Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và marketing trực tuyến, việc hiểu rõ hành vi chấp nhận thông tin truyền miệng điện tử (eWOM) của khách hàng trên các nền tảng marketing trực tuyến trở nên vô cùng quan trọng. Theo ước tính, hơn 65% người tiêu dùng tham khảo ý kiến từ các bình luận, đánh giá trực tuyến trước khi quyết định mua hàng. Tuy nhiên, sự đa dạng về cách thức chia sẻ và độ tin cậy của thông tin trên các nền tảng như Shopee, Lazada, Tiki, Facebook, website doanh nghiệp đã tạo ra những thách thức trong việc nâng cao hiệu quả truyền thông và ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của khách hàng.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi chấp nhận thông tin truyền miệng điện tử của khách hàng trên các nền tảng marketing trực tuyến, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả truyền thông. Nghiên cứu tập trung khảo sát hành vi của khoảng 200 khách hàng tại Hà Nội trong năm 2022, với trọng tâm là các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội phổ biến.
Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về cách khách hàng tiếp nhận và xử lý thông tin eWOM, từ đó xây dựng chiến lược marketing trực tuyến hiệu quả, tăng cường uy tín sản phẩm và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên hai mô hình lý thuyết chính:
Mô hình Thuyết xử lý thông tin mở rộng (ELM): Giải thích cách cá nhân tiếp nhận và xử lý thông tin dựa trên hai con đường trung tâm và ngoại vi, ảnh hưởng đến thái độ và hành vi tiếp nhận thông tin.
Mô hình Chấp nhận công nghệ (TAM): Tập trung vào hai yếu tố chính là tính hữu ích cảm nhận và tính dễ sử dụng cảm nhận, ảnh hưởng đến ý định sử dụng công nghệ hoặc dịch vụ.
Ngoài ra, nghiên cứu còn áp dụng Mô hình Chấp nhận thông tin (IAM) để phân tích quá trình khách hàng tiếp nhận và đánh giá thông tin eWOM trên các nền tảng trực tuyến.
Các khái niệm chính bao gồm:
- Thông tin truyền miệng điện tử (eWOM): Thông tin tích cực hoặc tiêu cực do khách hàng chia sẻ trên internet về sản phẩm/dịch vụ.
- Tính hữu ích của thông tin: Mức độ thông tin giúp khách hàng ra quyết định mua hàng chính xác và hiệu quả.
- Uy tín nguồn tin: Độ tin cậy của người cung cấp thông tin eWOM.
- Hành vi chấp nhận thông tin: Mức độ khách hàng tin tưởng và sử dụng thông tin eWOM trong quyết định mua hàng.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát định lượng với cỡ mẫu 200 khách hàng tại Hà Nội, được chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho nhóm khách hàng sử dụng các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội phổ biến như Shopee, Lazada, Tiki, Facebook.
Dữ liệu thu thập qua bảng câu hỏi gồm 35 biến quan sát, được thiết kế dựa trên các thang đo chuẩn quốc tế và đã được hiệu chỉnh phù hợp với bối cảnh Việt Nam. Thời gian thu thập dữ liệu kéo dài từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2022.
Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SmartPLS 3.0, sử dụng kỹ thuật phân tích cấu trúc tuyến tính (PLS-SEM) để kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu. Các bước phân tích bao gồm kiểm định độ tin cậy thang đo, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA), và kiểm định mô hình cấu trúc.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Ảnh hưởng tích cực của uy tín nguồn tin đến tính hữu ích của thông tin eWOM
Kết quả phân tích cho thấy hệ số đường dẫn từ uy tín nguồn tin đến tính hữu ích của thông tin là 0.905 với giá trị t-statistic > 7.7, mức ý nghĩa p < 0.001, cho thấy uy tín nguồn tin có ảnh hưởng rất mạnh mẽ đến việc khách hàng đánh giá tính hữu ích của thông tin eWOM.Tính hữu ích của thông tin ảnh hưởng tích cực đến hành vi chấp nhận thông tin
Hệ số đường dẫn từ tính hữu ích đến hành vi chấp nhận thông tin đạt 0.886, t-statistic > 7.8, p < 0.001, chứng minh rằng khi khách hàng cảm nhận thông tin eWOM hữu ích, họ có xu hướng chấp nhận và sử dụng thông tin đó trong quyết định mua hàng.Ảnh hưởng trực tiếp của uy tín nguồn tin đến hành vi chấp nhận thông tin
Mối quan hệ này cũng được xác nhận với hệ số 0.827, t-statistic > 6.5, p < 0.001, cho thấy uy tín nguồn tin không chỉ tác động gián tiếp qua tính hữu ích mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi chấp nhận thông tin.Mô hình nghiên cứu giải thích được 67.8% biến thiên của hành vi chấp nhận thông tin eWOM
Giá trị R² của mô hình cho thấy mức độ phù hợp cao, khẳng định tính khả thi và hiệu quả của mô hình trong việc giải thích hành vi khách hàng trên các nền tảng marketing trực tuyến.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân của các phát hiện trên có thể giải thích bởi đặc điểm của eWOM là thông tin do người tiêu dùng thực tế chia sẻ, có tính xác thực và gần gũi hơn so với quảng cáo truyền thống. Uy tín của người chia sẻ thông tin (ví dụ: người dùng có nhiều đánh giá tích cực, người có ảnh hưởng trên mạng xã hội) làm tăng độ tin cậy và tính hữu ích của thông tin, từ đó thúc đẩy khách hàng chấp nhận và tin tưởng thông tin đó.
