhằm thúc đẩy hành vi mua trực tuyến.
Đề xuất và khuyến nghị
Tối ưu hóa chất lượng sản phẩm và đa dạng hóa danh mục: Công ty cần tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo tính đồng nhất và phù hợp với nhu cầu khách hàng. Đồng thời, phát triển thêm các dòng sản phẩm mới đáp ứng xu hướng thị trường nhằm tăng sức hấp dẫn và giữ chân khách hàng. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; Chủ thể: Bộ phận sản xuất và phát triển sản phẩm.
Xây dựng chiến lược giá cạnh tranh và linh hoạt: Áp dụng chính sách giá phù hợp với từng phân khúc khách hàng, kết hợp các chương trình khuyến mãi, giảm giá định kỳ để kích thích mua sắm. Theo dõi và điều chỉnh giá dựa trên phản hồi thị trường. Thời gian: 3-6 tháng; Chủ thể: Phòng kinh doanh và marketing.
Mở rộng và hoàn thiện hệ thống phân phối trực tuyến: Phát triển kênh bán hàng trên các sàn thương mại điện tử lớn, cải thiện website và ứng dụng di động thân thiện, tăng cường dịch vụ giao hàng nhanh và chính xác. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Phòng IT và logistics.
Tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại và truyền thông: Đẩy mạnh các chiến dịch quảng cáo đa kênh, tập trung vào việc xây dựng thương hiệu và tạo thiện cảm với khách hàng. Sử dụng các công cụ tương tác như livestream, đánh giá khách hàng, và nội dung trải nghiệm sản phẩm. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Phòng marketing.
Nâng cao khả năng thanh toán trực tuyến và bảo mật: Hợp tác với các cổng thanh toán uy tín, đa dạng hóa phương thức thanh toán, đồng thời tăng cường truyền thông về tính an toàn và tiện lợi của thanh toán điện tử để tạo niềm tin cho khách hàng. Thời gian: 3-6 tháng; Chủ thể: Phòng IT và tài chính.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Doanh nghiệp nội thất và bán lẻ trực tuyến: Luận văn cung cấp các phân tích sâu sắc về hành vi mua trực tuyến, giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược marketing và phát triển kênh bán hàng hiệu quả.
Nhà quản lý và chuyên viên marketing: Các khuyến nghị và mô hình nghiên cứu giúp họ hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng, từ đó thiết kế các chương trình xúc tiến phù hợp.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kinh tế, quản trị kinh doanh: Tài liệu là nguồn tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu hành vi người tiêu dùng trong bối cảnh thương mại điện tử.
Cơ quan quản lý và hoạch định chính sách: Giúp hiểu rõ xu hướng tiêu dùng trực tuyến, từ đó xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển thương mại điện tử và kinh tế số.
Câu hỏi thường gặp
Hành vi mua trực tuyến khác gì so với mua truyền thống?
Hành vi mua trực tuyến thường nhanh hơn, người tiêu dùng có thể so sánh nhiều sản phẩm dễ dàng và ít chịu áp lực từ môi trường xung quanh. Ví dụ, khách hàng có thể tham khảo đánh giá sản phẩm trên website trước khi quyết định.Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định mua nội thất trực tuyến?
Chất lượng sản phẩm và giá cả là hai yếu tố quan trọng nhất, chiếm hơn 50% ảnh hưởng đến quyết định mua hàng theo khảo sát thực tế tại Công ty Thành Thái.Làm thế nào để tăng tỷ lệ chuyển đổi trên website bán hàng?
Cần tối ưu trải nghiệm người dùng, cung cấp thông tin đầy đủ, dễ hiểu, cải thiện tốc độ tải trang và tích hợp các công cụ hỗ trợ quyết định mua như đánh giá, tư vấn trực tuyến.Tại sao thanh toán trực tuyến lại là rào cản?
Khách hàng còn lo ngại về bảo mật thông tin và tính an toàn của các phương thức thanh toán điện tử. Việc minh bạch và đảm bảo an toàn giao dịch sẽ giúp tăng niềm tin và tỷ lệ sử dụng thanh toán trực tuyến.Các doanh nghiệp nhỏ có thể áp dụng giải pháp nào để thúc đẩy bán hàng trực tuyến?
Có thể bắt đầu bằng việc xây dựng website thân thiện, sử dụng mạng xã hội để quảng bá, áp dụng các chương trình khuyến mãi và hợp tác với các nền tảng thương mại điện tử để mở rộng kênh phân phối.
Kết luận
- Nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hành vi mua trực tuyến sản phẩm nội thất, xác định các yếu tố ảnh hưởng chính gồm chất lượng sản phẩm, giá cả, phân phối, xúc tiến thương mại và thanh toán trực tuyến.
- Kết quả khảo sát với 500 khách hàng cho thấy chất lượng sản phẩm và giá cả là nhân tố quyết định hành vi mua, trong khi hệ thống phân phối và thanh toán trực tuyến cần được cải thiện.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu giá cả, mở rộng kênh phân phối, tăng cường xúc tiến thương mại và cải thiện thanh toán trực tuyến.
- Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, giúp Công ty TNHH Thương mại Thành Thái nâng cao hiệu quả bán hàng trực tuyến trong giai đoạn 2021-2025.
- Khuyến khích các doanh nghiệp nội thất và nhà quản lý áp dụng các giải pháp này để thích ứng với xu hướng phát triển thương mại điện tử trong thời đại công nghệ số.
Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi và đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của Công ty trên thị trường nội thất trực tuyến.