I. Tổng quan về hạn hán và quy hoạch đất nông nghiệp
Hạn hán là một trong những thiên tai nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là tại tỉnh Thừa Thiên Huế. Tình trạng hạn hán ngày càng gia tăng do biến đổi khí hậu và sự thay đổi trong quản lý tài nguyên nước. Nghiên cứu này nhằm đánh giá tình hình hạn hán và xây dựng bản đồ rủi ro hạn hán phục vụ cho quy hoạch đất nông nghiệp. Việc hiểu rõ về hạn hán không chỉ giúp các nhà quản lý mà còn hỗ trợ nông dân trong việc điều chỉnh kế hoạch sản xuất, từ đó nâng cao khả năng chống chịu của hệ thống nông nghiệp. Theo các nghiên cứu, hạn hán đã gây ra thiệt hại lớn cho sản xuất nông nghiệp, làm giảm năng suất cây trồng và tăng chi phí sản xuất. Do đó, việc nghiên cứu và đánh giá tác động của hạn hán là rất cần thiết.
1.1. Tình hình hạn hán tại Thừa Thiên Huế
Tỉnh Thừa Thiên Huế có diện tích đất canh tác lớn, nhưng cũng chịu ảnh hưởng nặng nề từ hạn hán. Các huyện như Phú Vang, Hương Trà thường xuyên bị ảnh hưởng bởi hạn hán, đặc biệt trong các vụ Đông Xuân và Hè Thu. Theo số liệu, tính đến tháng 6/2014, có khoảng 27.688 ha lúa Đông Xuân và 25.260 ha lúa Hè Thu bị ảnh hưởng bởi hạn hán. Việc đánh giá rủi ro hạn hán không chỉ giúp các cơ quan quản lý mà còn giúp nông dân chủ động hơn trong việc điều chỉnh kế hoạch sản xuất. Nghiên cứu này sẽ cung cấp thông tin quan trọng cho việc quy hoạch đất nông nghiệp, từ đó giảm thiểu thiệt hại do hạn hán gây ra.
1.2. Ảnh hưởng của hạn hán đến sản xuất nông nghiệp
Hạn hán có tác động nghiêm trọng đến năng suất cây trồng, đặc biệt là lúa. Nghiên cứu cho thấy, trong năm 2010, hạn hán đã làm giảm năng suất ngô tại Sơn La đến 40%. Tương tự, tại Thừa Thiên Huế, hạn hán đã làm hàng nghìn ha lúa không có đủ nước, dẫn đến việc chính quyền khuyến cáo nông dân không sản xuất. Việc đánh giá mức độ ảnh hưởng của hạn hán đến năng suất lúa là rất cần thiết để có những biện pháp ứng phó kịp thời. Nghiên cứu này sẽ cung cấp cơ sở dữ liệu cho các nhà quản lý trong việc xây dựng chính sách và quy hoạch sản xuất nông nghiệp bền vững.
1.3. Phương pháp nghiên cứu và đánh giá hạn hán
Nghiên cứu sử dụng các chỉ số đánh giá hạn hán như SPI (Standardized Precipitation Index) và RDI (Reconnaissance Drought Index) để phân tích tình hình hạn hán tại Thừa Thiên Huế. Các phương pháp này cho phép đánh giá chính xác mức độ hạn hán và tác động của nó đến sản xuất nông nghiệp. Việc áp dụng công nghệ GIS trong nghiên cứu sẽ giúp xây dựng bản đồ rủi ro hạn hán, từ đó hỗ trợ cho quy hoạch đất nông nghiệp. Nghiên cứu này không chỉ có giá trị khoa học mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc ứng phó với hạn hán và quản lý tài nguyên nước hiệu quả.