So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả tương đồng với các công trình của Hennig-Thurau và Wiertz (2017), Erkan và Evans (2016) khi nhấn mạnh vai trò của uy tín nguồn tin và tính hữu ích trong việc ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng trực tuyến. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra sự khác biệt về mức độ ảnh hưởng tùy thuộc vào nền tảng marketing trực tuyến và đặc điểm văn hóa tiêu dùng tại Việt Nam.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện các hệ số đường dẫn trong mô hình PLS-SEM, bảng phân tích độ tin cậy thang đo và bảng phân tích nhân tố khẳng định để minh họa tính hợp lệ của các biến quan sát.
Đề xuất và khuyến nghị
Xây dựng và phát triển các kênh truyền thông uy tín
Doanh nghiệp cần tập trung phát triển các kênh truyền thông chính thức, tăng cường sự hiện diện trên các nền tảng mạng xã hội và thương mại điện tử, đảm bảo thông tin được kiểm duyệt và có độ tin cậy cao. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Bộ phận Marketing và Truyền thông.Nâng cao chất lượng và độ tin cậy của thông tin eWOM
Khuyến khích khách hàng chia sẻ đánh giá chân thực, minh bạch, đồng thời áp dụng công nghệ kiểm soát và lọc thông tin giả mạo, spam. Thời gian thực hiện: 3-6 tháng; Chủ thể: Bộ phận Chăm sóc khách hàng và Công nghệ thông tin.Tăng cường tương tác và phản hồi khách hàng trên các nền tảng trực tuyến
Doanh nghiệp cần chủ động phản hồi các bình luận, đánh giá của khách hàng, giải quyết kịp thời các phản hồi tiêu cực để xây dựng uy tín và niềm tin. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: Bộ phận Chăm sóc khách hàng.Đào tạo nhân viên và nâng cao nhận thức về eWOM và marketing trực tuyến
Tổ chức các khóa đào tạo về quản lý thông tin truyền miệng điện tử, kỹ năng xử lý thông tin và tương tác khách hàng trên môi trường số. Thời gian thực hiện: 3 tháng; Chủ thể: Phòng Nhân sự và Đào tạo.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến
Giúp hiểu rõ hành vi khách hàng trong việc tiếp nhận thông tin eWOM, từ đó xây dựng chiến lược marketing hiệu quả, tăng cường uy tín và doanh số bán hàng.Chuyên gia và nhà nghiên cứu marketing
Cung cấp cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu mới về hành vi chấp nhận thông tin truyền miệng điện tử, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.Nhà quản lý nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội
Hỗ trợ trong việc phát triển các công cụ kiểm soát chất lượng thông tin, nâng cao trải nghiệm người dùng và tăng cường sự tin tưởng của khách hàng.Sinh viên và học viên ngành marketing, quản trị kinh doanh
Là tài liệu tham khảo quý giá giúp nắm bắt xu hướng marketing trực tuyến hiện đại, áp dụng vào học tập và nghiên cứu thực tiễn.
Câu hỏi thường gặp
eWOM là gì và tại sao nó quan trọng trong marketing trực tuyến?
eWOM (Electronic Word of Mouth) là hình thức truyền miệng điện tử, nơi khách hàng chia sẻ ý kiến, đánh giá về sản phẩm/dịch vụ trên internet. Nó quan trọng vì ảnh hưởng lớn đến quyết định mua hàng, giúp doanh nghiệp xây dựng uy tín và tăng doanh số.Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hành vi chấp nhận thông tin eWOM của khách hàng?
Uy tín nguồn tin và tính hữu ích của thông tin là hai yếu tố chính ảnh hưởng trực tiếp đến việc khách hàng tin tưởng và sử dụng thông tin eWOM trong quyết định mua hàng.Làm thế nào để doanh nghiệp nâng cao hiệu quả truyền thông eWOM?
Doanh nghiệp cần xây dựng kênh truyền thông uy tín, khuyến khích khách hàng chia sẻ đánh giá chân thực, kiểm soát thông tin giả mạo và tăng cường tương tác với khách hàng trên các nền tảng trực tuyến.Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
Nghiên cứu sử dụng khảo sát định lượng với cỡ mẫu 200 khách hàng, phân tích dữ liệu bằng kỹ thuật PLS-SEM trên phần mềm SmartPLS để kiểm định mô hình và các giả thuyết.Mô hình IAM có vai trò gì trong nghiên cứu này?
IAM giúp phân tích quá trình khách hàng tiếp nhận, đánh giá và chấp nhận thông tin eWOM trên các nền tảng marketing trực tuyến, từ đó hiểu rõ hơn hành vi tiêu dùng trực tuyến.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định uy tín nguồn tin và tính hữu ích của thông tin là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hành vi chấp nhận thông tin eWOM của khách hàng trên nền tảng marketing trực tuyến.
- Mô hình nghiên cứu giải thích được khoảng 68% biến thiên hành vi chấp nhận thông tin, cho thấy tính phù hợp và hiệu quả cao.
- Kết quả nghiên cứu phù hợp với các lý thuyết ELM, TAM và IAM, đồng thời tương đồng với các nghiên cứu quốc tế về eWOM.
- Đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả truyền thông eWOM, giúp doanh nghiệp tăng cường uy tín và cải thiện trải nghiệm khách hàng.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, mở rộng nghiên cứu với mẫu lớn hơn và đa dạng địa bàn để nâng cao tính tổng quát.
Hành động ngay hôm nay: Doanh nghiệp và nhà quản lý nền tảng cần áp dụng các giải pháp nâng cao uy tín và chất lượng thông tin eWOM để tận dụng tối đa sức mạnh của marketing trực tuyến trong kỷ nguyên số.